یکی از راه‌هایی که برق ایران می‌تواند از آن طریق به اروپا برسد، ترکیه است؛ با توجه به مذاکرات و برنامه‌ریزی‌های انجام شده، تبادل برق ایران و ترکیه وارد فاز عملیاتی شده و اکنون مذاکرات برای رسیدن برق ایران به اروپا در جریان است.

ترکیه اکنون یکی از مصرف‌کنندگان بزرگ برق در منطقه است و علاوه بر آن از امکان انتقال انرژی به اروپا نیز برخوردار است که این موضوع زمینه را برای تبادل انرژی میان ۲ کشور به لحاظ اقتصادی بشدت توجیه‌پذیر می‌کند. یکی از ویژگی‌های مهم صنعت برق ایران تفاوت قابل توجه میان ظرفیت تولید و مصرف در ۲ فصل زمستان و تابستان است که همین موضوع زمینه را برای تبادل برق با کشور ترکیه به عنوان یکی از همسایه‌های راهبردی کشور توجیه‌پذیر می‌کند.

* چند پروژه برای رسیدن برق ایران به اروپا

اواسط فروردین‌ماه، وزیر نیرو با وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه دیداری داشت و در این دیدار اعلام شد تبادل برق ایران و ترکیه وارد فاز عملیاتی شده است. با عملیاتی شدن تبادل برق ایران و ترکیه، برق ایران در مسیر اروپا هم قرار گرفته است. آنطور که محمد الله‌داد، معاون انتقال و تجارت خارجی شرکت توانیر گفت برنامه‌ریزی و اقدامات لازم برای صادرات برق به اروپا انجام شده؛ ۲ پروژه «ایر» و «آگیر» برای ارتباط بین ایران و روسیه در دست اقدام است و از طریق ترکیه نیز امکان صادرات برق وجود دارد.

وی با بیان اینکه امکان صادرات برق به اروپا در فاز اول با تاسیسات موجود بدون اینکه شبکه را تقویت کنیم تا ۳۰۰ مگاوات از مسیر آذربایجان و ارمنستان امکان تبادل برق با روسیه وجود دارد و با تقویت خطوط پروژه ایر تا ظرفیت ۱۰۰۰ مگاوات نیز امکان صادرات و واردات وجود خواهد داشت، گفت: اجرای این طرح زمانبر است به دلیل اینکه شبکه‌هایی که احداث می‌شوند در ۳ کشور نیازمند ایجاد سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی بوده و باید موضوعات دیپلماسی برطرف شود.

به گفته معاون انتقال و تجارت خارجی شرکت توانیر زمان دقیق اجرای این طرح بستگی به اراده آن کشورها دارد که آیا تمایل دارند این کار به سرعت انجام شود یا ممکن است اولویت کشور آذربایجان در شرایط کنونی این موضوع نباشد. بعد از سنکرون ترکیه امکان اتصال برق بین ایران و اروپا فراهم شده و درحال حاضر از طریق ترکیه می‌توانیم ۴۰۰ مگاوات را صادر کنیم که عملیاتی است.

* به دنبال ایجاد الزامات قانونی برای صادرات برق به اروپا هستیم

آنطور که به نظر می‌رسد دولت برای توسعه تبادلات برقی خود مصمم است و مذاکرات برای رسیدن برق ایران به اروپا به‌طور جدی انجام می‌شود. مجتبی اکبری، رئیس مرکز بین‌الملل و هماهنگی دیپلماسی وزارت نیرو درباره آخرین وضعیت سنکرون برق ایران و ترکیه و صادرات برق به اروپا از آن طریق گفت: در تلاش هستیم با استفاده از خط بک‌توبک وان - خوی بتوانیم تا ۲ ماه آینده کار را پیش ببریم و اکنون در حال مذاکره هستیم.

وی افزود: به دنبال این هستیم که الزامات قانونی را هماهنگ کنیم.

* تبادل برق ایران چقدر است؟

ایران با ۹۳ هزار مگاوات ظرفیت منصوبه یکی از کشورهای بزرگ تولیدکننده برق در منطقه است و در حال حاضر با تمام کشورهایی که مرز خاکی دارند، تبادل انرژی انجام می‌دهد. این موضوع در حالی است که از ۳ کشور شمالی آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان واردات و به ۳ کشور عراق، پاکستان و افغانستان صادرات برق انجام می‌شود. همچنین با کشور ترکیه تبادل دوطرفه یعنی هم صادرات و هم واردات انجام می‌شود.

سیاست کشور در تبادل برق بر محور تراز صفر دنبال می‌شود، بر این اساس در مواقعی که مازاد تولید وجود دارد، برق به کشورهای هدف صادر می‌شود و در زمان کمبود آن که بیشتر در فصل گرم سال است، واردات انجام شود.

 در این سیاست با توجه به تفاوت ساعت شرعی، روزهای تعطیلی و اوج بار، موضوع واردات تعادل پیدا می‌کند (ترکیه روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل است و ایران پنجشنبه و جمعه و بر این اساس پیک ایران و ترکیه نیز با یکدیگر تفاوت دارد). مطالعاتی در حال انجام است که اتصال الکتریکی به کشور قطر میسر شود.

در حال حاضر مجموع تبادل الکتریکی میان ایران و همسایگان بیش از ۳۰۰۰ مگاوات است.