گروه اجتماعی: افزایش مراجعه مردم به مراکز درمانی با علائم شبیه سرماخوردگی و بی‌حالی این روزها در حالی است که پزشکان می‌گویند طی ۲ هفته اخیر شیوع ویروس‌هایی نظیر سرماخوردگی، آنفلوآنزا و کرونا زیاد شده است. این ویروس‌ها با قدرت سرایت‌پذیری بالا مبتلایان را دچار بی‌حالی، گلو و بدن‌درد، عفونت سینه و سردرد می‌کنند؛ ویروس‌هایی که هر چند خطر کشندگی بسیار کمی دارند ولی برخی افراد مسن و کودکانی که از سیستم ایمنی قوی برخوردار نیستند یا افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای‌، بعضا بستری و حتی تحت مراقبت‌های ویژه قرار می‌گیرند. 

طبق اظهارات رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی کشور ۲ ویروس پاراآنفلوآنزا و آدنو جز کرونا و آنفلوآنزا هم‌اکنون در کشور در حال چرخش هستند. علاوه بر این پزشکان معتقدند تا تست انجام نشود، نمی‌توان تشخیص داد این بیماری شایع چه نوع ویروسی است. دکتر حمید سهراب‌پور، فوق‌تخصص ریه در گفت‌وگو با «وطن امروز» راجع به شیوع ویروس‌ها و درگیر شدن ریه برخی بیماران گفت: تشخیص ویروس‌هایی که هم اکنون در کشور در حال چرخش هستند بدون انجام تست بالینی امکان‌پذیر نیست اما اغلب افراد در این فصل به آنفلوآنزا مبتلا می‌شوند که البته  آنفلوآنزا نیز مراتب خود را دارد. 

وی ادامه داد: بدون آزمایش‌های بالینی نمی‌توان گفت این ویروس چه نوع ویروسی است. به گفته این متخصص ریه، بی‌توجهی مردم به رعایت پروتکل‌های بهداشتی در اماکن شلوغ چون مترو و اتوبوس، همچنین مدارس باعث شیوع این بیماری‌های تنفسی شده است که هر چند بیمار را اذیت می‌کند اما کشنده نیست. در چنین شرایطی توصیه می‌شود مردم ماسک بزنند.

همچنین رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی کشور در این باره گفت: مدتی است محدودیت‌های بهداشتی نسبت به دوران کووید برداشته شده و فاصله‌گذاری اجتماعی، تزریق واکسن و... رعایت نمی‌شود. انتظار داشتیم که فعالیت ویروس‌های تنفسی دیگر هم به غیر از کرونا و آنفلوآنزا افزایش یابد که این اتفاق هم افتاد.

سید‌علیرضا‌ ناجی درباره ویروس‌های تنفسی‌ شایع حال حاضر در کشور گفت: امسال فصل بیماری‌های تنفسی در کشور کمی زودتر از سال‌های گذشته و حدودا از شهریورماه، با شیوع سطح بالایی از ویروس آنفلوآنزا آغاز شد. در آن زمان ابتلا به بیماری کرونا به نسبت آنفلوآنزا کمتر بود اما در حال حاضر شیوع بیماری کووید 19 کمی افزایش یافته است. البته معمولا در ابتدای فصول تنفسی سال «پاییز و زمستان» با آنفلوآنزای نوع A که دارای شیوع و فراگیری بیشتری نسبت به نوع B و C است، مواجه می‌شویم، زیرا آنفلوآنزا نوع‌ A دارای تغییرات ژنتیکی بیشتری است و اکثر آنفلوآنزاهایی که مردم به آن مبتلا می‌شوند به ترتیب آنفلوآنزا A و بعد از آن آنفلوآنزای B است. 

وی درباره این بیماری ویروسی توضیح داد: معمولا در ابتدای فصول سرد و از شهریورماه به مردم توصیه می‌کنیم واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند، زیرا این ویروس‌ها بیماری‌های باسابقه‌ای هستند و هر سال تکرار و در یک دوره‌ای تبدیل به اپیدمی و هر 15 سال یک بار تبدیل به پاندمی می‌شوند که آخرین پاندمی این ویروس، آنفلوآنزای خوکی و پاندمی 2019 بود. ناجی درباره چرایی آمار پایین بیماری‌های ویروسی از جمله آنفلوآنزا در دوران پاندمی کرونا توضیح داد: در زمان کرونا به دلیل فشار ایمونولوژیکی که «کووید-19» وارد کرد و اصول بهداشتی که مردم رعایت می‌کردند، سهم فعالیت ویروس‌های دیگری مانند آنفلوآنزا بسیار کاهش یافته بود اما در حال حاضر عفونت‌های تنفسی که هم در کودکان و هم بزرگسالان در کشور مشاهده می‌شود، فقط محدود به کووید و آنفلوآنزا نیست. در حال حاضر سهم آنفلوآنزا از کرونا بیشتر است و کووید هم نسبت به قبل افزایش پیدا کرده است اما ویروس‌های تنفسی دیگری هم وجود دارد که در میان افراد می‌چرخند. 

