گروه اقتصادی: گاهی در بازار ارز ایران دیده می‌شود که در پی افزایش تنش‌ها و اخبار منفی منطقه‌ای از جمله جنگ اوکراین، بالا گرفتن تنش میان چین و تایوان، جنگ در غزه، حمله رژیم جعلی اسرائیل به رفح و... بازار باثبات ارز دستخوش هیجانات و فضاسازی‌های دلالان و سوداگران ارزی قرار می‌گیرد و بازاری که چند ماه آرامش نسبی را تجربه کرده و دادوستدها در آن با وجود اینکه سهم ناچیزی از اقتصاد را شامل می‌شود، در فضایی آرام و برای رفع نیازهای خرد گروهی از مردم در جریان است، متلاطم می‌شود و سوداگران ارزی با عملکرد خود موجب بالارفتن انتظارات تورمی در جامعه می‌شوند.

* جوسازی کانال‌های تلگرامی موجب افزایش قیمت دلار در بازار غیررسمی شد

این مشکلات در حالی بازار ارز را متشنج می‌کند که در روزهای اخیر دلار تا ۵۶ هزار تومان هم مبادله می‌شد اما در کانال‌های تلگرامی شاهد بودیم دلار به تاسی از بازار غیررسمی و کانال‌های تلگرامی به رغم اینکه هیچ اتفاق واقعی و اقتصادی در کشور نیفتاده بود تا 60 هزار تومان هم اعلام می‌شد.

 این موضوع نتیجه کار سوداگران و رسانه‌های نیابتی آنها بود و سعی داشتند با جوسازی هیجانی قیمت‌ها را تغییر دهند و در این ‌بین افرادی متضرر شدند که تحت ‌تأثیر این هیجانات اقدام به خرید دلار کردند.

 در این شرایط مردم عادی که اطلاعی از بازار ندارند و فقط تحت‌تأثیر هیجانات و جوسازی سوداگران اقدام به خرید ارز می‌کنند باید مراقب باشند زیرا این شرایط دوامی ندارد و پیش ‌از این هم اتفاق افتاده و دوباره آرامش به بازار باز خواهد گشت.

 رسانه‌های وابسته و کانال‌های متکی به آنها با سوءاستفاده از فضای مجازی از هر فرصتی برای ضربه ‌زدن به اعتماد عمومی استفاده می‌کنند.

این اخبار قیمتی در حالی از کانال‌های تلگرامی در حال پخش بوده و هست که رسانه‌های وابسته با سوءاستفاده از فضای مجازی از هر فرصتی برای ضربه ‌زدن به اعتماد عمومی استفاده می‌کنند و حداکثر تلاش خود را برای ملتهب کردن افکار عمومی بویژه در حوزه ارزی به کار می‌بندند اما با وجود همه این کارشکنی‌ها هیچ‌گونه برخوردی از سوی نهادهای قضایی و امنیتی کشور در این زمینه دیده نشد.

* با مخلان بازار ارز برخورد شود

صیانت از آرامش روانی جامعه جزو وظایف حاکمیت و قوه ‌قضائیه است و فراهم‌ شدن بستر آرامش روانی مردم در این است که با مخلان آن بلافاصله و در کمترین زمان برخورد شود که نمونه بارز آن این روزها در جوسازی کانال‌های تلگرامی دیده می‌شود تا جایی که برخورد با مخلان امروز به‌عنوان خواسته‌ای عمومی مطرح شده است.

با وجود اینکه این روزها بازار ارز کاهشی بوده است ولی هنوز شاهد این هستیم که برخی سودجویان توسط کانال‌های تلگرامی قیمت‌هایی بین 3 تا 5 هزار تومان بالاتر از بازار آزاد را برای دلار اعلام می‌کنند، در حالی ‌که مشاهدات بازار آزاد و در میان فروشندگان خیابانی میدان فردوسی نشان می‌دهد قیمت ارز در بازار پایین‌تر از قیمتی است که در کانال‌های تلگرامی اعلام می‌شود.

