کد خبر: 285699تاریخ: 1403/3/1 00:00
نگاهی به زندگی آیت‌الله سیدمحمدعلی آل‌هاشم، سومین امام جمعه شهید تبریز
در طلب شهادت
عاقبت ۳۰ اردیبهشت 1403 خلعت شهادت نصیب آیت‌اللهی شد که عمری در آرزوی شهادت به سر می‌برد. آیت‌الله سیدمحمدعلی آل‌هاشم، امام جمعه شهر تبریز و نماینده ولی فقیه در استان آذربایجان شرقی، خود در تمنای شهادت گفته بود: «شهری که دو امام جمعه شهید دارد تبریز است. یکی شهید آیت‌الله قاضی طباطبایی و دیگری شهید آیت‌الله مدنی. هر دو هم سید هستند و ان‌شاءالله که سومی هم به آنها ملحق شود».
سومین امام جمعه شهید تبریز، آیت‌الله سیدمحمدعلی آل‌هاشم بود که در بالگرد حامل رئیس‌جمهور به همراه ایشان، وزیر امور خارجه، استاندار آذربایجان شرقی و دیگر همراهان، جام شیرین شهادت در مسیر خدمت به مردم را نوشید و با سقوط این بالگرد در منطقه کوهستانی ورزقان، آسمانی شد. آنطور که گزارش شده است، آیت‌الله آل‌هاشم آخرین فرد در قید حیات در آن جمع بود که ساعتی پس از سقوط بالگرد همچنان زنده بود و گویا تماس تلفنی نیز با رئیس دفتر رئیس‌جمهور برقرار کرده بود. چنانکه پس از یافته شدن لاشه بالگرد و سرنشینانش شهیدش، هلال‌احمر اعلام کرد جسم ایشان، وضعیت بهتری نسبت به دیگر همراهانش داشته است.
عاقبتی چون شهادت
در تارنمای آیت‌الله آل‌هاشم درباره سوابق درخشان او آمده است: «با نگاهی به کارنامه فعالیت‌های آیت‌الله آل‌هاشم برخی مسؤولیت‌های برجسته ایشان را می‌توان چنین نام برد: مسؤول ستاد نماز جمعه تبریز، مسؤول عقیدتی - سیاسی مرکز آموزش پشتیبانی نیروی زمینی ارتش، رئیس عقیدتی - سیاسی لشکر ۲۱ حمزه آذربایجان، رئیس اداره عقیدتی - سیاسی منطقه‌ای آذربایجان، معاون تبلیغات و روابط عمومی سازمان عقیدتی - سیاسی منطقه‌ای آذربایجان، جانشین اداره عقیدتی - سیاسی نیروی دریایی ارتش، جانشین اداره عقیدتی - سیاسی نیروی زمینی ارتش، معاون هماهنگ‌کننده سازمان عقیدتی - سیاسی ارتش، جانشین سازمان عقیدتی - سیاسی ارتش با تصویب فرماندهی معظم کل قوا، رئیس اداره عقیدتی - سیاسی نیروی زمینی ارتش با تصویب فرماندهی معظم کل قوا. آیت‌الله سیدمحمدعلی آل‌هاشم همچنین عضو میز آذربایجان در مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده و از این ناحیه هم خدمات ارزشمند و ارزنده‌ای به این منطقه داشته است». عاقبت این روحانی خستگی‌ناپذیر و جهادگر که بسیار مورد اقبال مردم تبریز و استان آذربایجان شرقی قرار داشت، آنطور که خود آرزو کرده بود، جهان فانی را با شهادت ترک گفت. او سال‌ها در جبهه‌های دفاع مقدس در پی شهادت بود و عاقبت خلعت شهادت را در مسیر خدمت به مردم پوشید و آسمانی شد.
حضور در دفاع مقدس
حضور مستمر و طولانی در مناطق عملیاتی جبهه‌های دفاع مقدس، یکی از نکات بارز زندگی جهادی آیت‌الله شهید سیدمحمدعلی آل‌هاشم بود. از این رهگذر او با فرماندهان بزرگی همچون شهید صیاد شیرازی همراه بود و سابقه درخشانی در این زمینه داشت.
