گروه فرهنگ و هنر:  نمایش «دشمن خدا» به نویسندگی عمادالدین رجب‌لو و کارگردانی مجید عراقی که سال 1402 طی 2 نوبت در عمارت نوفل‌لوشاتو و سالن قشقایی مجموعه تئاتر شهر روی صحنه رفت، اکنون در تئاتر هامون با استقبال مخاطبان دوباره روی صحنه است.

این نمایش در چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر موفق به دریافت تقدیر و دیپلم افتخار بهترین بازیگری مرد، تقدیر و دیپلم افتخار نویسندگی، تقدیر و دیپلم افتخار بازیگری کودک، بهترین اثر کمدی جشنواره همچنین نامزد دریافت بهترین کارگردانی و نامزد دریافت بهترین طراحی صحنه شد.

 «دشمن خدا» همچنین در دومین جشن تئاتر و موسیقی حافظ (علی معلم) در بخش استعداد تازه تئاتر ایران نیز نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر، (ضحا رجایی‌فر)، نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر (نفس جافری) و نامزد دریافت جایزه بهترین نویسندگی (عمادالدین رجبلو) شد. این نمایش در 2 اپیزود دبستان دخترانه و پادگان نظامی با سوژه‌ای اجتماعی و انسانی هر شب روی صحنه است.

مجید عراقی، کارگردان و بازیگر نمایش «دشمن خدا» در گفت‌وگو با «وطن امروز» پیرامون فرآیند تولید این نمایش گفت: عمادالدین رجب‌لو نویسنده نمایشنامه «دشمن خدا» ابتدا این اثر را در سال‌های ۱۳۹۴-۱۳۹۳ در قالب 2 اپیزود مجزا نوشت و در ادامه، این اپیزودها را با یکدیگر تلفیق کرد. او این اثر را بر مبنای یکی از دغدغه‌های شخصی‌اش؛ دروغگویی که یکی از گرفتاری‌های جمعی ما در جامعه‌مان نیز هست نوشت.

این هنرمند جوان ادامه داد: رجب‌لو «دشمن خدا» را در بازه زمانی 1395 تا ۱۳۹۶ به کارگردانی خود در تالار فخرالدین اسعد گرگانی گرگان و در جشنواره‌های تئاتری روی صحنه برد. ما فعالیت‌مان را در حوزه تئاتر از گرگان با یکدیگر آغاز کرده بودیم و در سال ۱۳۹۸ تصمیم به مهاجرت به تهران گرفتیم و با توجه به اینکه تولید تئاتر همواره یکی از دغدغه‌های اصلی‌مان بود، تصمیم گرفتیم سراغ متنی برویم که هم از عهده هزینه‌های تولید آن برآییم و هم اثر آبرومندی را روی صحنه ببریم و این‌طور شد که مجددا سراغ «دشمن خدا» رفتیم.

این کارگردان که در «دشمن خدا» در کنار کارگردانی به ایفای نقش هم پرداخته است با اشاره به اپیزودیک بودن این اثر با اشاره‌ به طرح داستانی نمایش افزود: اپیزود اول این نمایش در دفتر مدیر یک دبستان می‌گذرد و طی آن 2 دانش‌آموز بر سر یک برگه انشا کشمکش و درگیری‌ای دارند و هر 2 خود را مالک آن می‌دانند. اپیزود دوم نمایش در دفتر فرماندهی پادگان نظامی می‌گذرد که 2 سرباز آموزشی با یکدیگر درگیر شده‌اند و یکی از سربازها مدعی است ارشد گروهان، کتف او را در آن درگیری شکسته و حال فرمانده از آنها بازجویی می‌کند تا حقیقت را بیابد.

عراقی درباره شیوه اجرا، همچنین طراحی صحنه «دشمن خدا» که از چیدمان سیب‌هایی روی زمین و نورپردازی مینی‌مال شکل‌ گرفته است، توضیح داد: بازی بازیگران‌ ما در فضایی کاملاً رئالیستی شکل ‌گرفته است، به ‌گونه‌ای که تلاش کردیم حتی بازی 2 دختر 8 ‌ساله «دشمن خدا»؛ نفس جافری و ضحا رجایی‌فر نیز در همین فضا باشد و برای همین 15 جلسه صرف اتود زدن موقعیت‌هایی شبیه موقعیت‌های متن شد و بعد از آن متن را در اختیارشان گذاشتیم و چند جلسه هم روی نمایشنامه کار کردیم تا به نقطه‌ای رسیدند که اکنون روی صحنه می‌بینید. درباره طراحی صحنه نیز، صحنه عاری از هر المانی است و جز سیب‌هایی که روی صحنه وجود دارند، از المان دیگری استفاده نکرده‌ایم.

