علیرضا حجتی: سهشنبه بعدازظهر فرودگاه جده؛ دمای هوا 31 درجه بالای صفر را نشان میدهد اما این میزان گرما در اواسط اسفندماه به اندازه اتفاقاتی که در غزه جریان است، آزاردهنده نیست. وزیر امور خارجه ایران و هیات همراه در پاویون فرودگاه ملک عبدالعزیز مورد استقبال قرار میگیرند. ایران و عربستان سعودی بانی نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی درباره تحولات نگرانکننده غزه شدهاند. تهران خواستار عبور از صدور بیانیههای سیاسی و برداشتن گامهای عملی و مهمتر برای کمک به ساکنان غزه و توقف ماشین کشتار ارتش اشغالگر از سوی کشورهای اسلامی است. این مساله در راس برنامههای حسین امیرعبداللهیان در این سفر و رایزنیاش با همتایان خود قرار گرفته است. دستگاه دیپلماسی در این میان برای عربستان سعودی در جهت هماهنگیهای بیشتر در قبال غزه برنامه ویژهای در نظر گرفته است. سازمان همکاری اسلامی که انگیزه تاسیسش ماجرای آتش زدن مسجدالاقصی توسط اشغالگران صهیونیست بود، 5 دهه بعد، درست در نقطه اول قرار گرفته است، البته این بار دامنه آتشافروزیهای اسرائیل، فراتر از نخستین قبله مسلمانان و سومین مکان مقدس جهان اسلام، به غزه و همه ۲ میلیون فلسطینی ساکن آن گسترش یافته است.
پس از توقف کوتاهی در «مطار الملک عبدالعزیز الدولی» مستقیما راهی دبیرخانه سازمان همکاری اسلامی یا همان سازمان کنفرانس اسلامی سابق در جده میشویم. در مسیر 40 دقیقهای تا دبیرخانه سازمان واقع در حی الریان که در تقاطع اتوبان رباح اللخمی و شارع عبدالله الحقبانی قرار دارد، هیچ المان و نمادی از غزه و فلسطین به چشم نمیخورد. در عوض تبلیغات محیطی خیابانهای جده میخواهد قرار گرفتن مملکت عربستان در عصر جدیدی که ولیعهد سعودی وعده آن را داده، فریاد بزند. در تمام مسیر همچون میدان کره الارضیه، تبلیغات مسابقات فرمول یک گرندپری 2024 با حضور «لوئیس همیلتون» و «فرناندو آلونسو» بزرگان این رشته از «فراری» و «استون مارتین» در کنار «مکس فرستاپن» نفر نخست رنکینگ فرمول یک از «ردبول» و همچنین «چارلز لکلرک» لهستانی به چشم میخورد. بالاخره دیپلماسی ورزشی عربستانیها این روزها به نماد تحول مد نظر محمد بنسلمان تبدیل شده است؛ یعنی همان چیزی که ولیعهد سعودی گفته این جنگ من است!
به ساختمان اجلاس که میرسیم ساعتی به آغاز نشست باقی مانده است. حضور تیم خبری و رسانهای کشورهای اسلامی جلب توجه میکند. وسایل پذیرایی در این طرف اجلاس و محل خبرنگاران و هیاتهای دیپلماتیک فراهم است، سعودیها چیزی از تنوع غذایی، دسر، شیرینی و نوشیدنی کم نگذاشتهاند؛ با دیدن این میز رنگارنگ یاد 2 میلیون انسان در کوچکترین باریکه جهان میافتم که در معرض یک مرگ تدریجی با «گرسنگی عامدانهای» که توسط «تنها دموکراسی خاورمیانه»(!) بر آنها اعمال میشود، قرار دارند. در نخستین روز این هفته ایالات متحده یک «تئاتر هوایی» بر فراز آسمان غزه به نمایش گذاشت؛ تئاتری که از یک سو با هدف منحرف کردن انتقادهای جهانی از همدستی دولت بایدن با اسرائیل برای ادامه جنگ ضد بشری در غزه انجام میگیرد و از سوی دیگر به زعم گروههای امدادی به منزله سرپوش گذاشتن از راه هوا بر جنایتی است که صهیونیستها آن پایین روی زمین مرتکب میشوند. با مرور تمام این اتفاقات از پیشخدمت هندیتبار فقط درخواست یک چای سیاه میکنم. در همین لحظات از تیمهای خبری دعوت میشود به محل اصلی نشست برای تصویربرداری بروند.
مراسم در حال شروع شدن و آیاتی چند از کلامالله مجید در حال قرائت است. حسین طه ابراهیم، دیپلمات ارشد کشور چاد در قامت دبیرکل سازمان همکاری اسلامی در کنار فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان و نماینده فلسطین در محل Chairman قرار گرفتهاند. حسین امیرعبداللهیان در سمت راست سالن در کنار همتایان خود از اوگاندا، پاکستان، بحرین و ازبکستان با طمأنینه نشسته است. زبان بدن امیرعبداللهیان گویای آن است که آماده بیان سخنان مهمی میشود.
