گروه اقتصادی: چندی دیگر به فصل نقل و انتقالات مسکن وارد می‌شویم. به گواه آمار از اواسط بهار تا اواخر تابستان بازه زمانی‌ای است که بیشترین خرید و فروش و قرارداد رهن و اجاره انجام می‌شود. تعطیلی مدارس، موعد تقویمی سال و مواردی مانند بهبود آب و هوا برای حمل اسباب و اثاثیه و جابه‌جایی از اصلی‌ترین دلایل این رویداد است. طبق رسمی نانوشته در همین ایام هم صاحبان املاک در رابطه با میزان افزایش قیمت ملک استیجاری یا فروشی خود تصمیم می‌گیرند. از سال 1400 با اقداماتی مانند برخورد با مشاوران املاک بدون مجوز، طراحی سامانه خودنویس، شروع طرح‌های نهضت ملی مسکن، به سرانجام رسیدن 120 هزار واحد مسکن مهر و تخصیص زمین به متقاضیان شاهد کند شدن روند رشد اجاره‌بها بوده‎ایم. یکی از متغیرهای تاثیرگذار روی بازار مسکن در سال‌های اخیر که تاکنون سامان پیدا نکرده است، سکوهای اینترنتی عرضه مسکن است. سکوهایی مانند دیوار و شیپور با وجود اینکه توانستند دسترسی عرضه‌کننده و تقاضاکننده را تسهیل کنند اما در شرایط کنونی با سودجویی برخی از جمله واسطه‌ها برای قیمت‌سازی بخصوص در حوزه مسکن مواجه شده‌اند. اقدامات سودجویان از قیمت‌گذاری بالاتر گذشته و حالا برای افزایش قیمت مسکن و اجاره در مناطق مختلف جغرافیایی اقدام به انتشار آگهی‌های غیرواقعی می‌کنند. یعنی واحدهایی را که اساسا وجود خارجی ندارند با قیمت دلخواه بارگذاری می‌کنند و با این روش میانگین و متوسط قیمت یک محله را افزایش می‌دهند. از سوی دیگر مشاهده شده واحدهایی که در اختیار مشاوران املاک برای فروش قرار گرفته است با چند دست واسطه به دلالان این سکوها می‌رسد و آنها نیز سهمی در این بین برای خود برمی‌دارند. 

مسلما برای واسطه‌ای که سهمی از میزان اجاره یا مبلغ فروش دارد بهتر است که قیمت افزایش پیدا کند و سوداگران برای رسیدن به منفعت از هیچ اقدامی دریغ نمی‌کنند؛ اقداماتی که نهایتا منجر به افزایش قیمت اجاره و افزایش فشار به مستأجران می‌شود. نباید فراموش کنیم که بازار مسکن و اجاره‌بهای کشورمان در یک نقطه تعادلی وجود ندارد که بتوان قواعد عرضه و تقاضا را بر آن حاکم کرد و در این شرایط که در اقتصاد اصطلاحا به آن نابازار می‌گویند احتیاج است یک رگولاتور یا تنظیم‌گر برای حمایت از تقاضا‌کننده ایفای نقش کند. در شرایط کنونی که به دلیل مسائلی که ریشه در دهه 90 دارد تقاضا از عرضه جلوتر است، هر گونه مسیر سوداگری باید مسدود شود و سیاست‌گذار باید شرایطی را ایجاد کند که قیمت‌ها از یک بازه مشخص منطقی که می‌تواند از تورم عمومی یا میزان افزایش دستمزد پیروی کند، خارج نشود.

نمونه‌های مشابه خارجی دیوار چگونه عمل می‌کنند؟

گروه زیلو Zillow معروف به زیلو شرکت خرید و فروش ملک به صورت آنلاین واقع در ایالات متحده آمریکاست. زیلو بستری را فراهم کرده است تا خریدار و فروشنده به صورت مستقیم و بدون واسطه به مبادله کالا بپردازند. زیلو همچنین با طراحی سیستم احراز هویت، همه فروشندگان را ملزم به احراز هویت می‌کند تا بدین وسیله دلالان و سفته‌بازان نتوانند آزادانه به بازارسازی‌های کاذب بپردازند، همچنین زیلو با استفاده از سیستم هوش مصنوعی خود، قیمت حدودی و منصفانه هر یک از واحد‌ها و منازل ارائه‌شده را تخمین می‌زند تا خریداران با چشمانی باز به ارزیابی آگهی‌های درج شده در این بستر بپردازند. به نظر می‌رسد پلتفرم‌های مشابه داخلی نیز می‌توانند با الزام کاربران نسبت به احراز هویت خود، علاوه بر جلوگیری از جولان دلالان و واسطه‌ها در بازار مسکن، قیمت‌های ارائه‌شده در این اپلیکیشن‌ها را به قیمت‌های واقعی‌تر نزدیک کنند، همچنین می‌توان با هدف واقعی‌تر شدن قیمت‌ها، با اتصال بستر‌های داخلی خرید و فروش مسکن به سامانه جامع املاک و اسکان، میانگین قیمت مسکن در منطقه مربوط به هر آگهی و قیمت تخمینی بر اساس داده‌های این سامانه را به کاربران نمایش داد. 

***

گفت‌‌و‌گوی «وطن ‌امروز» با کارشناس حوزه مسکن درباره عدم نظارت بر پلتفرم‌های مجازی

احراز هویت، مقدمه جلوگیری از قیمت‌سازی کاذب است