گروه اقتصادی: اواخر سال 1401 رسانه‌های پاکستانی از هشدار مقامات ایران به این کشور بابت تاخیر در ساخت و تکمیل خط لوله واردات گاز ایران تا مارس سال 2024 (فروردین 1403) خبر دادند. بر اساس این گزارش‌ها، ایران از پاکستان خواسته بود بخشی از پروژه خط لوله واردات گاز از ایران را تا مارس 2024 در خاک خود بسازد یا آماده پرداخت جریمه 18 میلیارد دلاری باشد. یک مقام ارشد وزارت نیروی پاکستان در گفت‌وگو با وبگاه خبری «نیوز پاکستان» ضمن اعلام این خبر گفت: مقامات تهران دی‌ماه سال گذشته در جریان سفرشان به پاکستان این موضوع را به طرف پاکستانی ابلاغ کردند.

به گفته این مقام پاکستانی، در جریان این سفر مقامات ایرانی گفتند تحریم‌های آمریکا علیه ایران غیرقانونی است و پاکستان بر اساس توافق بازنگری‌شده سال 2019 موظف است این خط لوله را تا مارس 2024 در خاک خود احداث کند. ایران این خط لوله را در خاک خود از میدان گازی تا نقطه صفر مرزی با پاکستان تکمیل کرده و منتظر اقدام پاکستان برای احداث بیش از 780 کیلومتر خط لوله تا مرز ایران است.

بنا بر این گزارش، قرارداد 25 ساله صادرات گاز طبیعی ایران از طریق خط لوله به پاکستان سال 2009 بین ۲ کشور به امضا رسید و قرار بود تا سال 2015 اجرایی شود اما تاکنون تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران و فشارهای آمریکا به دولت پاکستان مانع اجرایی شدن آن شده است. ۲ کشور سپتامبر 2019 این قرارداد را بازنگری کردند و ایران از حق شکایت خود به محاکم بین‌المللی علیه پاکستان صرف‌نظر کرد؛ به شرطی که پاکستان تا مارس سال 2024 این خط لوله را در خاک خود تکمیل کند.

 مقام‌های ایران بهمن سال گذشته به گفته رسانه‌های پاکستانی، موعد اندک باقی مانده تا فروردین 1403 را به طرف پاکستانی گوشزد کرده و گفته بودند اگر دولت اسلام‌آباد تا 15 ماه دیگر این خط لوله را تکمیل نکند، ایران بابت ضرر و زیان خود از کشیدن خط لوله تا مرز پاکستان، در محاکم بین‌المللی ‌طلب غرامت 18 میلیارد دلاری خواهد کرد.

بر اساس قرارداد بازنگری‌شده در سال 2019، این خط لوله قرار است روزانه 750 میلیون فوت مکعب گاز طبیعی ایران را به پاکستان انتقال دهد. پاکستان باید برای اجرایی شدن این قرارداد، 781 کیلومتر خط لوله از منطقه «نوابشاه» تا نقطه مرزی خود با ایران بکشد.

در قرارداد اولیه که سال 2009 منعقد شده بود، دولت پاکستان موظف شده بود در صورت تاخیر در احداث خط لوله تا مرز ایران، از ژانویه سال 2015 روزانه یک میلیون دلار غرامت بابت تاخیر در پروژه به طرف ایرانی پرداخت کند اما با وجود تاخیر، طرف پاکستانی به بهانه تحریم‌های ایران مبلغی بابت تاخیر در پروژه به ایران نپرداخت و در عوض ۲ کشور سپتامبر 2019 با قراردادی جدید، قرارداد قبلی را بازنگری کردند و حالا موعد مارس 2024 (فروردین 1403) به عنوان زمان نهایی تکمیل خط لوله در طرف پاکستان در نظر گرفته شده است و ایران بر اساس بندهای این قرارداد می‌تواند در صورت تاخیر طرف پاکستانی، به محاکم داوری بین‌المللی شکایت و از پاکستان ‌طلب غرامت کند.

* فرار از غرامت یا کوتاه آمدن پاکستان

14 سال است خط لوله انتقال گاز پارس جنوبی به پاکستان نیمه‌تمام مانده است و اسلام‌آباد به بهانه تحریم‌های آمریکا از انجام تعهدات خود در احداث خط لوله در خاک خود سر باز می‌زند.

