علیرضا محمدی: «خیلی واضح میگوییم که میخواهیم با ایران و حزبالله وارد جنگ شویم. آیا هنوز نفهمیدهاید؟» این سخنان تحریکآمیز را ایدی کوهن، خبرنگار امنیتی رژیم صهیونیستی پس از حمله جنگندههای اسرائیل به ساختمان کنسولگری ایران در صفحه ایکس خودش منتشر کرده بود.
رجزخوانی کوهن که معمولا توئیتهایش را برای مصرف منطقهای به زبان عربی منتشر میکند، قدمتی چندین ساله دارد اما این روزها از کوهن گرفته تا صادق زیباکلام و چهرههایی که به عنوان کارشناس در شبکههای فارسیزبان خارج از کشور فعالیت میکنند، بسیاری تغییر لحن دادهاند. در واقع پس از عملیات «وعده صادق» و موج موشکها و پهپادهای سپاه که امنیتیترین پایگاههای نظامی اسرائیل را هدف قرار دادند، شکی باقی نمانده که اکنون زمان تغییر لحنها و فراتر از آن، تغییر نگرشها فرا رسیده است.
خود ایدی کوهن که معمولا در مواجهه با ایران طبع طنزش گل میکرد، در چرخشی عجیب نسبت به اظهارات قبلی، کاملا جدی گفته است: «توانمندی ایرانیها بیشتر از آن چیزی است که شامگاه شنبه رخ داد؛ آنها از تمام توان خود استفاده نکردند؛ به هر حال میخواهند همیشه یک عنصر غافلگیری برای ارائه داشته باشند! آنها میخواستند بگویند من ایران هستم، من جمهوری اسلامی ایران و دارای قدرت هستم».
تنها کوهن نیست که پس از عملیات «وعده صادق» تغییر لحن داده است. بسیاری از افرادی که عادت کرده بودند صبر استراتژیک ایران را به ترس یا هر چیزی که خود در وجودشان دارند نسبت بدهند، پس از واکنش قاطعانه ایران در حمله مستقیم به اسرائیل، حرفهای قبلیشان را پس گرفتهاند.
«مهدی مهدویآزاد» تحلیلگر سیاسی اینترنشنال پیش از عملیات «وعده صادق» در پاسخ به این سوال که جمهوری اسلامی میخواهد چکار کند؟ گفته بود: «به نظر میرسد این سوال فقط برای من و شما و آمریکا و اسرائیل مطرح نیست. بازی بدشان (جمهوری اسلامی ایران) دقیقا آنها را در کوچه بنبست گرفتار کرده است». اما شلیک 300 موشک و پهپاد در عملیات «وعده صادق»، چنان بنبست ذهنی او را گشود که در اظهارات دیگری گفت: «یقینا میتوانیم بگوییم انتظار چنین حمله گستردهای از سوی ایران نمیرفت. توان بازدارندگی اسرائیل در برابر موشکهای ایران یک خدشه بسیار بزرگ دید».
* ریزپرندههای پیتزابر در جنگ روایتها
در مواجهه اخیر ایران با رژیم صهیونیستی، ۳ مرحله را میتوانیم مشاهده کنیم. در مرحله نخست اسرائیل کنسولگری ایران را هدف قرار داد. تا اینجای کار به زعم کارشناسانی چون مهدوی آزاد، اتفاق خاصی نیفتاده بود! چرا که اسرائیل پیشتر هم به منافع ایران در سوریه ضربه زده بود. هرچند این بار یک ساختمان دیپلماتیک هدف حمله قرار گرفت اما کسی فکرش را نمیکرد ایران بخواهد پاسخی در قواره عملیات «وعده صادق» بدهد.
بعد از حمله ترکیبی بامداد 26 فروردینماه که معادلات به هم ریخت، هنوز جای پاسخ اسرائیل خالی بود. همه منتظر آن مرحلهای بودند که از سوی رژیم صهیونیستی در رسانهها «واکنش به عملیات ایران» عنوان میشد. به نظر میرسد تا زمانی که اسرائیل عملیات ناامیدکننده خود را در اصفهان به نمایش نگذاشته بود، برخی امید داشتند با حمله متقابل آنها، آبی بر آتش درونشان ریخته شود! اما «مسخره بازی» صهیونیستها در اصفهان، آنها را ناامید کرد.