در محل اجلاس OIC وزرای خارجه 57 کشور اسلامی دوباره دور میز نشستهاند و آمادهاند احتمالا برای چنددهمین بار جنایات اشغالگران قدس در غزه را بشدت محکوم کرده و مخالفت خود را با کوچ اجباری مردم غزه و دهها کشتار سیستماتیک و نقض فاحش حقوق بشر در غزه ابراز کرده و آن را در قطعنامه پایانی بنگنجانند و احتمالا در ذهن خود، این را یک پیروزی دیپلماتیک بدانند.
در موقعیتی که ابعاد نقشههای شوم رژیم صهیونیستی و ایالات متحده شکل تازهتری به خود میگیرد، «دیپلماسی» ایران به میدان آمده و کلانراهبرد خود یعنی «وحدت» را به شکل کاربردیتری به جهان اسلام عرضه کرده است؛ گویی همه دریافتهاند حلقه مفقوده مساله فلسطین و پیچیده شدن اشغال قبله اول مسلمانان، همین یک کلمه است. امروز اگرچه در گفتمان دفاع از فلسطین همه این ۵۷ کشور متحدند اما پای عمل که به میان میآید، گویی هر طرفی به سمتی متفرق میشود!
اجلاس فوقالعاده سازمان همکاری اسلامی درباره بررسی تحولات غزه که دامنه آن به لبنان هم کشیده شده است، حول و حوش ساعت 4 بعدازظهر به وقت جده آغاز میشود. از محل اجلاس بیرون میآیم، چند دقیقه بعد هیات ترکیه از راه میرسد و خودروی حامل «هاکان فیدان» جلوی ما توقف میکند و وزیر خارجه ترکیه به محل اصلی اجلاس هدایت میشود اما خبر نداریم دقایقی بعد قرار است چه اتفاقات عجیبی رخ دهد!
درگیری لفظی و سپس درگیری شدید فیزیکی هیات دیپلماتیک و تیم تشریفات ترکیه که دقایق طولانی در گیت بازرسی اجلاس ایستادهاند با تیم حفاظت اجلاس و سربازان سعودی با چاشنی صحنههای زد و خورد آنها منظره عجیبی خلق میکند. به سرعت توسط سربازان و اعضای حفاظت محاصره میشویم تا از این صحنهها فیلم و عکسی گرفته نشود.
مقامات سعودی به سرعت وارد ماجرا شده و غائله را حل و فصل میکنند. در این میان یکی از اعضای وزارت امور خارجه را میبینیم. سخنرانی امیرعبداللهیان هنوز آغاز نشده است و ما پیشاپیش محورهای سخنان وزیر امور خارجه را از او جویا میشویم. امیرعبداللهیان خواستار قطع همکاریهای اقتصادی با رژیم صهیونیستی و پیگیری اعمال اسرائیل در دیوان بینالمللی کیفری شده است.
معاون عربی و آفریقای وزیر امور خارجه را میبینم. گرم صحبت درباره غزه و تحولات منطقه میشویم. در این فاصله سخنرانی امیرعبداللهیان تمام و دیدارهای دوجانبه او آغاز شده است و دیپلمات ارشد ایرانی مشغول گفتوگو با دبیرکل سازمان و وزیر خارجه عربستان شده است. «جیحون بایراماف» وزیر خارجه آذربایجان منتظر است تا با امیرعبداللهیان دیدار کند. در حین صحبتهایم با مدیرکل عربی و آفریقای وزارت امور خارجه 2 نفر از تیم تشریفات ترکیه پیش میآیند و اعلام میکنند هاکان فیدان تمایل دارد به ملاقات امیرعبداللهیان برود.
به محل ملاقاتهای دوجانبه وزیر امور خارجه میرویم. وزرای خارجه ایران و ترکیه ملاقات راضیکنندهای دارند که نشان از روابط خوب 2 کشور دارد. این را میشود از پشت در محل ملاقات و صدای خندهای که بیرون میآید فهمید. خبرنگار العربیه بشدت دنبال مصاحبهای کوتاه با وزیر امور خارجه ایران است و به این در و آن در میزند. بعد از آخرین ملاقات امیرعبداللهیان با همتای تاجیک، او به مراد خود میرسد و موفق به گفتوگو میشود. در این حین، پنل دوم نشست فوقالعاده سازمان همکاری به پایان میرسد. چهره دیپلماتهای ایرانی نشان میدهد از قطعنامه پایانی چندان راضی به نظر نمیرسند و آن را ضعیف میدانند. همان چیزی که امیرعبداللهیان در گفتوگو با خبرنگار العربیه با یادآوری قطع همکاری برخی کشورهای آمریکای لاتین با اسرائیل به آن اشاره کرد و در جمعبندی پایانی خود در ایکس نوشت: «بیانیه دیگر کافی است؛ وقت عمل است!»