بهزاد پروین قدس، هنرمند عکاس تبریزی خاطره جالبی از ثبت عکس آیت‌الله سیدمحمدعلی آل‌هاشم در لباس سپاهی دارد. پروین‌قدس که چند ماه بعد از آغاز جنگ تحمیلی در سال ۱۳۵۹ در ۱۷ سالگی به خط مقدم نبرد با نیروهای ارتش عراق رفته و با کمترین امکانات عکاسی می‌کرد، درباره سال‌ها عکاسی از آیت‌الله آل‌هاشم امام جمعه تبریز بیان کرد: «ابتدا شهادت مردان مرد؛ آیت‌الله رئیسی، وزیر امور خارجه و آیت‌الله آل‌هاشم را که همیشه خدوم مردم بودند، تسلیت می‌گویم. توفیق داشتم سال‌ها محضر آیت‌الله آل‌هاشم در جایگاه نماینده ولی فقیه در استان بودم و در مقاطع مختلف، از ایشان و جایگاه‌شان عکاسی می‌کردم».
وی با اشاره به خاطره‌ای از عکاسی از آیت‌الله آل‌هاشم در لباس سپاه پاسداران گفت: «در ایامی که هجمه‌ای علیه سپاه پاسداران بود، مردم جلوی بیت آقای آل‌هاشم جمع شده بودند و شعارهایی در تأیید سپاه می‌دادند که من نیز برحسب وظیفه عکاسی می‌کردم. همان زمان، آیت‌الله آل‌هاشم با لباس مقدس سپاهی جلوی بیت حضور یافت و فرصتی شد چند فریم عکاسی کنم. پس از آن، در بیت‌شان، از بنده خواستند چند فریم از ایشان پرتره بگیرم و گفت «این عکس‌ها را بگیر تا روزی که به عنوان سومین شهید محراب تبریز شهید شدم، از این عکس‌هایم در لباس سپاه استفاده شود». بعد از این ضایعه، تنها عکسی که از ایشان در ذهن داشتم، این عکس بود».
خطبه ماندگار
آیت‌الله آل‌هاشم در یکی از آخرین و البته ماندگارترین خطبه‌هایش در نماز جمعه تبریز، در تاریخ 17 فروردین امسال درباره جنایات رژیم اشغالگر قدس گفته بود: سال‌های متمادی است که تلاش می‌شود قدس به فراموشی سپرده شود اما روز قدس، تیری به قلب توطئه اسرائیل و حرکتی برای خنثی‌سازی توطئه خباثت‌آمیز استکبار و صهیونیسم است.
آیت‌الله آل‌هاشم اظهار کرده بود: چندی پس از حمله تروریستی در یکی از تالارهای مسکو، این بار جهان با شوک حمله مستقیم رژیم صهیونیستی به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق روبه‌رو شد، اینکه چرا سران سیاسی و نظامی این رژیم برای نخستین بار در مواجهه با ایران تصمیم گرفتند به صورت علنی، مکان دیپلماتیک متعلق به ایران را هدف قرار دهند و قواعد و قوانین حقوق بین‌المللی را زیر پا بگذارند تا حدود زیادی برای مردم واضح است.
وی افزود: توفان الاحرار در جمعه رمضان ۱۴۴۵ تحت تأثیر توفان الاقصی است و حضور امسال مردم شریف ایران و جهان در روز قدس، تأثیرات بسیاری خواهد گذاشت.
وی اظهار کرد: راهپیمایی روز قدس امسال در فضایی متفاوت و فصلی نو با تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی برگزار شد. روز قدس یکی از یادگاران ماندگار و نتیجه‌بخش امام راحل است، ایشان با صراحت تمام و غیرقابل تفسیر از محو اسرائیل و نابودی کامل رژیم صهیونیستی صحبت و روز قدس را به عنوان یکی از راهبردهای تحقق این هدف اعلام کردند.
وی افزود: هنر انقلاب اسلامی در ۴۵ سال گذشته، زنده نگه داشتن آرمان‌های والای امام راحل و آرمان رهایی قدس شریف و آزادی سرزمین فلسطین از دست رژیم صهیونیستی و ایجاد سازوکارهای مناسب برای رسیدن به این آرمان است.