سال جاری میلادی ایران می‌تواند برای عدم احداث خط لوله شکایت و درخواست غرامت کند اما اسلام‌آباد به دنبال راهی برای عدم پرداخت این جریمه است.

روزنامه پاکستانی نیشن به نقل از منابع آگاه نوشته پاکستان برای فرار از پرداخت جریمه 18 میلیارد دلاری به ایران، تصمیم گرفته 80 کیلومتر از 781 کیلومتر خط لوله‌ای که باید در خاکش می‌ساخت را احداث کند.

توافقنامه انتقال گاز ایران به پاکستان موسوم به خط لوله صلح ماه مه ‌سال 2009 میان دولت‌های ایران و پاکستان به امضا رسید. بر این اساس قرار بود به مدت 25 سال روزانه 750 میلیون فوت مکعب گاز از میدان گازی پارس جنوبی به پاکستان ارسال شود.

از این خط لوله 1931 کیلومتری 1150 کیلومتر خط لوله در ایران و 781 کیلومتر خط لوله در پاکستان قرار دارد. هر 2 کشور ملزم بودند این پروژه را در خاک خود به سرانجام برسانند.

اما بر اساس توافق جدید ایران و پاکستان در سال 2019 قرار شد ایران تا سال 2024 برای هرگونه تاخیر در اجرای این خط لوله به هیچ دادگاه بین‌المللی مراجعه نکند اما پس از این تاریخ برای شکایت و دریافت خسارت آزاد است.

آبان 1402 رسانه‌های پاکستانی خبر دادند اسلام‌آباد به منظور جلوگیری از پرداخت جریمه چانه‌زنی می‌کند و دوباره از ایران مهلت خواسته است.

به گفته یک منبع آگاه که یک مقام رسمی در وزارت انرژی پاکستان است، اسلام‌آباد همچنین تصمیم گرفته درخواستی برای معافیت از تحریم‌های آمریکا علیه خط لوله صلح ارسال کند.

این منبع آگاه می‌گوید قرار است در فاز نخست این پروژه احداث 80 کیلومتر از این خط لوله از مرز ایران و پاکستان تا بندر گوادر آغاز شود. هزینه این بخش 185 میلیون دلار برآورد شده است.

* خط لوله به دلیل نگرانی پاکستان از تحریم‌ها با تأخیر مواجه شد

حالا بلومبرگ در گزارشی اعلام کرده پاکستان به دنبال آن است که 80 کیلومتر از خط لوله صلح را در خاک خود اجرایی کند. به گزارش بلومبرگ در شهر بندری گوادر پاکستان، کمیته انرژی آغاز ساخت خط لوله از مرز ایران به گوادر را تصویب کرد. 

پاکستان در حال پیشبرد ساخت خط لوله‌ای است که گاز طبیعی را از ایران منتقل می‌کند؛ اقدامی که به گفته آن برای تامین نیازهای انرژی این کشور لازم است اما مطمئنا باعث ایجاد نگرانی در میان متحدان غربی این کشور جنوب آسیا خواهد شد.

کمیته انرژی کابینه آغاز ساخت 80 کیلومتری خط لوله 800 کیلومتری از مرز ایران تا شهر بندری گوادر پاکستان را با استفاده از بودجه دولتی تصویب کرد.

پاکستان برای چند سال تمایلی به کار روی خط لوله نداشت زیرا سرمایه‌گذاران به دلیل تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران و همچنین محدودیت‌های مبادلات دلاری از حمایت از این پروژه اجتناب کردند. ۲ کشور در سال 2013 یک قرارداد 25 ساله گازی امضا کردند که به ایران دلیلی برای تهدید به شکایت در دادگاه‌های بین‌المللی داد.

پاکستان به طور سنتی روابط نزدیکی با آمریکا و ایران دارد. پاکستان می‌گوید به منابع گاز کافی برای تغذیه صنعت خود نیاز دارد زیرا منابع داخلی آن به سرعت در حال اتمام است. سهم گاز طبیعی مایع وارداتی به ۲۹درصد از کل عرضه رسیده است.