گروه فرهنگ و هنر: فضای مجازی نسل جدیدی از روابط اجتماعی را به وجود آورده؛ فضایی که با عمر کم توانسته جایگاه خوبی در زندگی مردم برای خود ایجاد کند. افراد بسیاری در سنین مختلف و از گروههای اجتماعی متفاوت در فضای مجازی کنار هم آمدهاند و از فاصلههای بسیار دور در دنیای واقعی، از این طریق با هم ارتباط برقرار میکنند. امروزه روشهای ارتباطی با دیگران از طریق اینترنت افزایش یافته است. پست الکترونیک، پیامهای کوتاه، چترومها، وب پایگاهها و بازیها، روشهایی برای گسترش و حفظ روابط اجتماعی شدهاند. روزانه نزدیک به 50 درصد مردم در سراسر دنیا از اینترنت استفاده میکنند و یکی از کاربردهای اصلی اینترنت، برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران است. شاید عیب اصلی ارتباطهای اینترنتی آن است که معاشرت در فضای مجازی، اساسا بر متن استوار است، بنابراین از نشانههای بصری و شنیداری در تعاملهای رودررو بیبهره است.
امروز خانواده ایرانی در سبد فرهنگی خود مواجه با شبکههای ماهوارهای، فضای مجازی، رسانههای مدرن و... است که هر کدام به نوبه خود بخشی از فرآیند تأثیرگذاری در خانواده را هدف گرفتهاند.
گسترش فضای مجازی در حوزه رابطه فرزندان و والدین نیز تغییراتی به وجود آورده است که از جمله آن میتوان به کاهش نقش خانواده به عنوان مرجع، کاهش ارتباط والدین با فرزند، شکاف نسلی به دلیل رشد تکنولوژی، از بین رفتن حریم بین فرزندان و والدین و ایستادن در برابر یکی از والدین یا هر دو اشاره کرد. تغییراتی که در حوزه دینی در جامعه رخ داده، کاهش آموزههای دینی در خانواده، دوری خانواده از شریعت و کمرنگ شدن حریمهای دینی در روابط خانوادگی از دیگر اتفاقاتی است که پیرامون پررنگ شدن فضای مجازی به وجود آمده است.
از طرفی دستگاهها و نهادهای فرهنگی نیز چندان اهتمام خاصی نسبت به فضای مجازی نداشتهاند که شاید یکی از دلایل این عدم توجه را نداشتن تخصص باید دانست که این فضا اینگونه برای خانوادهها و مخصوصا نوجوانان کاملا رها شده و خلأ مهمی را به وجود آورده است؛ موضوعی که شاید تا پیش از این محلی برای گذران وقت به شمار میرفته اما با گذر زمان و به وجود آمدن امکانات جدید، کار به تولیدات در روشهای مختلف انجامیده است؛ از یک معلم ساده در کلاس درس گرفته تا حتی به چرا بردن گوسفندان، همگی در عصر امروز به محتوایی برای تولیدات مجازی و ارائه در همان بستر بدل شده و این در حالی است که همچنان دستگاهها و نهادهای سیاستگذار و تصمیمگیر در این حوزه، گامها عقب ماندهاند.
بر این اساس در روزهای پایانی سال 90 ، با حکم رهبر انقلاب مرکز ملی فضای مجازی کار خود را آغاز کرد؛ مرکزی که اشراف کامل و بهروز نسبت به فضای مجازی در سطح داخلی و جهانی و تصمیمگیری نسبت به نحوه مواجهه فعال و خردمندانه کشور با این موضوع از حیث سختافزاری، نرم افزاری و محتوایی جزو وظایف و ماموریتهای آن تعریف شد و اکنون با سابقه بیش از یک دهه فعالیت، انبوهی از اقدامات و تصمیمات غیرتخصصی و غیرموثر را در کارنامه خود دارد. اما آنچه مشخص است فضای مجازی همچنان با سرعت چند برابری در حال پیشروی و پیش رفتن است و همانطور که بیان شد، بسیاری از دستگاهها و نهادهای مربوط از آن عقب ماندهاند.
طی سالیان اخیر مرکز ملی فضای مجازی در حوزه نوجوانان اما اهتمام ویژهای داشته است که در کنار برخی انتقادات وارده به آن، این توجه و تمرکز را باید از جمله اقدامات قابل تحسین این مرکز پس از یک دهه فعالیت دانست؛ از جمله رویدادی با عنوان «آسمون» با هدف فراهم کردن بستری برای آموزش شرکتکنندگان و شناسایی و نمایش استعدادهای برتر نوجوانان کشور در زمینه تولید در فضای مجازی قرار است نیمه اول سال 1403 برگزار شود.
هویت فردی، هویت اجتماعی، هویت مجازی، هویت ملی و هویت دینی ۵ محور اصلی این رویداد در بخش رقابتی نوجوانان است که با درک نقش محوری نوجوانان و جوانان در دنیای امروز، به عنوان رسانههایی مستقل و کاربرانی فعال با بالاترین میزان گذر زمان در فضای مجازی، بستری برای حمایت از تولیدات آنها در زمینههای مختلف در بستر فضای مجازی بوده که محیطی مناسب برای توسعه فعالیت آنها در آینده ایجاد خواهد بود.