آیت‌الله آل‌هاشم ادامه داد: اعلام روز قدس از سوی رهبر کبیر انقلاب و اهتمام رهبر فرزانه انقلاب برای شکل‌گیری مقاومت در منطقه به عنوان سیاست ثابت جمهوری اسلامی، سازوکارهای نابودی رژیم صهیونیستی و آزادی فلسطین را شامل می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: صهیونیست‌ها برای رسیدن به اهداف اعلامی، نابودی حماس و آزادی اسرای نظامی خود به هرگونه جنایت دست زدند، کودکان، زنان و مردان را کشتند و بیمارستان‌ها را بمباران کردند اما نه تنها به هیچ هدفی نرسیدند، بلکه در یک بن‌بست راهبردی گرفتار شدند و به دلیل بحران‌های متعدد داخلی و بین‌المللی، قدرت تصمیم‌گیری درست را از دست داده‌اند و هر نوع تصمیم‌گیری آنها پیامدی جز افزایش شکست برای‌شان ندارد.
لباس سپاه
آیت‌الله آل‌هاشم در پاسخ به تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توسط پارلمان اروپا، در نماز جمعه 30 دی 1401 با لباس فرم سپاه در نماز جمعه حاضر شد و گفت: «اروپا از خود بپرسد کدام نهاد در مقابل تروریسم تکفیری ایستاد جز سپاه؟! جز جمهوری اسلامی ایران و نیروهای مسلح؟! باز هم تکرار می‌کنم این اقدام در میدان عمل هیچ تاثیری ندارد و اروپا بخوبی می‌داند یک اقدام موضعی است نه اقدام موثر».
آیت‌الله آل‌هاشم که متولد سال 1341 در شهر تبریز بود، بسیار در بین مردم این شهر و اقشار مردمی استان آذربایجان شرقی محبوبیت داشت. چنانکه پس از انتشار خبر شهادتش، تجمع خودجوش مردمی در مقابل منزل و دفتر او در در شهر تبریز صورت گرفت و مردم خطه آذربایجان شرقی از چهره‌ها و سلایق مختلف، درباره فقدان او ابراز تاسف کردند.
آیت‌الله آل‌هاشم در طول دوران خدمت چند دهه‌ای در نظام اسلامی، مسؤولیت‌های متعددی چون مسؤول عقیدتی - سیاسی مرکز آموزش پشتیبانی نیروهای زمینی ارتش، جانشین اداره عقیدتی - سیاسی نیروی دریایی ارتش، جانشین سازمان عقیدتی - سیاسی ارتش، رئیس اداره عقیدتی - سیاسی نیروی زمینی ارتش، رئیس اداره عقیدتی - سیاسی منطقه آذربایجان، رئیس عقیدتی - سیاسی لشکر 21 حمزه آذربایجان، مسؤول ستاد نماز جمعه تبریز و نهایتا امام جمعه این شهر و نماینده ولی فقیه در استان آذربایجان شرقی را در پرونده کاری خود داشت. در خصوص زندگینامه امام جمعه فقید تبریز در تارنمای خود ایشان آمده است:
سیدمحمدعلی آل‌هاشم فرزند آیت‌الله سیدمحمدتقی آل‌هاشم از روحانیون برجسته و بنام تبریز است. وی پس از شهیدان محراب آیت‌الله قاضی و آیت‌الله مدنی، مرحوم آیت‌الله مشکینی، مرحوم آیت‌الله ملکوتی و مرحوم آیت‌الله مجتهدشبستری، ششمین نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز از ۱۰ خرداد ۱۳۹۶ به بعد است.
آل‌هاشم تحصیلات مقدماتی را تا دبیرستان در تبریز گذراند، سپس برای تحصیل علوم دینی در حوزه علمیه تبریز مشغول شد و سپس به حوزه علمیه قم عزیمت کرد و تحصیلات حوزوی را تا مقطع سطح 4 حوزوی (دکتری) گذراند و به مدت ۱۴ سال در درس خارج مقام معظم رهبری حضور فعال داشت. همچنین ایشان دارای تالیفات تخصصی برای نیروهای مسلح، طلاب و روحانیون و تالیفات عمومی بود.