گروه اقتصادی: رشد اقتصاد در دهه گذشته نزدیک به صفر و حدود 0.3 درصد بود. پس از دهه 90، رشد اقتصادی سال ۱۴۰۰، 4.4 درصد، ۱۴۰۱ بالغ بر ۴ درصد و سال ۱۴۰۲ رشد اقتصادی به روایت مرکز آمار در بهار 7.9 درصد، در تابستان 7.1 درصد و پاییز 5.1 درصد ثبت شده است.

به گزارش «وطن امروز»، بر اساس محاسبات مرکز آمار ایران، رشد اقتصادی کشور در ۳ ماه سوم سال ۱۴۰۲ با نفت 5.1 درصد و بدون نفت 2.5 درصد بوده است. در مقایسه رشد بخش‌های مختلف، مانند فصل‌های بهار و تابستان، در فصل پاییز هم گروه نفت و گاز با فاصله از سایر بخش‌ها بالاترین رشد را با  21.8 درصد ثبت کرده است. رشد اقتصادی گروه خدمات 4.6 درصد، صنعت 1.3 درصد، ساختمان 0.4 درصد، معدن 0.3 درصد و کشاورزی منفی یک درصد بوده است.

پیش‌تر مرکز آمار ایران نرخ رشد اقتصادی تابستان امسال را با نفت 7.1 درصد و بدون نفت 4.2 درصد اعلام کرده بود.

* تابستان داغ اقتصاد ایران

با وجود اینکه رشد اقتصادی در پاییز نسبت به بهار سال جاری پایین‌تر است اما باز هم با آمارهای دهه 90 فاصله معناداری دارد. رشد اقتصادی تابستان امسال معادل 7.1 درصد بود که بالاترین رشد تابستانی از سال ۹۶ تاکنون به شمار می‌رفت. بر اساس این گزارش محصول ناخالص داخلی (GDP) به قیمت ثابت سال ١٣٩٠، در تابستان سال ١٤٠٢ به ۲۱۹ هزار میلیارد تومان با نفت و ۱۸۵ هزار میلیارد تومان بدون احتساب نفت رسیده است. رقم مذکور در مدت مشابه سال قبل با نفت ۲۰۴ هزار میلیارد تومان و بدون نفت ۱۷۷ هزار میلیارد تومان بوده که نشان از رشد ٧,١ درصدی محصول ناخالص داخلی با نفت و 4.2 درصدی محصول ناخالص داخلی بدون نفت در تابستان سال ١٤٠٢ دارد. نتایج مذکور حاکی از آن است که تابستان ١٤٠٢ رشته فعالیت‌های گروه کشاورزی منفی 3.2، گروه صنایع و معادن 8.7 درصد (شامل استخراج نفت خام و گاز طبیعی 25.6، سایر معادن 1.7، صنعت 2.6، انرژی منفی 6.3 و ساختمان 2.9 درصد) و گروه خدمات 7.5 درصد نسبت به تابستان سال ١٤٠١ رشد داشته است.

یکی از اهداف دولت سیزدهم هموار کردن مسیر رشد اقتصادی بود. شاخص رشد اقتصادی متغیری است که به دلیل ناکارآمدی دولت تدبیر و امید در طول یک دهه گذشته به صورت متوسط صفر بوده و به عبارتی از دهه 90 به عنوان دهه از دست‌رفته اقتصاد ایران یاد می‌شود. 

در مقایسه با دولت روحانی، رشد اقتصادی سالانه کشور در دولت سیزدهم بیش از ۲ برابر شده است. متوسط رشد اقتصادی سالانه کشور در ۸ سال دولت موسوم به تدبیر و امید 2.2 درصد و در ۲ سال نخست دولت رئیسی 4.8 درصد بوده است. مرکز آمار همچنین رشد بخش‌های مختلف اقتصاد کشور در زمستان سال گذشته را نیز اعلام کرد که طبق آن، رشد بخش صنعت دورقمی شده و به 11.9 درصد رسیده است. رشد بخش صنعت در زمستان سال گذشته از سال ۱۳۹۶ تاکنون بی‌سابقه است.

رشد اقتصادی یکی از مهم‌ترین و معمول‌ترین شاخص‌هایی است که برای مقایسه عملکرد اقتصادی کشور‌های جهان به ‌کار گرفته می‌شود. بررسی وضعیت رشد اقتصادی در طول ۲ سال عمر دولت سیزدهم و مقایسه آن با روند این شاخص در طول عمر دولت روحانی، حکایت از تغییر ریل اقتصاد و حرکت به سمت رشد تولید در کشور دارد. بررسی آمارهای بانک مرکزی از میزان رشد اقتصادی نیز نشان‌دهنده تداوم مسیر رشد تولید در 2 سال عمر دولت سیزدهم است.