وی درباره پیش‌بینی خود از شیوع بیماری‌های تنفسی گفت: ما در سال گذشته پیش‌بینی افزایش آنفلوآنزا در کشور را داشتیم اما این اتفاق نیفتاد ولی امسال همان‌طور که انتظار داشتیم فعالیت آنفلوآنزا نسبت به زمان پاندمی کرونا شیوع و افزایش یافت. 

این ویروس‌شناس درباره دیگر بیماری‌های ویروسی تنفسی شایع در کشور توضیح داد: درحال حاضر ویروس‌های مختلفی مانند ویروس پاراآنفلوآنزا، RSV، ویروس آدنو و...  به غیر از کرونا و آنفلوآنزا در حال چرخش هستند. اینها ویروس‌هایی هستند که قبلا هم با آنها درگیری داشته‌ایم اما سهم این ویروس‌ها نسبت به سال‌های قبل که کووید فشار خیلی زیادی داشت و شیوع این بیماری‌ها به دلایل متعددی مانند رعایت‌ نکات بهداشتی توسط مردم، فشارهای ایمونولوژیک کووید و... کمتر بود، افزایش یافته است.

وی تصریح کرد: بیماری‌های تنفسی فقط ویروسی نیستند؛ ممکن است دسته‌های بزرگ دیگری مانند عفونت‌های تنفسی باکتریال هم در کنارشان باشد. بنابراین باید یک سیستم دیده‌‌وری مناسبی داشته باشیم تا عوامل متعدد تنفسی از جمله ویروس‌ها و باکتری‌ها را شناسایی کند. برای این شناسایی احتیاجی نیست که روی افراد زیادی آزمایش شود. اگر روی یک جمعیت خاصی در تناوب و در زمان‌های مختلف غربالگری انجام شود، کافی است.

وی در ادامه تأکید کرد: همین ویروس‌هایی که ما داریم می‌بینیم ممکن است تغییرات ژنتیکی جدیدی کرده باشند. آنفلوآنزاهایی که در سال‌های اخیر در حال چرخش هستند، نسبتا تغییر کرده‌اند و ممکن است باعث شوند بیمار یکسری نماهای بالینی خاصی از خود نشان دهد. تجربه بسیاری از خانواده‌ها این است که فرزندان‌شان یک به یک، به یکی از بیماری‌های ویروسی تنفسی مبتلا می‌شوند و به تبع آن سایر اعضای خانواده هم با آن بیماری درگیر می‌شوند. در حال حاضر بسیاری از کودکان بیماری‌های شدید تنفسی دارند، یا به سردرد سینوزیت و... مبتلا می‌شوند.

وی در گفت‌وگو با فارس خطاب به وزارت بهداشت گفت: باید در سیستم بهداشتی کشور پایش ژنتیکی بیماری‌های تنفسی را به صورت منظم و مداوم داشته باشیم و این اطلاعات را به همکاران در سیستم‌های بهداشتی منتقل کنیم. ممکن است وزارت بهداشت این برنامه را داشته باشد اما قرار دادن اطلاعات مربوط به آن در اختیار افرادی که در سیستم‌های بهداشتی در حال فعالیت هستند ضروری است.

* برای پیشگیری چه کاری باید انجام دهیم؟

ناجی درباره پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های ویروسی تنفسی توضیح داد: از آنجا که برای برخی ویروس‌ها مانند ویروس آنفلوآنزا واکسن تهیه شده، هر سال قبل از شروع فصول سرد سال تزریق می‌شود. البته همه افراد هم نیازی به تزریق این واکسن ندارند و اولویت با افرادی است که در خطر هستند؛ کودکان زیر ۵ سال، افراد بالای 60 سال، زنانی که قصد بارداری دارند، افرادی که در سیستم‌های بهداشتی کار می‌کنند، بیمارهایی که بیماری‌ زمینه‌ای، سیستم ایمنی‌ ضعیف، بیماری مزمن مانند بیماری‌های قلبی، دیابت و... دارند و ابتلا به آنفلوآنزا می‌تواند باعث وخیم‌تر شدن حال‌شان شود، باید این واکسن را تزریق کنند. بنابراین یکی از روش‌های جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های تنفسی تزریق واکسن است. 

وی در ادامه تأکید کرد: البته مانعی هم برای تزریق واکسن توسط دیگر افراد وجود ندارد و در صورت تمایل، دیگران نیز می‌توانند این واکسن را دریافت کنند اما با توجه به محدودیت‌هایی که در تولید واکسن در دنیا وجود دارد اولویت تزریق با افراد واجد شرایط است. این ویروس‌شناس درباره دیگر روش‌های پیشگیری از ابتلا به این بیماری‌های مسری بیان کرد: نکته‌ای که وجود دارد این است که برای همه بیماری‌های ویروسی تنفسی واکسن ساخته نشده است، بنابراین باید در فصول سرد سال که بیماری‌های تنفسی شیوع پیدا می‌کنند، فاصله جانبی افراد با یکدیگر رعایت و از ماسک استفاده شود، همچنین باید شست‌وشوی مداوم دست‌ها انجام و بهداشت فردی و اجتماعی رعایت شود.