ارمیا عزیزی: ناگهان زمان برای ساعاتی ایستاد. این شاید مختصرترین تعریف متناقضی باشد که بعدها بتوانیم برای توصیف وضعیت تجربه‌شده از بعدازظهر یکشنبه تا بامداد دوشنبه به کار ببریم. پایان این ایست همزمان با یک خبر بود و گویی که بی‌خبر، زمان نیز وجود ندارد، آنچنان که میل آدمی به حیات در هنگام چشم‌انتظاری به ضد خود بدل می‌شود و زمان را تبدیل به ابزاری برای آزار منتظر می‌کند. پایان این انتظار، بی‌خبری و بی‌وضعیتی با خبر تلخی همراه بود که همگان برای نشنیدنش به انتظار نشسته بودند. این پایان هرچند تلخ بود اما زمان را دوباره به جریان انداخت. زمانی که حالا پس از سکته چندساعته‌اش کشور را هم با یک موقعیت جدید مواجه کرده: ایران پس از شهادت رئیس‌جمهور. شهادت آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی و هیات همراهش به شکلی دور از انتظار پرونده یکی از پرکارترین و فعال‌ترین دولت‌های تاریخ کشور را زودتر از موعدی که انتظارش می‌رفت بست تا رئیس این دولت تبدیل به دومین رئیس‌جمهوری شود که عنوان شهید را به دوش می‌کشد. محمدعلی رجایی، رئیس دولت دوم، نخستین رئیس‌جمهوری بود که پرونده دولتش با شهادت بسته شد. دولت رجایی البته عمری بسیار کوتاه‌تر از همه دولت‌های انقلاب داشت و حتی یک بهار را به چشم خود ندید. کوتاه بودن عمر دولت دوم اما نتوانست مانع مانایی آن در حافظه جمعی ایرانیان شود. دولت 28 روزه شهید رجایی از منظر مدیریتی فرصت آن را نیافت تا با مدیریتش مورد قضاوت قرار بگیرد اما از جهات نمادین تبدیل به یک شاخص برای قیاس عملکرد دولت‌های پس از خود شد. ساده‌زیستی شهید رجایی، در پیش گرفتن مشی مردمی و مبارزه با تشریفات مرسوم باعث شد دولت‌هایی که پس از آن روی کار می‌آمدند با شاخصه آن دولت مورد قضاوت قرار گیرند. از همین رو با گذشت بیش از 4 دهه از آغاز تا پایان دولت دوم هنوز ارزش‌های آن دولت و مشی شخصی رئیس‌جمهورش ابزاری برای مطالبه از تمام مسؤولان کشوری است. از این منظر موقعیت شهید سیدابراهیم رئیسی به عنوان دومین رئیس‌جمهور ایران را که پرونده ریاست‌جمهوری‌اش با شهادت بسته شد، می‌توان شبیه شهید رجایی و دولت ناتمامش دانست.

موقعیت شهادت آیت‌الله‌رئیسی به گونه‌ای بود که بیش از همه یادآور صفت و مظهر اصلی ریاست‌جمهوری‌اش یعنی فعالیت جهادی و خدمتگزاری شبانه‌روزی بود. شهید رئیسی در دوره کمتر از 3 ساله ریاست جمهوری‌اش حدی از فعالیت و پویایی را به نمایش گذاشت که به سختی کسی بتواند به نزدیکی آن برسد. از همین رو اگر ایران امروز رئیس‌جمهور خود را از دست داده و باید دولتی جدید را به جای دولت سیزدهم به کرسی قدرت بنشاند اما این دولت نیمه‌تمام به سرمایه‌ای نمادین برای ارتقای خدمت‌رسانی دولت‌های بعد تبدیل شده است. ویژگی دیگر شهید رئیسی که تبدیل به نماد مدیریتی‌اش می‌شود عدم ورود به دعواهای سیاسی بود. او امروز در حالی دوره مسؤولیتش پایان یافته که در33 ماه دوره ریاست جمهوری خود هیچگاه وارد دعوایی جناحی - سیاسی نشد. 

امروز به سختی می‌توان از خلال تمام سخنرانی‌های او یک کنایه به رقیب پیدا کرد. از این منظر شهید رئیسی نمادی از یک مدیریت مطلقا مردمی است که هیچگاه اجازه تغییر یافتن موضوع روز کشور از مسائل اصلی مردم را نداد.