مهدی زرین نام: مطابق اعلام دبیر علمی جوانی جمعیت، نرخ باروری در ۱۵ استان کشور به دنبال ارائه مشوق‌های قانونی در قالب پرداخت تسهیلات فرزندآوری به خانوارهایی که صاحب فرزند می‌شوند، افزایش یافته است؛ افزایشی که نویدبخش رشد جمعیت جوان کشور است. از طرفی گزارش‌های رسمی حکایت از آن دارد نرخ رشد فرزندآوری مادران دارای ۳ فرزند نیز طی 3-2 سال اخیر بالا رفته و جمعیت در معرض باروری هم اکنون نسبت به سال‌های گذشته، فرزندآوری بیشتری داشته است. تولد بیش از یک میلیون و 57 هزار نفر در کشور طی سال گذشته در حالی اتفاق افتاده است که طبق گفته کارشناسان جمعیت، این تعداد تولد در شرایطی که میزان جمعیت در معرض بارداری کشور نسبت به سنوات گذشته بسیار کاهش یافته است، نشان از امیدواری به رشد جمعیت کشور در سال‌های آینده دارد.

دبیر ستاد ملی جمعیت دستاوردهای اجرای قانون جوانی جمعیت را تشریح و در این باره جزئیاتی از اعطای وام‌های ازدواج، فرزندآوری، اعطای سهام بورسی به فرزندان، بیمه رایگان زنان روستایی دارای ۳ فرزند و بالاتر، تخفیفات خانواده‌های دارای ۳ فرزند و بالاتر در ساخت مسکن و... را بیان کرد. شکیبا محبی‌تبار در نشست رسانه‌ای دومین رویداد اهدای جایزه ملی جوانی جمعیت با بیان اینکه از جمله دستاوردهایی که کام مردم را شیرین کرده اهدای بالغ بر ۸۰ هزار قطعه زمین به خانواده‌های دارای ۳ فرزند به بالاست که آخرین اهدا در سفر استانی رئیس‌جمهور به قم انجام شد، افزود: ماده چهارم قانون که بسیار مورد استقبال مردم قرار گرفته مبنی بر اختیار نگهداری، ساخت و فروش این زمین‌هاست که به خود مردم واگذار شده؛ بازخوردی که از مردم دریافت می‌کنیم مبنی بر این است که در بسیاری از موارد خانواده‌ها به صورت جدی به فکر ساخت و سرمایه‌گذاری در این زمین‌ها هستند. وی در ادامه به پوشش بیمه‌ای رایگان مادران و زنان دارای ۳ فرزند و بالاتر روستایی و عشایر نیز اشاره و در این باره اظهار کرد: این امر عملیاتی شده و صندوق توسعه روستایی کار را آغاز کرده و ثبت‌نام‌ها شروع شده و تعداد قابل توجهی از این زنان سهام خود را دریافت کرده‌اند. محبی‌تبار دستاورد دیگر را اجرای ماده ۵ قانون یعنی تخفیفات مربوط به ساخت مسکن خانواده‌های دارای ۳ فرزند به بالا عنوان کرد و گفت: این تخفیفات سال ۱۴۰۲ آغاز و اعمال شد. همچنین تخفیف ۵۰ درصدی در واگذاری انشعابات آب و برق و خدمات ساخت مسکن توسط وزارت نیرو و شهرداری‌ها عملیاتی شده است. وی در ادامه اشاره‌ای نیز به اعطای وام‌های فرزندآوری و ازدواج جوانان در سال گذشته داشت و در این باره اظهار کرد: سال گذشته 1.5 میلیون نفر وام ازدواج و فرزندآوری را دریافت کردند. در این باره انباشتی را در اوایل سال قبل داشتیم. از سال ۹۹ و قبل از دولت سیزدهم انباشتی از وام‌های ازدواج باقی مانده بود که سال گذشته با همت رئیس‌جمهور و تاکیدات ایشان حجم زیادی از آنها پرداخت شد، به طوری که بالغ بر ۲۰۳ همت وام تقدیم خانواده‌ها شد.

