گروه اجتماعی: چهارشنبه‌سوری ۱۴۰۲ در حالی به پایان رسید که امسال آمارهای رسمی ارائه شده از سوی اورژانس حاکی از افزایش موارد فوتی و مصدومیت‌های ناشی از انفجار موادمحترقه نسبت به سال گذشته است؛ حوادثی که تمام دستگاه‌های امدادی، انتظامی و خدماتی را به حالت آماده‌باش درآورد و متاسفانه بیش از ۸۰۰ مصدوم و ۱۳ فوتی برجا گذاشت.

با آنکه چهارشنبه‌سوری آیینی دیرینه و یادگار نیاکان ما ایرانیان است که درونمایه‌ای شاد دارد ولی ترکیب زندگی ماشینی و رسوخ برخی رسوم از دیگر فرهنگ‌ها در چهارشنبه‌سوری، موجب شده است آیین کهن ایرانیان رنگ ببازد و کم‌کم جای خود را به حرکات خشن مانند استفاده از مواد محترقه و برافروختن آتش‌هایی با مواد آتش‌زا که می‌تواند بسیار خطرناک باشد، دهد. چند سال است خانواده‌ها در چهارشنبه آخر سال به جای اینکه مقدمات یک دورهمی شاد و خانوادگی را فراهم کنند، برنامه‌ریزی می‌کنند غروب چهارشنبه در خانه بمانند و به هیچ وجه در کوچه و خیابان نباشند تا خطری آنها و فرزندان‌شان را تهدید نکند. گویی حالا نشاط و شادمانی چهارشنبه‌سوری در یک غفلت همگانی جایش را به ترس و دلهره داده است و در این شب منتظر انفجار و آتش‌سوزی هستند؛ برخی مناطق شهر شب گذشته بیشتر شبیه منطقه جنگی تمام‌عیار بود  و صدای انفجار و شعله‌های بلند آتش نمای ناخوشایند خود را در این شب نشان می‌داد‌، بی‌احتیاطی‌هایی که آسیب‌های بسیاری را به دنبال داشت. آنطور که طی شب گذشته خیلی‌ها سوختند و برخی قطع عضو شدند و تعدادی نیز به کام مرگ رفتند. این در حالی است که در زمان‌های گذشته در شب چهارشنبه‌سوری در محلی آتشی روشن می‌شد و بدون حاشیه و انفجار انواع مواد محترقه، مردم خانه یا محله دقایقی دور هم جمع می‌شدند و از روی آتش که شعله آن بالا نبود می‌پریدند اما اکنون مراسم چهارشنبه‌سوری آخر سال با مخاطرات زیادی همراه شده است به طوری که تا قبل از برگزاری این مراسم ده‌ها هزار مواد محترقه و چند تن مواد اولیه ساخت آن از سوی پلیس کشف شده است. همچنین مطابق گزارش سازمان اورژنس، آمار مصدومیت‌های ناشی از انفجار مواد محترقه از اول تا بیست‌ویکم اسفند ۱۴۰۲ به نسبت مدت زمان مشابه سال گذشته، ۲۴ درصد رشد را نشان می‌دهد؛ در این بازه زمانی، ۴۲۴ نفر مصدوم شده‌اند، در حالی که این تعداد در مدت زمان مشابه سال گذشته ۳۴۳ نفر بود. همچنین۱۰ مورد فوتی تا قبل از برگزاری مراسم چهارشنبه‌سوری گزارش شده که ۹۰ درصد فوت‌شدگان، پخش‌کننده مواد محترقه بوده‌اند.

* کشف ۱۰ میلیون مواد محترقه در تهران قبل از چهارشنبه‌سوری

با وجود هشدارهای جدی پلیس به مردم نسبت به عدم نگهداری، استفاده و ساخت مواد منفجره و محترقه اما متاسفانه برخی‌ها با بی‌توجهی به عواقب چنین پدیده‌ای برای خود و دیگران مشکل ایجاد می‌کنند. در این ارتباط فرمانده انتظامی تهران بزرگ دیروز از کشف بیش از ۱۰ میلیون مواد محترقه توسط پلیس خبر داد و گفت وارد‌کنندگان مواد اولیه محترقه از ماه‌ها قبل رصد شده‌اند. سردار عباسعلی محمدیان، فرمانده انتظامی تهران بزرگ دیروز در نشست خبری گفت: طبق یک رسم دیرینه و تغییر ماهیت‌یافته، این رسم دیرینه، امروز منجر به مردم‌آزاری شده و برخی اقشار مردم در این شب به دنبال وسایلی هستند که لرزه بیشتری به دل هموطنان بیندازد. وی گفت: پلیس مخالف شادی مردم نیست اما با مشاهده این حوادث برای جوانان دلسوزی می‌کنیم؛ امسال از اوایل دی‌ماه اقدامات خود را برای افزایش ایمنی در چهارشنبه‌سوری آغاز کردیم. محمدیان بیان کرد: قاچاقچیان سابقه‌دار مواد محترقه از دی‌ماه تحت رصد پلیس هستند و کشفیات زیادی تا به امروز داشته‌ایم. مجموع اقدامات روزانه ما در سطح شهر و کنترل محل‌های توزیع، باعث شده تا به این لحظه نزدیک به ۴۳ تن مواد اولیه بمب‌های دست‌ساز مرتبط با شب چهارشنبه‌سوری را شناسایی و توقیف کنیم تا اجازه فروش به هر فردی را نداشته باشند. فرمانده انتظامی تهران بزرگ با اشاره به اینکه بیش از ۴۰۰ کیلو مواد محترقه در ایستگاه‌های مترو کشف شده، افزود: تاکنون بیش از ۱۰ میلیون و ۳۲ هزار مواد محترقه کشف کرده‌ایم و به دلیل خطراتی که این مواد دارند داخل پلیس نگهداری نمی‌کنیم. وی گفت: امسال نسبت به سال گذشته صداهای شنیده شده در روزهای قبل از چهارشنبه آخر سال کمتر بود و یکی از دلایل آن می‌تواند اطلاع‌رسانی خوب رسانه‌ها باشد و امیدواریم امشب (دیشب) را بدون حادثه پشت سر بگذاریم. فرمانده انتظامی تهران بزرگ در پایان افزود: ۲۲۱ نفر مرتبط با مواد محترقه تاکنون دستگیر و به مراجع قضایی معرفی شده‌اند.

