ساکنان شهر مشهد هنوز گرفتار آبگرفتگی معابر و منازل ناشی از سیل چهارشنبه بودند که ظهر دیروز دوباره ابرهای تیره آسمان را سیهپوش کرد و بارش شدید باران و تگرگ مشهد را فرا گرفت. بر این اساس، بارش شدید باران و تگرگ به مدت ۱۵ دقیقه وحشت را بر مردم این شهر مستولی کرد. بر اساس گزارشهای رسیده اندازه دانههای تگرگ به قدری بود که موجب شکسته شدن برخی شیشهها شد. همچنین اغلب خیابانهای مشهد نظیر خیابانهای بهار، سیدی، بلوار منتظری، میدان جمهوری و خواجه ربیع دچار آبگرفتگی شد و خودروها به سختی مسیرها را طی میکردند. طبق اعلام سازمان هواشناسی خراسان رضوی، بارشها امروز هم در مشهد و استان خراسان رضوی ادامه خواهد داشت، همچنین در پی بارندگیهای دیروز میدانهای انقلاب، جهاد، استقلال و فلسطین کاملا دوباره مملو از آب و ترافیک در مسیرهای منتهی به میادین اصلی سنگین شد. بلوار شهید ناصری نیز مسدود شد. خیابانهای احمدآباد، ملاصدرا و کوهسنگی هم دچار آبگرفتگی بسیار شدید شدند. به عقیده کارشناسان عامل اصلی سیل اخیر مشهد ناشی از تخریب کوههای اطراف شهر و ساختوسازهای مجاور رودخانهها بوده است. این در حالی است که سال ۱۳۹۳ رهبر انقلاب نسبت به کوهخواری جنوب مشهد تذکر جدی دادند اما مدیران وقت نه تنها توجهی نکردند، بلکه کوههای جنوب مشهد را تخریب کردند و از بین بردند.
* بارش اخیر در خراسان رضوی در 200 سال اخیر بیسابقه است
وقوع بارش شدید همراه با تگرگ موجب بروز آبگرفتگی در بیشتر معابر شهری و سیلاب در برخی معابر و مناطق مشهد شد. سرپرست مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی در گفتوگو با رسانهها درباره بارش شدید دیروز گفت: بارش قابل توجهی طی ۳۰ دقیقه از ۱۹ تا ۲۵ میلیمتر در ایستگاههای بارانسنجی مختلف مشهد ثبت شد. رضا عباسینیشابوری افزود: نقاط مختلف مشهد از جمله بلوارجانباز، منطقه قاسمآباد، میدان فلسطین و برخی زیرگذرهای شهری دچار آبگرفتگی شده است، اما تاکنون (۱۶:۳۰) حادثه خاصی گزارش نشده است. همچنین در سطح مشهد بارش تگرگ درشت علاوه بر اینکه بر حجم سیلابها افزوده، موجب شکستگی شیشه برخی خودروها شده است. برخی زیرگذرهای شهری همچون سیل چهارشنبه دچار آبگرفتگی شده و در برخی مناطق مانند بلوار شهید ناصری باز هم خودروها در جریان آب شناور شدند. در برخی مناطق خودروها همچنان با وجود آب افتادگی از میان زیرگذرها عبور میکنند و در برخی دیگر مناطق پلیس پیشدستی کرده و برخی معابر بزرگ و آب گرفته را بسته است. سرپرست مدیریت بحران خراسان رضوی گفت: این بارشها در 200 سال گذشته بیسابقه بوده و با جلسهای که در استانداری تشکیل شده است همه نیروهای امدادی و خدماترسان پای کار هستند، چرا که بارشها امروز نیز حجیم بود.
* تخریب ارتفاعات جنوب مشهد از عوامل وقوع سیل مشهد
در کنار بارشهای بیسابقه، سوءمدیریت نیز در ایجاد سیل نقش داشته است. در همین باره منتخب مردم مشهد در مجلس دوازدهم گفت: اجرای برخی پروژهها نظیر احداث کمربند جنوبی و تخریب کوههای بلوار نماز، باعث شد حجم بالای آب به سمت ورودی میدان انقلاب سرازیر و متاسفانه جان چند نفر از شهروندان ما گرفته شود.