 او ادامه داد: این 2 بازیگر از حاشیه تهران یعنی بومهن و شهریار برای اجرا به تهران می‌آیند و برای این نمایش در کنار زحمات خودشان، 2 مادر فداکار و مهربان حضور داشتند. این فداکاری‌ای که مادرها انجام دادند، بسیار ارزشمند است. در مدت تمرین و حتی اجرا بدون خستگی و با انرژی مضاعف حضور داشتند و حتی به ما روحیه می‌دادند. همت آنها باعث می‌شد ما متوجه نباشیم آنها از شهر دیگری حضور می‌یابند.

کارگردان نمایش «دشمن خدا» همچنین درباره زیست مشترک 2 بازیگر و 2 نابازیگر روی صحنه نیز گفت: درباره 2 دختر نوجوان در دشمن خدا سعی کردم آنها را به زیست مشترک نزدیک کنم که 2 همکلاسی هستند که از یکدیگر خوش‌شان نمی‌آید. وقتی متن را به آنها دادم و تمرین کردیم بسیار راحت به فضای رئالیستی رسیدند. اما درباره حضور غریب نیز باید اشاره کنم من و غریب از رفقای قدیمی هستیم. ما پول پیش خانه‌مان را از صاحب‌خانه گرفتیم و رقم اجاره را بالا بردیم تا هزینه‌های ساخت این نمایش را تأمین کنیم. البته نمایش ما کاری کم‌خرج است ولی باز هم هزینه دارد و حتی پرداخت اجاره سالن خصوصی برای یک گروه جوان و مستقل که تهیه‌کننده خاصی هم ندارند، خیلی سخت است. قرار شد علی به‌عنوان تهیه‌کننده در کنار پروژه باشد و من هم کارگردانی کنم. با وجود هزینه‌هایی که متحمل شدیم، پشیمان نیستیم و خوشحالیم که این کار را برای دور سوم به اجرا رساندیم.

عراقی که اغلب آثارش به نوعی در حوزه تئاتر رئالیستی اجرا شده است درباره سبک کاری خود نیز گفت: خود من قبلا بازی‌های فانتزی یا اکسپرسیونیستی هم داشته‌ام ولی دوست دارم سبک رئالیستی را در آثارم ادامه بدهم.

این کارگردان جوان همچنین درباره حضور همزمانش به ‌عنوان بازیگر و کارگردان از دشواری‌هایی که این همزمانی به همراه دارد نیز گفت: واقعا کار سختی است و با این اجرا دریچه دیگری برایم باز شد. پیش از این همیشه بازیگر بودم و فقط مسؤولیت کار خودم را داشتم ولی حالا در تازه‌ای به رویم گشوده شد که قبلا از آن بی‌خبر بودم. به همین دلیل از عماد که قبلا خودش نمایش را کارگردانی کرده بود، درخواست کردم به ‌عنوان مشاور کنارم باشد و او با حضور و همراهی‌اش کمک قابل توجهی کرد.

کارگردان «دشمن خدا» که این روزها با استقبال خوب مخاطبان و هنرمندان نیز مواجه شده است، در توضیحی درباره این حمایت‌ها گفت: برای ما استقبال مخاطبان بویژه هنرمندان و بزرگان که ما از آنها یاد می‌گیریم ارزشمند است. نقطه‌نظر مشترک این هنرمندان که به ما لطف داشتند، بازی یکدست بازیگران و بازیگردانی کار بود و اینکه اشاره داشتند «دشمن خدا» کار ساده و بی‌ادعایی است اما در عین سادگی حرف عمیقی می‌زند. در کنار حرف عمیق که مخاطب را به فکر می‌برد، لحظات کمیکی دارد که نمایش را به سمت کمدی دارک می‌برد. مخاطب در عین اینکه می‌خندد، به فکر هم فرو می‌رود که این آدم‌ها با قسم به مقدسات‌شان به یکدیگر دروغ می‌گویند.