در یک دهه گذشته تشکیل سرمایه و تولید ناخالص داخلی کشور با رشدهای پایین و بعضا منفی روبه‌رو بود. نتایج عدم ثبات در شرایط اقتصاد کلان به دلیل ناکارآمدی و بی‌برنامگی دولت گذشته در کاهش سرمایه‌گذاری و تولید، همچنین ترغیب فعالان اقتصادی به فعالیت‌های سفته‌بازانه در دهه 90 قابل مشاهده است. بر اساس آمارهای بانک مرکزی، متوسط نرخ رشد یک دهه اخیر تشکیل سرمایه ثابت ناخالص کل، ماشین‌آلات و ساختمان طی دوره 1391 تا 1400 به‌ ترتیب معادل 6.9-، 9.1- و 5.2- درصد بوده است. البته در 9 ماهه سال 1401 میزان سرمایه‌گذاری یا همان تشکیل سرمایه ثابت ناخالص با رشد 7.7 درصدی رکورد این شاخص را در طول یک ‌سال اخیر ‌زده و میزان رشد اقتصادی در 9 ماهه سال 1401 معادل 3.7 درصد شده است که فاصله قابل توجهی با متوسط 0.8 درصدی این شاخص در طول یک دهه اخیر دارد.

* 3 برابر شدن متوسط رشد فصلی بخش صنعت

بر اساس گزارش مرکز آمار، متوسط رشد فصلی بخش صنعت در دولت سیزدهم 3.6 برابر دولت قبل بوده است.

 متوسط رشد فصلی بخش صنعت در 8 سال دولت‌های یازدهم و دوازدهم 1.6 درصد بوده و این در حالی است که در 6 فصل اخیر که دولت سیزدهم بر سر کار بوده (پاییز 1400 تا زمستان 1401) متوسط رشد فصلی بخش صنعت به 5.8 درصد افزایش یافته است.

در آخرین فصل عملکرد دولت دوازدهم (تابستان 1400) رشد بخش صنعت 2.1 درصد بود اما در دولت سیزدهم فصل به فصل رشد بخش صنعت افزایش یافته تا اینکه در زمستان 1401 دورقمی شده و به 11.9 رسیده که از سال 1396 به بعد، سابقه نداشته است.

متوسط رشد بخش صنعت در 3 سال آخر دولت قبل (1397 تا 1399) منفی 2.2 درصد بود و در واقع دولت رئیسی یک صنعت بحران‌زده را تحویل گرفت، با این حال با اجرای سیاست‌های مناسب اقتصادی در ۲ سال اخیر رشد بخش صنعت افزایشی شده است. در سال 1400 رشد بخش صنعت 3.1 درصد بود که در سال 1401 به 7.7 درصد ارتقا یافت. 

طبق گزارش مرکز آمار، از ابتدای سال 1386 تا پایان 1399، متوسط رشد سالانه بخش صنعت کشور منفی 7 دهم درصد (0.7-) بود. یعنی صنعت کشور برای سال‌های طولانی درجا ‌زده بود، اما در ۲ سال دولت رئیسی متوسط رشد بخش صنعت کشور 5.4 درصد شده است. 

علاوه بر تحقق رشد اقتصادی نزدیک 5 درصدی در 2 سال عمر دولت سیزدهم، بانک جهانی نیز به ‌تازگی در آخرین گزارش خود رشد 2.2 درصدی را برای اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۳ پیش‌بینی کرد که با وجود تداوم تحریم‌ها، بیشتر از متوسط رشد پیش‌بینی‌شده برای اقتصاد جهانی در آن سال بود. بانک جهانی در آخرین گزارش خود موسوم به دورنماهای اقتصادی جهان هشدار داده است سیاست‌های ضدتورمی بانک‌های مرکزی دنیا در سال ۲۰۲۳ باعث افت قابل توجه رشد اقتصادی کشورها در این سال خواهد شد اما فارغ از پیش‌بینی‌های بین‌المللی، شاخص‌های کلان اقتصادی ارائه‌شده از سوی مراکز رسمی مانند مرکز آمار و بانک مرکزی کشورمان حاکی از آن است که دهه ۹۰ برای اقتصاد کشورمان پایان یافته و برگ جدیدی در اقتصاد ایران باز شده است.