آریا فاطمی‌مقدم: عملکرد تیم‌ ملی ایران در جام ملت‌های آسیا مورد نقدهای فراوان و متفاوتی قرار گرفت و البته تردیدی وجود ندارد با غلبه بر ژاپن ترسناک و مدعی، نمایش این دوره بازیکنان و کادر فنی نکات مثبت قابل توجهی نیز به همراه داشت. امیر قلعه‌نویی، سرمربی باتجربه تیم‌ ملی ایران، در مصاحبه‌ای طولانی تلاش کرد به ابهامات و سوالات مختلف پاسخ دهد و البته همین برنامه نیز بازخوردهای متفاوتی داشت. به نظر می‌رسد این سرمربی حداقل تا جام‌جهانی بعد روی نیمکت تیم‌ ملی ایران خواهد نشست و افکار عمومی انتظاراتی واضح و قابل حصول برای این دوره ۳ ساله از امیر قلعه‌نویی دارد.

1- قلعه‌نویی به‌ رغم تمجید از رفتار و جایگاه مهدی طارمی و آزمون، چند نوبت به انتقاد از ستاره‌‎های اروپایی فوتبال ایران پرداخته و نشان داد برخلاف برخی ادوار، جایگاه بازیکنان بزرگ غیرقابل دسترس نیست. در گذشته نزدیکان تیم‌ ملی بخوبی شاهد دودستگی در رختکن بودند و این حتی در تیم محبوب دهه 70 نیز وجود داشت. به یاد بیاورید یک مصاحبه دراگان اسکوچیچ با نشریه کروات چه عواقبی برای او داشت اما امیر قلعه‌نویی به راحتی و چندین بار به انتقاد از عملکرد بازیکنان مهم تیم‌ ملی پرداخت و این یکی از نکات مثبتی است که البته باید در «عمل و واقعیت، نه صرفا مصاحبه» استمرار یابد. حتی در دوره فعلی نیز نگرانی تسلط و قدرتنمایی «باند قوی‌تر» در تیم‌ ملی وجود دارد اما با حضور قلعه‌نویی، امید به بهبود این روند و تغییر در شرایط موجود بیشتر شده است.

2- از همان آغاز دوران حضور امیر قلعه‌نویی روی نیمکت تیم ملی، هم افکار عمومی خواهان بروز تغییراتی در ترکیب بود و هم خود این سرمربی همیشه به این رویه معتقد بوده است. البته او مدعی شد برنامه‌اش آغاز پروژه جوانگرایی از پایان جام ملت‌های آسیاست و به نظر حالا نوبت این روند رسیده است. ترکیب تیم‌ ملی ایران (بازیکنان حاضر در زمین) در سال‌های اخیر در اغلب تورنمنت‌های بزرگ در بین تیم‌های مسن بوده و در قلب خط دفاع، مدافعان کناری، هافبک دفاعی و چند پست دیگر، به وضوح نیاز به حضور بازیکنان جدید حس می‌شود. حدود ۳ سال تا جام‌جهانی باقی مانده و این بهترین فرصت برای تغییرات تدریجی در بدنه تیم‌ ملی است.

3- هواداران فوتبال در ایران ورای ادعای فوتبال هجومی یا تلاش برای هدایت افکار عمومی مبنی بر تغییرات سبک بازی نسبت به ادوار قبل، خواهان تنوع تاکتیکی بیشتری در عمل در سبک بازی تیم‌ ملی هستند. تقریبا مشخص بود برنامه بازی ایران برای دیدار با قطر بویژه در دقایق پایانی چندان مناسب نیست و نمی‌‌توان همه چیز را به اتفاقات و شانس در فوتبال ربط داد. به ‌رغم چند نمایش خوب در این تورنمنت بویژه بازی با ژاپن (شاید یکی از بهترین عملکردهای تاریخ فوتبال ایران)، افکار امیر قلعه‌نویی گاهی اوقات قابل پیش‌بینی است و این سرمربی، برای سال‌های بعد ماموریت خود روی نیمکت تیم ملی، نیازمند تنوع و تغییرات تاکتیکی جدی‌تری نسبت به این دوره است.

