گروه سیاسی: تقویم سال 1402 هجری خورشیدی نیز به آخرین برگه‌های خود نزدیک می‌شود تا یک سال دیگر از زیست و زمانه ایرانیان به تاریخ بپیوندد. ایرانیان در حالی تنها ساعاتی تا نوروز و جشن آغاز بهار فاصله دارند که در آمد و رفت روزهای امسال حوادث تلخ و شیرین زیادی را تجربه کردند. با این حال شاید منحصربه‌فردترین نکته‌ای که از لحظه پایان سال 1402 در خاطره‌مان بماند تقارن جشن نوروز با ماه مبارک رمضان است. این تلاقی شاید وجهی نمادین از هویت جمعی ایرانیان باشد که توانسته‌اند آیین‌های ملی و باورهای مذهبی را آنچنان با هم ممزوج کنند که تاریخ ملی‌شان تماما وجهی مذهبی به خود بگیرد. اما قبل از پایان این سال می‌توان نگاهی به مجموعه حوادث و خاطراتی داشت که سال 1402 برای ایران و ایرانیان به یادگار گذاشت. مهم‌ترین رخداد سیاسی داخل کشور در این سال برگزاری دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره انتخابات خبرگان رهبری در آخرین ماه سال -11 اسفند- بود. هرچند انتخابات نیز همچون نوروز پدیده‌ای پرتکرار در سپهر سیاسی کشورمان است و می‌توان از آن به عنوان «بهار سیاست» یاد کرد. این بهار اما در زمستان سال 1402 با شرایط ویژه‌ای رقم خورد و مشارکت قابل تامل 40 درصدی مردم مانع موفقیت سیاست ضدملی مخالفان صندوق رای شد. به زبان دیگر آنچه در اسفند 1402 اتفاق افتاد بیش از نتایج اسمی‌اش در انتخاب نمایندگان مجالس شورای اسلامی و خبرگان رهبری، نتیجه پایدار دیگری برای زنده نگه داشتن صندوق رای در نظام تصمیم‌گیری سیاسی داشت.

در سیاست خارجی اما عضویت ایران به عنوان عضو دائم بریکس را می‌توان مهم‌ترین حادثه سال دانست. ورود ایران به بلوک قدرت‌های نوظهور جهان در حالی اتفاق افتاد که بسیاری از وقایع دنیا نشان از سرعت گرفتن گذار و تحولات بین‌المللی به سمت نظمی جدید است. در این نظم با ترک برداشتن تک بلوک قدرتمند بعد از جنگ سرد یعنی آمریکا، نظام و شبکه‌های قدرت جهانی نیز دستخوش تحولات مهمی می‌شود که ظهور ائتلاف‌های جدید از جمله این موارد است. عضویت ایران در بریکس در کنار اینکه یک دستاورد بزرگ برای ایران در معادلات جهانی به حساب می‌آمد اما از سوی دیگر بسیاری از گزاره‌های غرب‌گرایان را در داخل کشور بی‌اعتبار کرد. دولت سیزدهم که در نخستین ماه‌ فعالیت خود ایران را به عضویت دائم سازمان همکاری شانگهای درآورده بود گام بزرگ‌تر برای عضویت در بریکس را در شرایطی برداشت که کارگزاران سابق کشور در دولت روحانی بارها اعلام کرده بودند بدون بازگشت آمریکا به برجام امکان ورود ایران به بریکس و شانگهای وجود ندارد. به همین خاطر این رخداد مهم سیاست خارجی ایران تاثیرات مهمی نیز بر ادراک سیاسی داخل کشور داشت. 