کار به جایی رسید که کارشناسان تلویزیون اینترنشنال نیز ادعای اسرائیل پیرامون ضربه به سایتهای نظامی ایران را مورد نقد قرار داده و رد کردند! مراد ویسی مبتکر اصطلاح «پهپادهای پیتزابر» یکی از همین افراد بود. او بعد از حمله اسرائیل به سایت نظامی اصفهان گفت: وزیر دارایی اسرائیل گفته بود باید طوری به حمله ایران پاسخ دهیم که دیگر فرصت و اراده نکند به ما حمله کند اما چیزی که ما دیدیم ریزپرندههایی بودند که شیشهها را شکستند. این «ریزپرندههای پیتزابر» متناسب با آن چیزی نیست که اسرائیل گفته است.
ویسی اما به نکته جالبی نیز اشاره کرد. او در ادامه صحبتهایش به «جنگ روایتها» بین ایران و اسرائیل پرداخت و گفت: جنگ روایتها به این معنی است که کدام طرف بتواند در بعد رسانه و افکار عمومی خودش را برتر نشان بدهد. تا اینجای کار ایران دست برتر را داشته است اما اسرائیل میخواهد لااقل در جنگ روایتها برنده باشد.
در بررسی رسانههای فارسیزبان خارج از کشور، یک روند مشخص در موضوع مواجهه اخیر ایران و اسرائیل میبینیم؛ در گام نخست و قبل از عملیات «وعده صادق»، آنها روی مقایسه توان نظامی ایران در برابر اسرائیل و حامیانش تمرکز کرده بودند و باوری به پاسخ قاطعانه ایران نداشتند اما بعد از حمله ایران، در حالی که مشخص بود دچار شوک شدهاند، به مظلومنمایی روی آوردند. بعد در یک اقدام هماهنگ سعی کردند دفاع اسرائیل در برابر موج حملات ایران را موفق نشان دهند و از آن یک پیروزی بسازند. گام بعدی تلاش برای ایجاد رعب و وحشت در ایران به بهانه حمله متقابل اسرائیل بود و در نهایت بعد از حمله خاموش صهیونیستها، سعی کردند برنده «جنگ روایتها» باشند.
اما آنچه باعث شده اسرائیل حتی نتواند در جنگ روایتها نیز پیروز شود، گذشته از عملیات کمجانش در اصفهان، واکنشی است که مقامات کاخ سفید و کشورهای اروپایی به ماجرا نشان دادند. برای نمونه، مایکل پریجنت، پژوهشگر موسسه هادسن واکنش مقامات کاخ سفید به حمله اسرائیل به ایران را مورد انتقاد قرار داده و گفته است: «اولین نظری که اندکی بعد از حمله اسرائیل به ایران داده شد، ساعت 11 و 25 دقیقه به وقت واشنگتن بود. یکی از سخنگویان کاخ سفید گفت آمریکا هیچ نقشی در این ماجرا نداشته است و به این ترتیب پیامی ضعیف به ایران مخابره کرد. آمریکا نگران واکنش ایران است و نخستین حرفش این است که در این حمله هیچ نقشی نداشته است».
* تیرهای چراغ برق کوچه زیباکلام
در حالی که در آن سوی مرزها شاهد تغییر لحن کارشناسان و صاحبنظران غربی و حتی اپوزیسیون مخالف ایران اسلامی هستیم، در داخل کشورمان نیز عملیات «وعده صادق» و همچنین ضعف رژیم صهیونیستی در واکنش به آن، تغییراتی را در اظهار نظر برخی چهرهها به وجود آورده است. اوایل جنگ در غزه بود که صادق زیباکلام در اظهار نظر عجیبی گفت: «من معتقدم اسرائیل تکلیف حماس را که در نوار غزه روشن کرد، یکی، دو دور گوش ما را میپیچاند. سعی میکند ما را هم سرجایمان بنشاند. یک تیر چراغ برق در ایران سالم نمیگذارند! کاری که در غزه کردند با ما هم میکنند. دماری از روزگار ایران در خواهند آورد که مرغان هوا گریه کنند!».
در حالی که مرحله بیان چنین سخنان سخیف و تحقیرآمیزی حتی برای صهیونیست متکبری چون ایدی کوهن هم قفل بود، زیباکلام در جریان یک مناظره به همین «صراحت» و البته «وقاحت» چنین سخنانی را بیان کرد. هرچند باید اذعان کرد ماجرای زیباکلام، داستان همان روشنفکرانی است که عادت به مجیزگویی غرب دارند اما وقتی سپاه حمله پهپادیاش را انجام داد و تیرهای چراغ برق کوچه زیباکلام همچنان سالم ماند، وی در صفحه ایکسش نوشت: «ضمن ارج نهادن به تلاشهای نیروهای مسلحمان در ایجاد وحشت در آمریکاییها و اسرائیلیها اما ای کاش ترسیدن آنها میتوانست جلوی گرانی تخممرغ، گوشت، مرغ و دارو را بگیرد...».
