مهدی طاهرخانی: خبری که شامگاه روز یکشنبه نهم اردیبهشت‌ماه توسط خبرنگاران نزدیک به باشگاه استقلال ابتدا به عنوان «شایعه تایید‌نشده» پخش شده بود، متاسفانه دیروز دوشنبه به صورت رسمی از سوی مدیرعامل مالک باشگاه آبی‌ها به صورت رسمی اعلام شد. همه ماجرا به حذف نام «ایران» از پسوند باشگاه فرهنگی - ورزشی استقلال مربوط می‌شود؛ شرطی که به صورت پیش‌فرض برای واگذاری سهام دولتی به بخش خصوصی از سوی سازمان خصوصی‌سازی به صورت اجبار قید شده بود.

 اما پرسش اصلی و مهم این است: آیا واقعا سهام سرخابی‌ها از بخش دولتی به بخش کاملا خصوصی واگذار شده که باید اینچنین محکم و اجباری روی حذف پسوند ملی ایران تاکید و اصرار شود؟ حقیقتا هلدینگ خلیج‌فارس یک شرکت تمام خصوصی و شخصی است که بعد از واگذاری 85 درصد سهام استقلال به این بخش، باید اینچنین محکم و قاطعانه روی حذف نام ایران از استقلال پافشاری می‌شد؟ ملاحظات قانونی سازمان خصوصی‌سازی قابل درک است اما بخش مهم ماجرا به واقعیت‌های موجود مربوط می‌شود. شاید اگر حقیقتا یک شرکت کاملا خصوصی قرار بود سهام استقلال ایران را بخرد، آن وقت باید روی حذف نام ایران، تاکید می‌شد اما همان‌طور که همه می‌دانند هلدینگ خلیج‌فارس یک شرکت خصولتی است زیر نظر دولت. از این رو جای ملاحظات بسیار زیادی وجود داشت.

 اما بخش مهم و قابل اعتنای این اتفاق، عوض کردن پسوند نام یکی از تیم‌هایی است که به گواه تعداد هوادار در سطح کشور (همانند پرسپولیس) می‌توان آن را یک سرمایه ملی قلمداد کرد. استقلال که به همراه پرسپولیس امروز از پرطرفدارترین تیم‌های ایران و آسیا به شمار می‌رود همواره با همین نام استقلال بین اهالی فوتبال شناخته شده و خواهد شد اما هلدینگ خلیج‌فارس که در بهترین حالت یک شرکت خصولتی به شمار می‌رود ترجیح داد نام برند خودش را روی این باشگاه پرهوادار بگذارد.

نگرانی امروز ما این است که متاسفانه یک شرکت اقتصادی نام خودش را به یک برند ملی وصله می‌زند. کدام تیم بزرگ و پرهوادار در فوتبال جهان را می‌شناسید که بعد از سال‌ها فعالیت و به دست آوردن میلیون‌ها هوادار، پسوند و پیشوند خود را تغییر دهد؟ در بهترین حالت، تیم‌هایی همانند آرسنال و بارسلونا نام ورزشگاه خانگی خود را به مدت معلومی به اسپانسرشان اختصاص می‌دهند. در جدیدترین اتفاقی که از سال 2022 در شهر بارسلون رخ داد باشگاه بارسا امتیاز حق نامگذاری ورزشگاه نوکمپ را به «اسپاتیفای» که یکی از بزرگ‌ترین سرویس‌های پخش موسیقی در جهان است، واگذار کرد. این کمپانی سوئدی به مدت ۳ سال این امتیاز را در اختیار گرفت و نام ورزشگاه خانگی بارسلونا به «ورزشگاه اسپاتیفای کمپ نو» تغییر کرد یا مثلا در همین ایران، باشگاه باسابقه تراکتورسازی به بخش خصوصی واگذار شد. مالک جدید اما با فهمیدن اهمیت این سرمایه در شمال غرب کشور، صرفا با برداشتن کلمه «سازی» که مالکیت قبلی این باشگاه را نمایندگی می‌کرد؛ نام تراکتور را برای تیم حفظ کرد، تصمیمی که به مرور و با سرازیر شدن ده‌ها هزار هوادار به بازی‌های تراکتور، درست بودنش مشخص شد اما متاسفانه بعد از واگذاری 85 درصد سهام استقلال به عنوان یک شرکت دولتی به بخش خصوصی (یا بهتر است بگوییم خصولتی) هلدینگ خلیج‌فارس در اقدامی عجیب نام برند خود را جانشین کلمه ایران کرد. قطعا نام خلیج‌فارس برای ما یک واژه با ارزش و ملی است اما همین خلیج‌فارس جزئی از ایران است.