حسنعلی اخلاقیامیری در گفتوگو با ایسنا با اشاره به سیل اخیر مشهد، اظهار کرد: هر چند روز چهارشنبه ۳۸ میلیمتر بارندگی در مدتی کوتاه رخ داد و حجم آب بیسابقه بود اما باز هم نمیتوان از خطاهای انسانی چشمپوشی کرد. قطعا اقداماتی که در سالهای اخیر انجام و در بافت طبیعی ارتفاعات جنوب مشهد دست برده شد، از عوامل بروز این سیل بود. وی افزود: شهرسازی بویژه در ارتفاعات باید بر پایه مطالعات علمی انجام شود. از سالها پیش برخی با یکسری دیدگاههای اقتصادی، اقدام به تخریب ارتفاعات جنوب شهر مشهد کردند. اجرای برخی پروژهها نظیر احداث کمربند جنوبی در این منطقه و تخریب کوههای بلوار نماز، باعث شد حجم بالای آب به سمت ورودی میدان انقلاب سرازیر شود و متاسفانه جان چند نفر از شهروندان ما از دست برود. منتخب مردم مشهد در مجلس دوازدهم با بیان اینکه باید از سمت دادگستری و استانداری کارگروه ویژهای برای تحقیق درباره این حادثه تشکیل شود، عنوان کرد: باید سهم هر دستگاه و حتی مسؤولان سابق در بروز این حادثه مشخص و از اجرای دیگر پروژههایی که میتواند سالها بعد حادثهای مشابه را ایجاد کند، جلوگیری شود.
* میزان بارش در برخی نقاط مشهد تا دیشب بیش از ۵۰ میلیمتر بود
کارشناس مرکز پیشبینی اداره کل هواشناسی خراسان رضوی گفت: میزان بارش در برخی نقاط از امروز ظهر- دیروز شنبه - تا امشب - دیشب - ۲۰ تا ۳۰ میلیمتر و در برخی نقاط تا بیش از ۵۰ میلیمتر بود.
مرتضی اثمری دیروز در گفتوگو با ایسنا درباره وضعیت هوای استان اظهار کرد: طبق هشدارهای گذشته و هشدار سطح نارنجی شماره ۷ که امروز - دیروز - صادر شد، کماکان بارشهای رگباری توأم با رعد و برق و در نواحی مستعد، بارش تگرگ پیشبینی شده است. وی افزود: طی دیروز ظهر به بعد تا اوایل وقت فردا - امروز یکشنبه - بویژه در نواحی نیمه شمالی و شرقی استان بارشها تشدید شده و با آبگرفتگی، رواناب و سیلابی شدن مسیرها همراه است، همچنین در این مدت افزایش وزش باد نیز پیشبینی شده است.
اثمری با بیان اینکه از یکشنبه تا دوشنبه صبح، دمای هوا در استان کاهش مییابد، عنوان کرد: این سامانه بارشی از فردا - امروز - به تدریج تضعیف و از میزان بارشها کاسته شده و اواخر وقت یکشنبه نیز سامانه از نواحی شرق استان خارج میشود.
کارشناس مرکز پیشبینی اداره کل هواشناسی خراسان رضوی ادامه داد: روز دوشنبه موقتا با کاهش ابرناکی بارندگی قابل توجهی نداریم و تنها در ارتفاعات شمالی استان بویژه ارتفاعات بینالود و هزارمسجد احتمال بارشهای پراکنده پیشبینی شده است. وی بیان کرد: با توجه به اینکه بارشها رگباری است، میزان دقیق بارندگی مشخص نیست و در شهر مشهد نیز میزان بارشها در نقاط مختلف متفاوت پیشبینی شده است. اثمری خاطرنشان کرد: از ابتدای فعالیت این سامانه بارشی که از چهارشنبه آغاز شد، در مشهد تاکنون حدود ۵۰ میلیمتر باران داشتیم که حدود ۳۸ میلیمتر آن طی چهارشنبه در عرض یک ساعت اتفاق افتاد.