در توضیح دلایلی که می‌تواند باعث اختلاف قیمت ارز در کانال‌های تلگرامی و بازار غیررسمی ارز شود می‌توان به نکات زیر اشاره کرد: 

* نبود رقابت و شفافیت 

در کانال‌های تلگرامی، فرصت‌های کسب‌وکار برای فردی که اطلاعات درست و به‌موقع دارد بیشتر است. این موضوع می‌تواند برای برخی افراد یا گروه‌ها که اطلاعات دقیق و به‌روز را در اختیار دارند، انگیزه‌ای برای ایجاد اختلاف قیمت در بازار ارز باشد.

* ناامنی و ریسک 

بازار غیررسمی ارز ممکن است با مشکلات امنیتی و ریسک‌های بیشتری همراه باشد. افرادی که با این ریسک‌ها روبه‌رو هستند، ممکن است ارز را با قیمت بالاتری در کانال‌های تلگرامی عرضه کنند تا خطرات جبران شود.

* عرضه و تقاضا 

عرضه و تقاضا می‌تواند بر قیمت ارز در کانال‌های تلگرامی تأثیر بگذارد. برای مثال اگر تقاضا برای خرید ارز در کانال‌های تلگرامی بیشتر از عرضه باشد، قیمت در این کانال‌ها احتمالا بالاتر از بازار غیررسمی ارز خواهد بود.

* هزینه‌های مرتبط با عملیات بازار 

هزینه‌های مرتبط با عملیات بازار نیز می‌تواند در اختلاف قیمت ارز در کانال‌های تلگرامی نسبت به بازار غیررسمی تأثیرگذار باشد. ممکن است افرادی که در کانال‌های تلگرامی فعالیت می‌کنند، هزینه‌های مرتبط با عملیات مانند هزینه‌های ارتباطی، هزینه‌های امنیتی و هزینه‌های تبلیغاتی را در نظر بگیرند و این هزینه‌ها را در قیمت ارزی که ارائه می‌دهند، لحاظ کنند.

* مردم عادی در کانال‌های غیررسمی قیمت دلار را جست‌وجو می‌کنند

مسعود دانشمند، کارشناس اقتصاد درباره این موضوع به «وطن امروز» گفت: یکی از دلایلی که این فروشندگان سیگنال افزایش دریافت می‌کنند این است که بانک مرکزی قیمت دلار نیمایی را افزایش می‌دهد، ولی این فروشندگان می‌دانند که مردم عادی به قیمت سامانه نیما توجهی ندارند و ملاک قیمت دلار را در همین کانال‌های غیررسمی جست‌وجو می‌کنند.

وی ادامه داد: مداخله بانک مرکزی در قیمت ارز و تزریق دستی آب به چاه دلار و نگه‌ داشتن قیمت دلار در سطحی که مدنظر بانک مرکزی است در واقع ‌روندی طبیعی نیست و همین برای دلالان سیگنال می‌شود تا با تغییر میزان عرضه و تقاضا در بازار آزاد قیمت را دستخوش تغییر کنند.

وی در ارائه راهکار گفت: به نظرم بهترین راه این است که به‌ صورت تدریجی به ‌طرف تک‌نرخی کردن و واقعی‌ کردن نرخ ارز حرکت کنیم و به لحاظ اقتصادی این کار ممکن است. دانشمند توضیح داد با نیم‌نگاهی به ترازنامه ارزی می‌توانیم به این موضوع برسیم که ارز حاصل از صادرات غیرنفتی و نفتی کشور حدود ۱۰۰ میلیارد دلار است، در حالی ‌که مصرف داخلی کشور حدود ۵۰ میلیارد دلار می‌شود، پس ابزار کنترل ارزی در دست بانک مرکزی است.

* عنان بازار را به دلالان ارز نسپاریم

عبدالمجید شیخی، اقتصاددان نیز در این باره به «وطن امروز» گفت: دلالان تلگرامی و کاسبان دلار غیررسمی و فردایی، همان کسانی هستند که موجب انتقال نقدینگی از بازار مولد به بازار غیرمولد می‌شوند و در واقع در بازی با پول‌های خارجی این افراد به دنبال کسب سود هستند.