* تغییر نام را باب نکنید

موضوع مهم دیگر که باید از همین امروز نگرانش بود به آینده نه‌چندان دور سهامداران استقلال و پرسپولیس مربوط می‌شود. در این میان این سوال مطرح است: مالک خصوصی چه زمانی قادر به واگذاری باشگاه مورد تملکش است؟ پاسخ این سوال نیازمند رعایت یک پیش‌نیاز است. از آنجا که ۲ باشگاه به‌ صورت اقساطی خریداری شده‌اند، طبق توافق صورت‌گرفته، سرخابی‌ها تا ۶ سال زیر نظر سازمان خصوصی‌سازی خواهند بود و مالکان بخش خصوصی آنها باید تا تاریخ معین‌شده، اقساط خود را به دولت بپردازند. اگر بخش خصوصی سریع‌تر از زمان موعود (پیش از ۶ سال)، اقساط خود را تسویه کند، می‌تواند فردای همان روز سهام باشگاه موردنظر را در فرابورس عرضه کند. تصور کنید هلدینگ خلیج‌فارس بعد از 6 سال تصمیم به فروش سهام استقلال به یک بخش صددرصد خصوصی بگیرد. آن وقت در نخستین اقدام شاهد حذف پسوند خلیج‌فارس خواهیم بود و بعد از آن شرکت جدید هر نامی که علاقه داشته باشد پسوند استقلال می‌گذارد. یا اینکه نام تیم را به کلی عوض می‌کند. چنین سرنوشتی را عینا برای پرسپولیس هم می‌توان متصور بود. از این رو بهتر است همین امروز که به صورت حقیقی و واقعی همه چیز در دست دولت است، مقابل این فتح باب ایستادگی کند. استقلال ایران همیشه استقلال بوده و تصور اینکه هر روز یک شرکت اقتصادی بخواهد نامش را به این برند ملی اضافه کند، آزاردهنده است. شاید امروز به واسطه زیبا و مهم بودن نام خلیج‌فارس عده‌ای مقابل چنین رفتاری واکنش جدی نشان ندهند اما فراموش نکنید اگر این روش عادی شود آن وقت هر مالکی می‌خواهد نام خودش را به این اسم بزرگ وصله بزند. از سوی دیگر همان‌قدر که مردم ما روی فارس بودن خلیج‌فارس تاکید و اصرار دارند باید خیلی از مسائل دیپلماتیک را به صورت ظریف و دوراندیشانه رعایت کرد.  این پسوند که جانشین نام ایران شده در بازی‌های آسیایی ممکن است چالش‌های سیاسی غیرضروری برای ما پدید بیاورد. اینکه ما باید از نام تغییرناپذیر خلیج فارس دفاع کنیم، کرده و خواهیم کرد در این مورد هیچ سیاست مخفی و پنهانی وجود ندارد اما باید حواس‌مان باشد که بی‌دلیل و با دست خود، چالش‌های بی‌جهت خلق نکنیم. این هم از دیگر مواردی است که باید حتما مورد ملاحظه قرار بگیرد. 