4- مصاحبه‌های امیر قلعه‌نویی در سال‌های اخیر بویژه در نشست‌های خبری تورنمنت، به هیچ عنوان مورد پسند افکار عمومی فوتبال نبود و انتقادات زیادی را برانگیخت. هیچ توجیهی برای پرداختن به ولو بی‌عدالتی در سال 2007 در نشست خبری یک بازی در جام ملت‌های 2023 وجود ندارد و همه به روشنی از امیر قلعه‌نویی تقاضا دارند این رویه را تغییر دهد. ژوزه مورینیو معتقد است یک مسابقه فوتبال از کنفرانس خبری پیش از بازی آغاز می‌شود و در ماه‌های اخیر قلعه‌نویی از این حیث کارنامه چندان خوبی نداشته است. اصرار به تسویه‌حساب اتفاقات گذشته، تاکید مکرر روی چند آمار و دفاع گاهی چشم‌بسته از عملکرد تیم و درگیری لفظی و کلامی با اصحاب رسانه و خبرنگاران از جمله مواردی است که دیگر نباید از سوی سرمربی تیم‌ ملی تکرار شود.

5- واکنش امیر قلعه‌نویی به بی‌انضباطی احمد نوراللهی پیش از تورنمنت مقبول هواداران فوتبال بود و کمتر کسی از این حیث به او ایرادی گرفت اما بی‌تردید جای این هافبک ارزشمند در ترکیب تیم‌ ملی در جام ملت‌ها خالی بود و همین عملکرد اخیر او در لیگ امارات نشان داد نوراللهی چقدر بازیکن ارزشمندی است. به نظر بهتر است دوران جدایی این هافبک دوست‌داشتنی از تیم‌ ملی تمام شود و همان‌گونه که برخورد امیر قلعه‌نویی با نوراللهی موردپسند همه بود، حالا نیز انتظار می‌رود با کمی مماشات و آرامش، شرایط بازگشت این بازیکن به تیم‌ ملی فراهم شود. در موارد بعدی نیز هواداران فوتبال انتظار مشابهی از امیر قلعه‌نویی دارند؛ برخورد جدی و سختگیرانه برای برقراری انضباط و در ادامه مماشات و گذشت در راستای نیل به اهداف و منافع ملی، البته درباره همه بازیکنان، نه فقط احمد نوراللهی.

6- به نظر نوبت خداحافظی توأم با احترام و تکریم چند بازیکن قدیمی تیم‌ ملی فرارسیده و نباید چند نفر تحت هر شرایطی در لیست نهایی هر تورنمنتی باشند. بازیکنان بالای 31 یا 32 سال، در جام‌جهانی بعدی موقعیت چندانی برای قرار گرفتن در ترکیب ثابت ندارند و حتی درباره بازیکنان در مرز 30 سالگی نیز باید دقت و سختگیری بیشتری شود. اگر نه فقط در کلام و واقعا در عمل نیز هدف امیر قلعه‌نویی ساخت نیرویی جوان و پرانرژی برای جام‌جهانی 2026 است، هواداران فوتبال خواهان این هستند که چند بازیکن (که نام‌شان نیز معلوم است)، با احترام به سمت در خروجی هدایت شوند. اگر قرار فقط به دعوت از بازیکنانی باشد که امتحان خود را بارها پس داده‌اند، ذهنیت جامعه فوتبال به یک امیر قلعه‌نویی ریسک‌پذیر و با برنامه بلندمدت، تغییر خواهد کرد.

7- تقویت کادر فنی، یکی دیگر از انتظارات جدی و مهم افکار عمومی از امیر قلعه‌نویی است. خود او نیز اعلام کرد کادر فنی تیم‌ ملی نیازمند تقویت است و احتمال دارد حتی در آینده اسامی جدیدی مانند افشین قطبی نیز به این گروه اضافه شوند. شاید ساختن یک کادر خلوت و با بهره‌وری بیشتر و کارایی مناسب، بهتر از جمع کردن تعداد زیادی از افراد ولو باسابقه در رختکن تیم‌ ملی باشد. البته امیر قلعه‌نویی در ۳ دهه مربیگری خود ثابت کرده علاقه زیادی به استفاده از حداکثر نیروی انسانی ممکن در کادر فنی خود دارد اما شاید اضافه شدن یک نام بزرگ و موثر در عمل بتواند به جای چند نفر حاضر در کادر فعلی تیم‌ ملی نقش‌آفرینی کند و بی‌تردید در آینده شاهد تاثیرات مثبت اهمیت دادن به «کیفیت به جای کمیت» خواهیم بود.