وی ادامه داد: این افراد با کسب سودهای تصاعدی سعی دارند سهم خود را از اقتصاد افزایش دهند تا به انحصارگران واردات تبدیل شوند و بتوانند در گام بعدی در تبانی با برخی سهامداران ارز  وارداتی مثل پتروشیمی‌ها از این بازار کسب سود کنند.

شیخی افزود: با عملکرد این گروه از دلالان دلار حجم نقدینگی با وجود کاهش در اختیار بخش غیرمولد قرار می‌گیرد و این بخش با ارزش‌افزوده صفر در گردش اقتصادی موجب تورم خواهد شد.

وی با اشاره به عدم پیمان‌سپاری صحیح برخی پتروپالایشی‌ها گفت: این گروه در اظهار معاملات خود به‌ درستی عمل نمی‌کنند و به فرض ۲۰۰ میلیون دلار صادرات خود را ۱۶۰ میلیون اظهار کرده و ۴۰ میلیون دلار باقی‌مانده را از طریق بازارهای ثانوی مثلا به درهم امارات تبدیل و سپس از طریق همین کانال‌های تلگرامی و دلالان، ارز را بدون ارائه به سامانه نیما به قیمت بازار آزاد به ریال تبدیل می‌کنند.

این اقتصاددان در ارائه راهکار گفت: پیمان‌سپاری برای صادرکنندگان باید اجباری و در سایه کنترل قانونی بانک مرکزی شود و قیمت ارز باید بر اساس شاخص قدرت خرید از طریق بانک مرکزی تعیین شود و این قیمت‌گذاری به بازار توافقی سپرده نشود.

* چرا افزایش قیمت ارز در بازار غیررسمی موقت است و احتمال کاهش قیمت ارز در بازار ارز وجود دارد؟

افزایش قیمت ارز در بازار غیررسمی به‌ صورت موقت و قابل‌تغییر است، زیرا بازار غیررسمی ارز تحت‌تأثیر عوامل متعددی قرار دارد که ممکن است در طول زمان تغییر کنند. برخی دلایل که می‌تواند منجر به افزایش قیمت ارز در بازار غیررسمی شود عبارت است از: عوامل عرضه و تقاضا، تأثیر عوامل سیاسی و اقتصادی، ریسک‌های ارزی و عدم استحکام اقتصادی.

با توجه ‌به این عوامل، احتمال کاهش قیمت ارز در بازار ارز ایران وجود دارد. با افزایش عرضه و کاهش تقاضا، بهبود شرایط اقتصادی و کاهش ریسک‌های ارزی، قیمت ارز در بازار غیررسمی ممکن است کاهش یابد، همچنین تدابیر و اقدامات بانک مرکزی و دولت نیز می‌تواند بر قیمت ارز تأثیرگذار باشد. با این ‌حال، این پیش‌بینی‌ها ممکن است با تغییرات در عوامل مختلف و شرایط اقتصادی تغییر کند.

در نهایت مهم است توجه داشت کانال‌های تلگرامی معمولا بازار غیررسمی و فاقد نظارت و کنترل بانک مرکزی هستند، بنابراین قیمت‌های ارائه‌شده در این کانال‌ها ممکن است با بازار رسمی و قانونی ارز تفاوت داشته باشد. همچنین این اختلاف قیمت ممکن است به عوامل موقت و شرایط خاص مربوط باشد و در طول زمان تغییر کند، لذا 2 پیشنهاد برای کنترل این موضوع باید مد نظر گرفته شود. اول اینکه با دلالان ارز که سعی در بالا نگه ‌داشتن قیمت دارند مقابله شود و دوم اینکه مردم برای به ‌دست ‌آوردن قیمت دقیق و معتبر ارز، از منابع رسمی و بازارهای معتبر و قانونی استفاده کنند.