* دلخوری هواداران را هم لحاظ کنیم

چند دهه قبل درست بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، بحث تغییر نام و مالکیت ۲ تیم بزرگ ایران مطرح شد. با توجه به تغییر حاکمیت و نامی که پیش‌تر باشگاه استقلال یدک می‌کشید حتی کار تا انحلال این باشگاه پیش رفت اما خوشبختانه با ورود مردان ورزشی دلسوز همانند مرحوم منصور پورحیدری، همچنین عنایت آتشی (پیشکسوت بسکتبال) تنها قرار شد نام قبلی را به اسم پر‌معنای استقلال تغییر دهند. اتفاق مهمی که باعث حفظ یک گنجینه ملی با میلیون‌ها هوادار شد. به دلیل وجود حساسیت‌های بی‌مورد متاسفانه عده‌ای بی‌آنکه توجه کنند نام پرسپولیس هیچ منافاتی (برخلاف نام پیشین استقلال) با وضعیت فعلی کشور ندارد، اصرار کردند نام پرسپولیس به آزادی و سپس پیروزی تغییر یابد. برخلاف نام استقلال که طی 5-4 دهه بخوبی روی این باشگاه نشست و امروز همه فقط یک نام استقلال را می‌شناسند و بس، هرگز آزادی و پیروزی که هر دو از آرمان‌های انقلاب نوپای کشور بود و حتی از لحاظ لغوی هم معنای زیباتری نسبت به پرسپولیس داشت، نگرفتند و مردم در ورزشگاه‌ها هرگز این تغییرنام بی‌مورد را نپذیرفتند. سرانجام با این مقاومت به واسطه تلاش محمد رویانیان از لحاظ حقوقی نام باشگاه فرهنگی- ورزشی پرسپولیس تثبیت و ماندگار شد. همین تجربه نشان می‌دهد نباید به دلایل واهی و غیراصولی سراغ تغییر نام و کم و اضافه کردن پسوند و پیشوند آنها برویم. استقلال ایران چیزی نیست جز یک نماد ملی و میهنی که میلیون‌ها هوادار را دلخوش به اسم و آوازه خود کرده است. شاید بیش از 80 درصد طرفداران امروز استقلال، از همان بدو تولد همین نام را شنیده‌اند و در ورزشگاه‌ها فریاد زدند. استقلال که برای ایران است نه یک کلمه بیشتر و نه کمتر. وصله کردن هر برند اقتصادی با هر نامی به استقلال، چیزی نیست جز سوءاستفاده از نامی که دیگر تغییرناپذیر است. فارغ از خوشنامی و بدنامی مالکان وقت سهام استقلال و پرسپولیس که ممکن است وضعیت مالکیت و اقتصادی آنها هر زمانی تغییر کند، باید ملاحظات بسیاری را روی این تغییر نام داشت. اگر امروز از سوی دولت که کماکان ریش و قیچی را در پیدا و نهان در اختیار دارد، مقابل این تغییر پسوند ایستادگی نشود، قطعا در آینده هر اتفاقی را می‌شود برای این ۲ باشگاه متصور بود. 

* صداوسیما دقت کن!

همان‌طور که در سطور پیشین شرحش رفت، بحث تغییرنام پسوند استقلال ایران شامگاه یکشنبه مطرح شد و امید آن می‌رفت با تکذیب هلدینگ خلیج‌فارس، همه چیز ختم به خیر شود اما بعدازظهر دیروز دوشنبه به محض اعلام رسمی این تغییر پسوند از سوی عبدالعلی علی‌عسکری (مدیرعامل فعلی این هلدینگ و رئیس سابق صداوسیما) با آب و تاب فراوان در بخش‌های خبری سیما اعلام شد. متاسفانه رسانه ملی بی‌توجه به عواقب و اشتباهات این تغییر نام به استقبالش رفت؛ در حالی که انتظار می‌رفت صداوسیما با درک ملاحظات فنی و ملی و با توجه به اهمیت فرهنگی و اجتماعی این برند ملی، نسبت به این تصمیم هلدینگ خلیج‌فارس انتقاد می‌کرد.