در کنار تحولات سیاسی، جامعه ایران نیز سال 1402 دشمنان خود را بارها ناامید کرد. این سال در حالی در پس حوادث تلخ سال 1401 شروع شد که ضدانقلاب خارج‌نشین بسیار بر گزاره دین‌گریزی ایرانیان تاکید می‌کرد و مطمئن بود توانایی از هم گسستن پیوند کهن ایرانیان با اسلام را خواهد داشت. در چنین شرایطی محرم امسال و برپایی پرشور و شعور خیمه عزاداری سید و سالار شهیدان بار دیگر عقب‌ماندگی دشمنان ایران از واقعیت جاری در ایران را به رخ همگان کشید. راهپیمایی اربعین نیز در شرایطی در یکی از گرم‌ترین ماه‌های سال برگزار شد که حضور بیش از 4 میلیون ایرانی که رنج سفر را به جسم و جان خود خریده بودند رکوردی جدید از حضور ایرانیان در این آیین مذهبی بود. حضور حماسی و معنادار ایرانیان در اربعین حضرت سیدالشهدا نیز در ظرف زمانی سال 1402 واجد معنا و اهمیت ویژه‌ای بود. البته پیش از این راهپیمایی نیز برگزاری جشن خیابانی و میلیونی عید غدیر در سراسر کشور جلوه دیگری از دینداری ایرانیان بود. در نهایت آنکه حضور مردم در آیین و مناسک مذهبی سال 1402 هرچند تکرار یک سنت و رفتار آشنای تاریخی بود اما نشان از واقعیت جامعه ایران داشت که بسیاری در پی انکار آن بودند. مردم ایران در سال 1402 با یکدیگر خوشحال شدند، با یکدیگر ناراحت شدند و در اشک و لبخند نیز به پیشواز یکدیگر رفتند. حادثه تلخ تروریستی 13 دی در گلزار شهدای کرمان که پرتلفات‌ترین حادثه تروریستی ایران به حساب می‌آمد یک ایران را سیاهپوش خود کرد و ایرانیان شریک عزای هم در سوگواری دختری با کاپشن صورتی و گوشواره قلبی شدند. ایرانیان به سوگ شهید الداغی نشستند که در راه دفاع از یک دختر نوجوان به دست اشرار به شهادت رسید. آنها به افتخار نیروی خدماتی حرم شاهچراغ(ع) که با شهامت و جان بر کفی مانع یک کشتار بزرگ شد قیام کردند. آنها به وقت پیروزی غیرقابل پیش‌بینی تیم ‌ملی فوتبال در برابر ژاپن ساعت‌ها از خود بیخود شدند و بعد از شکست تلخ مقابل قطر و حذف از جام ملت‌های آسیا بار دیگر برای یک ناکامی جمعی غصه خوردند.

ایرانیان از شرق و غرب تا شمال و جنوب کشور با همه تنوع و تکثر، یک سال دیگر، ایرانی بودن را تجربه کردند و این شاید بزرگ‌ترین ترسی بود که دشمنان کشورمان بعد از پایان آشوب‌های خیابانی سال 1401 در دل داشتند. با تمام اینها ایران امسال چشمانی غمبار در عزای مسلمانانی مظلوم و آشنا در غزه داشت. تراژدی انسانی تحمیل شده به غزه که شاید کلماتی همچون «نسل‌کشی» یارای توصیف آن را نداشته باشند بار دیگر به ما نشان داد در چه جهانی و با چه قواعدی زندگی می‌کنیم. جهانی که در آن متجاوزان پاداش حمله به تاریخ و حقیقت یک ملت را دریافت می‌کنند و ملت‌ها برای اعاده ابتدایی‌ترین حقوق‌شان راهی جز جان دادن در یک پخش زنده سراسری ندارند.

اکنون ایران مانده و 1403، سالی که امید به خنده‌های فراوان در آن داریم. سالی که به برکت بهار دعای «حول حالنا» را به نیت بهتر شدن حال ملت‌مان می‌خوانیم و از حضرت حق جز خیر و برکت برای این کشور اسلامی‌ طلب نداریم.

ای وطن آمده بودم به سلام نوروز

مگرم کوکب اقبال تو تابد پیروز 

(شهریار)