* اداره سهام توسط فرزند بعد از سن قانونی

دبیر ستاد ملی جمعیت افزود: به ازای تولد هر نوزاد از سال ۱۴۰۰ اعطای سهام بورس را باید می‌داشتیم، البته این برای والدین نیست بلکه به اسم خود فرزند است که فرزند از زمان تولد صاحب این سهم می‌شود و سهامش باقی می‌ماند تا به سن قانونی برسد و پس از آن اداره سهم بر عهده خود فرزند است که از سال 1400 با مبلغ یک میلیون تومان شروع و هر سال ۵۰۰ هزار تومان به آن اضافه شده است. وی ادامه داد: براساس قانون به ازای تولد هر نوزاد از سال ۱۴۰۰ اعطای سهام بورس به نوزاد را داریم تا فرزند به سن قانونی برسد و بعد از سن قانونی اداره آن به فرد واگذار می‌شود که ۶۵۷ هزار و ۶۴۷ نفر نیز ثبت‌نام کرده‌اند. مرخصی زایمان که از ۶ ماه به ۹ ماه ارتقا یافته بود به صورت کامل اجرایی شده است. بسته تغذیه و بهداشتی رایگان نیز با همت وزارت رفاه و وزارت بهداشت تعریف شده و کالابرگ ۶۰۰ هزار تومان شد که علاوه بر کمک‌های وزارت رفاه نیز دهک‌های یک تا ۵ از این حمایت برخوردار شدند. محبی‌تبار با اشاره به احیای تسهیلات دانشجویی و طرح نیروی انسانی گفت: وزارت بهداشت این طرح را به‌رغم مشکلاتی که وجود داشت ابلاغ کرده و در حال اجراست. وی تصریح کرد: مراکز همسان‌گزینی نیز با همکاری سازمان تبلیغات اسلامی وزارت ورزش و بسیج ایجاد شده است و ۱۴۵ مرکز همسان‌گزینی در کل کشور فعال بوده و ازدواج آسان و بهنگام را ترویج می‌کند و ۴۸۰ گروه مردمی نیز در این حوزه فعال هستند و حدود ۲۰۰ سمن در این راستا ثبت شده‌اند. البته از نظر ما این تعداد سمن‌ قابل قبول نیست و در حال رایزنی با وزارت کشور هستیم تا تعداد این سمن‌ها را افزایش دهیم. شبکه واسطه خیر تشکیل شده و ۱۶ هزار و ۶۰۰ نفر عضو آن هستند. همچنین گروه‌های فعال برای مبارزه با سقط غیرقانونی جنین نیز تشکیل شده و۲۱۶ گروه فعال داریم که در این زمینه فعالیت می‌کنند و ما از آنها حمایت کرده‌ایم. وی افزود: ما در زمینه فرزند سوم و چهارم تسهیلات خوبی ارائه کرده‌ایم که این باعث افزایش موالید فرزند سوم و چهارم شده است اما در همه مطالعات نشان داده شده است فرزندآوری بهنگام باعث تحکیم خانواده می‌شود، لذا فرهنگ‌سازی در این زمینه بسیار موثر خواهد بود. دبیر ستاد ملی جمعیت همچنین از برگزاری دومین رویداد اهدای جایزه ملی جوانی جمعیت طی هفته آینده خبر داد. محبی‌تبار در ادامه با اشاره به عناوین هفته جوانی جمعیت ادامه داد: از ۲۹ اردیبهشت که روز اهدای جایزه ملی جوانی جمعیت با حضور رئیس‌جمهور برگزار خواهد شد، آغاز هفته جوانی جمعیت است. این مساله کاملا مردمی است و مردم با ‌شناختی که دارند باید در صیانت از گنجینه خانواده نقش خود را پیدا کنند. در تمام جوامع انسانی یکی از مقوله‌های مهم تقویت ظرفیت‌های علمی در حوزه جمعیت است و از همین رو ما هم یک روز در هفته جمعیت را به این موضوع اختصاص داده‌ایم.

* نرخ باروری در ۱۵ استان کشور افزایش یافت

دبیر علمی جوانی جمعیت با بیان اینکه ارزیابی قانون جوانی جمعیت به بیش از ۳ سال عبور از اجرای آن نیاز دارد، عنوان کرد: اکنون ما در ۱۵ استان با افزایش نرخ باروری مواجه هستیم. 

محمدجواد محمودی افزود: از لحاظ میدانی مشوق‌های قانونی توانسته اثرگذار باشد اما باید دامنه مشوق‌ها گسترده‌تر و گروه فرزند نخست و دوم را نیز شامل شود. محمودی نرخ طبیعی رشد جمعیت کشور را ۷ دهم درصد عنوان کرد و افزود: این آمار از زنان ۱۵ تا ۴۹ سال است که اکنون نرخ باروری کشور ثابت مانده است.  محمودی خاطرنشان کرد: آمارهای تولد فرزند سوم و چهارم در ۳ سال اخیر افزایش یافته و این آمار نشان می‌دهد مشوق‌های قانونی برای فرزند سوم و چهارم توانسته اثرگذار باشد.

* حمایت از خانواده‌ برای رشد جمعیت

شهلا کاظمی‌پور، جمعیت‌شناس در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: اقدامات دولت در راستای رشد جمعیت و حمایت از خانواده بر افزایش میزان موالید در کشور موثر است اما به نظر می‌رسد در کنار این مشوق‌ها باید از بعد فرهنگی و اقتصادی اقداماتی انجام شود که مردم دغدغه آنچنانی برای فرزنددار شدن نداشته باشند، چرا که خیلی‌ها به دلیل هزینه‌های بالای بچه‌دار شدن و بیم از آینده زندگی آنها با آنکه دوست دارند فرزند بیشتری داشته باشند ولی نسبت به این مساله بی‌انگیزه می‌شوند.

وی با بیان اینکه حمایت از خانواده‌ها در مواردی چون تامین مسکن، بهبود معیشت و تلاش برای کاهش هزینه‌های فرزندآوری باید در اولویت برنامه‌ریزان قرار گیرد، اضافه کرد: مشوق‌هایی چون ارائه خودرو یا وام به کسانی که صاحب فرزند جدید می‌شوند، مقطعی است، در چنین شرایطی باید اقدامات به ‌گونه‌ای باشد که اگر کسی می‌خواهد صاحب فرزند شود، دغدغه چندانی برای آینده فرزندش نداشته باشد. در این میان اعطای سهام به نوزادان راهکار درستی است که می‌تواند تا حدی کارساز باشد.

این جمعیت‌شناس تصریح کرد: درمان کم‌هزینه و حتی رایگان ناباروری می‌تواند تاثیر زیادی بر رشد میزان موالید داشته باشد، چرا که ۲۰ درصد زوجین در کشور نابارورند که البته در این زمینه اقداماتی انجام شده است اما کافی نیست، چرا که این افراد مشتاق فرزندآوری هستند.