فردای روزی که زیباکلام توئیت بالا را نوشت، اسرائیل حمله کمفروغش به اصفهان انجام داد؛ عملیاتی که بیش از عینیت یافتن در عالم واقعیت، در فضای مجازی سروصدا کرد. از این رو حتی فردی مثل زیباکلام هم تعارف را کنار گذاشت و در توئیت دیگری نوشت: «ظاهرا عملیات اسرائیلیها بسیار محدود بوده تا ایران حکما مجبور به تلافی و پاسخدهی نباشد. بنابراین میتوانیم عجالتا نفس راحتی بکشیم و بگوییم به حول و قوه الهی دور نخست یا راند اول درگیری میان ایران و اسرائیل به پایان رسید. این راند نشان داد شعار نابودی اسرائیل چقدر واقعبینانه بوده».
باید گفت در این تغییر لحنها و شاید نگرشها، حجم و گستردگی عملیات «وعده صادق» بسیار دخیل بوده است. به این معنی که اگر ایران با تعداد کمی از موشکها یا به نوع دیگری (مثلا از سوی محور مقاومت نه حمله مستقیم از خاک خودش) پاسخ میداد، شاهد چنین تاثیری نبودیم. به قول ابوعبیده سخنگوی حماس، «حجم و ماهیت پاسخ ایران به رژیم صهیونیستی مبانی جدیدی را پایهریزی کرد».
در ادامه نگاهی به اظهار نظر برخی دیگر از کارشناسان اپوزیسیون خارج از کشور میاندازیم:
مهدی نوربخش، استاد امور بینالملل و تجارت در دانشگاه علم و صنعت هریسبورگ: باید اقرار کنیم ایران در حیطه موشک و پهپاد کارهای بسیار بزرگی در مزیت رقابتی در سطح جهانی انجام داده و موشکهایش هم بسیار موثر هستند. بالستیکهایش خورد به همان پایگاهی که کنسولگری ایران را زده بود. در واقع ایران میخواست نشان بدهد آنجایی را زدم که میخواستم.
تقی رحمانی، روزنامهنگار: ایران استاد پیروزیهای تاکتیکی در منطقه است. یک قدرتنمایی کردند و مطمئن باشید تمام کشورهای عرب ترسیدهاند. محاسبهای که ایران کرد در این عملیات خیلی تیزهوشانه بود. ما یک اپوزیسیون داریم که استاد توهم است. (میگویند) اسرائیل میآید و میزند و... از این طور حرفها اما ما آسمان قدرتمندترین ارتش خاورمیانه را اشغال کردیم.
جواد خادم از وزرای دوران پهلوی: من مخالف او (آیتالله خامنهای) هستم. ولی میدانم آقای خامنهای با تصمیم قاطعی رفتار کرده است. (ایشان گفته) من حداقل قدرت خودم را به طرف مقابل ارسال میکنم و میگویم اینطور هم بلدم. یک حسن عمده این عملکرد او این است که آمریکا نگاه دیگری را در خاورمیانه شروع کرده است. حالا آمریکا فکر میکند آیا هزینههایی که قرار است برای اسرائیل بدهد، منافعش را حفظ میکند یا نه؟ لذا ممکن است حتی آمریکا به این فکر بیفتد که ایزوله کردن ایران در درازمدت برایش هزینه دارد، بنابراین بازدارندگیای که دارد اتفاق میافتد، میتواند یک نقطه عطف حتی بین ایران و اسرائیل باشد، چرا که ایران تنها حرف نمیزند بلکه عمل هم میکند. با تمام مخالفتی که با حاکمیت دارم اینها را میگویم.
حالا دیگر کارشناسها درباره ایران و قدرت موشکی آن تغییر ادبیات دادهاند، البته نکته مهمی که باید به آن توجه کرد اغلب این افراد نمیتوانند ادبیات قبلی خود را هم ادامه دهند و پس از عملیات ایران علیه رژیم صهیونیستی همه بنیانهای متوهمانه آنها فرو ریخته است. حالا هر زمان که آنها میخواهند درباره معادلات منطقه و جایگاه ایران در این منازعه اظهارنظر کنند باید به یاد داشته باشند که در آن شب چطور قدرتمندترین لایههای پدافندی متشکل از کشورهایی چون آمریکا، فرانسه و انگلیس فروریخت و موشکهای ایرانی به اهداف خود رسیدند.