کارشناس مرکز پیشبینی اداره کل هواشناسی خراسان رضوی گفت: با توجه به رگباری بودن بارشها به شهروندان توصیه میشود حتیالمقدور از منزل خارج نشوند و در مسیر رودخانهها توقف نداشته باشند و به ارتفاعات صعود نکنند.
***
عوامل انسانی موثر در سیل مشهد
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی در گفتوگو با «وطن امروز» راجع به علل شدت بارشها و جاری شدن سیل در مشهد گفت: اینکه ظرف کمتر از یک ساعت حجم بارندگی به 38 میلیمتر برسد، پدیدهای کمسابقه است که البته بخشی از آن به تغییرات اقلیمی و آب و هوایی بازمیگردد اما به طور قطع باید گفت بیش از 50 درصد عامل اصلی در بروز سیل مشهد انسانی بوده که طبیعت محدوده محیط شهر را دستکاری کرده است. احد وظیفه به ساختوسازهای در مسیر رودخانهها و احداث جادههای کوهستانی منتهی به شهر مشهد اشاره کرد و افزود: این ساختوسازها موجب از بین رفتن مسیلها یا مسدودی آنها شده است. علاوه بر این بخشی از پوشش گیاهی محدوده شهر مشهد به دلیل چرای بیش از حد دام از بین رفته است. در چنین شرایطی با وقوع بارشهای سیلآسا باید هم انتظار چنین وقایعی را داشت. رودخانهها و کانالها گنجایش این حجم آب را به دلیل باریک شدن ناشی از ساخت و سازها ندارند و بارشهای شدید باعث آبگرفتگی معابر میشود. سیل اخیر مشهد تداعیگر سیل امامزاده داوود تهران در 2 سال گذشته بود. در آن واقعه هم بررسیها مشخص کرد کانال رودخانه طبیعی روستای امامزاده داوود به دلیل ساخت و سازهای حاشیه رودخانه تنگ شده و این موضوع باعث شد جریان آب ناشی از بارشهای شدید تبدیل به سیل شود.
وظیفه اضافه کرد: اگر بگوییم تغییرات اقلیمی باعث این اتفاق بوده است، چنین موضوعی شاید خیلی دقیق نباشد، هر چند میتواند موثر باشد. چنین بارشهایی معمولا در فصول بهار و تابستان به دلیل نامنظم بودن بارشها و پدیدههای جوی که در این فصول متغیر است، رخ میدهد و باعث بارشهای تندری میشود؛ حال چنانچه راهی برای ورود سیلاب به داخل درهها، رودخانهها و کانالها نباشد، تبدیل به سیلاب مخرب میشود. در چنین شرایطی، سیلاب با خود گلولای میآورد و مسیر آببندها را میگیرد.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی در ادامه افزود: اگر مسیلها بر اثر ساخت و ساز یا پروژه های شهری مسدود شود، باید انتظار رخدادهایی را مانند آنچه در مشهد شاهد بودیم داشت.
دستکاری طبیعت مانند کاهش عرض رودخانهها بر اثر تجاوز به حریم رودخانهها، همچنین از بین رفتن پوشش گیاهی به دلیل نبود آبخیزداری موجب میشود چنین بارندگیهایی تبدیل به بحران شود.
وی همچنین در پاسخ به اینکه چرا در بارشهای سیلآسای ماه گذشته در سیستان با آنکه میزان بارش به بیش از 200 میلیمتر رسید اما باز هم به این شکل مخرب نبود، گفت: بارشهایی که منجر به سیل میشود، بستگی به وضعیت منطقه دارد. در سیستان منطقه هموار و دشتی بود اما در مشهد چون بارندگیها در شهر اتفاق افتاد و راهی برای خروج آب نبود، چنین فاجعهای رخ داد.