* نوجوانان و کودکان بیشترین قربانیان چهارشنبه‌سوری

بیشتر افراد فوتی یا مصدومان حوادث چهارشنبه آخر سال در سنین نوجوانی قرار دارند و عمدتا به دلیل به کارگیری و استفاده از وسایل خطرناک و مواد محترقه جان خود را از دست داده یا دچار مصدومیت‌های شدید می‌شوند. طبق اظهارات علی ضیایی، رئیس گروه بررسی صحنه جرم سازمان پزشکی قانونی، در چهارشنبه‌سوری سال گذشته ۲۸ نفر از هموطنان (۲۰مرد و ۸ زن) جان باختند که تهران با ۱۲ فوتی شامل 3 زن و ۹ مرد دارای بیشترین فوتی و آذربایجان شرقی با 7 فوتی (۴زن و ۳مرد) و آذربایجان غربی با 3 فوتی (یک زن و ۲مرد) در رتبه‌های بعدی قرار داشتند. در چهارشنبه‌سوری سال ۱۴۰۰ هم ۱۹ نفر از هموطنان (۱۸ مرد و یک زن) جان باختند که در آذربایجان شرقی ۶ نفر، قم 5 نفر، تهران، مرکزی و همدان هر کدام 2 نفر و البرز و خراسان رضوی هر کدام یک نفر فوت کردند. وی ادامه داد: بر اساس آمار پزشکی قانونی در چهارشنبه‌سوری سال ۱۳۹۹ هم ۱۲ نفر در حوادث این شب فوت کردند که ۱۱ نفر مرد  بودند و یک نفر هم زن بود؛ در آذربایجان‌های شرقی و غربی، البرز، فارس، گیلان، مرکزی و همدان هر کدام یک نفر، در تهران 2 نفر و کردستان 3 نفر فوت کردند. ضیایی افزود: همچنین از سال ۹۵ تا ۹۹ در حوادث چهارشنبه آخر سال در مجموع ۳۹ نفر جان باختند که در سال ۹۵ این حوادث ۱۶ کشته (۱۵مرد و یک زن) داشت. سال‌های ۹۶ و ۹۷ هر سال 3 فوتی (همگی مرد) داشت. سال ۹۸ نیز 5 نفر در حوادث چهارشنبه آخر سال جان خود را از دست دادند که 4 نفر از آنها مرد و یک نفر زن بودند.

سازمان اورژانس کشور در آخرین آمار مربوط به چهارشنبه‌سوری اعلام کرد ۶۱۱ نفر به دلیل استفاده از مواد محترقه مصدوم شده‌اند و در این حوادث ۲۰۰ مورد آسیب به چشم نیز به ثبت رسیده است. در گزارش حوادث مرتبط با مراسم شب چهارشنبه آخر سال از یکم تا ۲۲ اسفند تعداد کل آسیب‌دیدگان بر اثر استفاده از مواد محترقه در کشور ۶۲۳ مورد به ثبت رسیده است. طبق اعلام سازمان اورژانس کشور در این بازه زمانی، ۲۳۵ نفر توسط مراکز اورژانس در سراسر کشور به مراکز درمانی انتقال داده شدند. همچنین در آمارهای سازمان اورژانس کشور،‌ مراجعه به مراکز درمانی ۳۵۵ مورد و درمان در محل وقوع حادثه نیز به ۲۱ مورد بوده رسیده است. سازمان اورژانس کشور همچنین تعداد افراد جان‌باخته در این مدت را تاکنون 13 نفر عنوان کرده است. البته در این بازه زمانی ۴۳ مورد قطع عضو رخ داده و ‌موارد آسیب به چشم ۲۰۰ مورد و میزان سوختگی ناشی از مواد محترقه نیز ۲۸۴ مورد بوده است.

* ۱۶۶ مورد مصدوم و یک فوتی در روز ۲۲ اسفند

همچنین طبق اعلام سازمان اورژانس کشور در روز ۲۲ اسفند نیز وقایع مختلفی به دلیل استفاده از مواد محترقه تا غروب دیروز به ثبت رسیده بود که در این مدت کل آسیب‌دیدگان ۱۶۷ مورد و تعداد مصدومان این حوادث نیز ۱۶۶ نفر بوده است.

بر اساس گزارش حوادث مرتبط با مراسم شب چهارشنبه آخر سال در ۲۲ اسفند همچنین ۸۲ مورد اعزام توسط اورژانس انجام شد و درمان در محل وقوع حادثه 7 مورد بوده و ۷۷ نفر نیز به مراکز درمانی و بیمارستانی در سراسر کشور مراجعه کردند. در این روز یک مورد فوتی، 8 مورد قطع عضو، ‌ ۵۹ مورد آسیب به چشم و ۷۳ مورد سوختگی نیز توسط اورژانس به ثبت رسید.