ریاض همچنان در حال کاهش است.

نظرسنجی موسسه واشنگتن که بین 14 نوامبر تا 6 دسامبر انجام شده، تغییرات لرزه‌ای در احساسات عمومی عربستان را اندازه‌گیری می‌کند:

96 درصد پرسش‌شوندگان با این جمله موافق هستند که «کشورهای عربی باید در اعتراض به اقدام نظامی رژیم اسرائیل در غزه، فورا تمام تماس‌های دیپلماتیک، سیاسی، اقتصادی و هرگونه تماس دیگر با تل‌آویو را قطع کنند».

در همین حال 91 درصد بر این باورند: «با وجود ویرانی‌ها و تلفات جانی، این جنگ در غزه یک برد برای فلسطینی‌ها، اعراب و مسلمانان محسوب می‌شود». این یک بیانیه تکان‌دهنده وحدت‌بخش برای کشوری [مثل عربستان] است که به طور تنگاتنگ به روایت‌های غربی که به دنبال جدا کردن فلسطینی‌ها از اعراب و مسلمانان در امتداد خطوط فرقه‌ای  از منظر جغرافیایی، فرهنگی و سیاسی است، پایبند بوده است.

اگرچه عربستان سعودی یکی از معدود کشورهای عربی است که حماس را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داده، دیدگاه‌های مطلوب مردمش نسبت به حماس 30 درصد افزایش یافته؛ از 10 درصد در ماه اوت به 40 درصد نوامبر. این در حالی است که اکثریت 95 درصدی، اعتقادی به این ندارند که گروه مقاومت فلسطین در 7 اکتبر غیرنظامیان را کشته است.

در همین حال 87 درصد سعودی‌ها با این ایده موافق هستند: «رویدادهای اخیر نشان می‌دهد اسرائیل آنقدر ضعیف و تجزیه‌شده از درون است که روزی می‌توان آن را شکست داد». از قضا، این به منزله رستگاری موضع دیرین محور مقاومت است. سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله، پس از شکست رژیم صهیونیستی از مقاومت لبنان، 25 مه ‌2000 آن عبارت معروف را بر زبان آورد: «اسرائیل از تار عنکبوت سست‌تر است».

پیش از 7 اکتبر، سعودی‌ها بشدت از روابط اقتصادی با اسرائیل حمایت می‌کردند اما حتی این نرخ هم از 47 درصد سال گذشته به 17 درصد امسال کاهش یافته است. اگرچه نگرش سعودی‌ها نسبت به محور مقاومت منفی باقی مانده - چون به هر حال عربستان از زمان انقلاب اسلامی 1979 مرکز منطقه‌ای تبلیغات ضد‌ایرانی و ضد‌شیعی است - این موضوع ممکن است تا حد زیادی به این دلیل باشد که رسانه‌های آنها بشدت تحت کنترل دولت است. به خاطر همین بر خلاف آنچه در توده‌های عربی شاهدیم، 81 درصد سعودی‌ها همچنان معتقدند محور مقاومت میلی برای کمک به فلسطینی‌ها ندارد.

 

تغییر  فلسطین

به همان اندازه بحث تغییر ادراک اعراب، تغییری است که در میان خود فلسطینی‌ها از 7 اکتبر به بعد مشاهده شده است. نظرسنجی انجام‌شده توسط «مرکز فلسطینی برای تحقیقات سیاست و افکارسنجی» (PSR) در کرانه باختری اشغالی و نوار غزه، بین 22 نوامبر و 2 دسامبر[2023]، منعکس‌کننده همان دیدگاه‌های اعراب است اما با برخی تفاوت‌های ظریف.

پاسخ‌دهندگان نظرسنجی در غزه، به طور قابل درکی تردید بیشتری نسبت به صحت عملیات حماس- توفان الاقصی - که باعث حمله توام با نسل‌کشی اسرائیل به این باریکه شد، نشان دادند که تا آن زمان در آن بیش از 22000 غیرنظامی - عمدتا زن و کودک - به طرز وحشیانه‌ای کشتار شده‌اند. با اینکه حمایت از حماس در نوار غزه فقط اندکی افزایش یافته بود، در کرانه باختری ۳ برابر شد، در حالی که هر ۲ سرزمین فلسطینی تقریبا به یک اندازه نسبت به تشکیلات خودگردان فلسطینی (PA) که مورد حمایت غرب است و در رام‌الله حکومت می‌کند، ابراز انزجار کردند.

مشروعیت محمود عباس، رئیس موقت تشکیلات خودگردان فلسطین و حزب فتح بشدت ضربه خورد. تقاضا برای استعفای او 90 درصد است در حالی که تقریبا 60 درصد از افراد مورد نظر - یعنی بیشترین رقم ثبت‌شده در نظرسنجی مرکز PSR تا به امروز در رابطه با این موضوع - خواهان انحلال تشکیلات خودگردان هستند.

بیش از 60 درصد فلسطینی‌های شرکت‌کننده در نظرسنجی - نزدیک به 70 درصد در کرانه باختری - معتقدند مبارزه مسلحانه بهترین راه برای پایان دادن به اشغالگری است و 72 درصد با این بیانیه موافق هستند که حماس تصمیم درستی برای آغاز عملیات 7 اکتبر گرفته است. 70 درصد نیز موافقند که اسرائیل در از بین بردن مقاومت فلسطین در غزه شکست خواهد خورد. فلسطینی‌ها دیدگاه‌هایی قوی درباره بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی دارند که عمدتا احساس می‌کنند غزه را بدون حمایت در برابر نقض بی‌سابقه قوانین بین‌المللی توسط اسرائیل رها کرده‌اند.

بیشترین کشوری که از سوی پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی حمایت شده، یمن است با 80 درصد محبوبیت و پس از آن قطر (56 درصد)، لبنان [حزب‌الله] (49 درصد)، ایران (35 درصد)، ترکیه (34 درصد)، اردن (24 درصد)، مصر (23 درصد)، امارات (8 درصد) و عربستان سعودی (5 درصد).

در این نظرسنجی، محور مقاومت منطقه بر رتبه‌های مطلوب غالب است، در حالی که کشورهای عرب و مسلمان طرفدار آمریکا با درجاتی از روابط با رژیم صهیونیستی، وضعیت ضعیفی دارند. قابل توجه اینکه از 4 کشور و گروه حامی فلسطینیان که عمدتا سنی هستند، ۳ کشور از اعضای اصلی محور شیعی هستند، در حالی که 5 کشور تحت حاکمیت اهل سنت، پایین‌ترین رتبه را دارند.

این دیدگاه فلسطینی‌ها به کشورهای بین‌المللی خارج از منطقه تسری می‌یابد، به طوری که پاسخ‌دهندگان بیشترین رضایت را از متحدان محور مقاومت روسیه (22 درصد) و چین (20 درصد) دارند، در حالی که متحدان اسرائیل شامل آلمان 

(7 درصد)، فرانسه (5 درصد)، انگلیس (4 درصد) و ایالات متحده (1 درصد) تنها برای حفظ خود در افکار عمومی فلسطینی تلاش می‌کنند.

ادامه در صفحه ۱۶