گروه‌ سیاسی: هادی طحان‌نظیف، سخنگوی شورای نگهبان روز گذشته در جریان بررسی صلاحیت‌های داوطلبان انتخابات چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری در یک گفت‌وگوی تلویزیونی گفت: طبیعتا انتظار نیست که هر ۸۰ ثبت‌نام‌کننده احراز صلاحیت شوند؛ دلیل آن هم مشخص است. جایگاه و مسؤولیت ریاست‌جمهوری طبق اصل ۱۱۳ مهم، سنگین و خطیر است. ویژگی‌ها و شرایطی هم که در اصل ۱۱۵ قانون اساسی برای ریاست‌جمهوری آمده، مهم است.

طحان‌نظیف درباره 2 واژه «مدیر» و «مدبر» که در اصل ۱۱۵ قانون اساسی آمده است توضیح داد: مسؤول یک اداره نیز مدیر است، اما منظور قانونگذار سطح بالایی از مدیریت است که فرد بتواند کشور را اداره کند.

وی مثال زد: حتی ممکن است یک نفر، وزیر، نماینده مجلس یا مسؤول خوبی باشد اما در جایگاه دیگری نتواند بخوبی عمل کند و مهم‌تر از همه اینکه نتواند عهده‌دار مدیریت کشور شود.

سخنگوی شورای نگهبان گفت: آقایان در جلسات شورا این سوال را مطرح می‌کنند که آیا این فرد می‌تواند کشور را اداره کند یا خیر؟

حقوقدان و استاد دانشگاه درباره واژه «مدبر» هم توضیح داد: مدبر کسی است که در زمان وقوع بحران‌ها و پیشامد‌ها برای کشور بخوبی بتواند تدبیر، مدیریت و عاقبت‌اندیشی کند.

طحان‌نظیف ادامه داد: پرونده تک‌تک افرادی که برای کاندیداتوری انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرده‌اند، در جلسات مطرح می‌شود. استعلامات صورت‌گرفته نیز مطرح می‌شود و اعضا هم نظرات خودشان را بیان می‌کنند. 

سخنگوی شورای نگهبان عنوان کرد: به‌طور معمول این سیر برای تمام افراد طی می‌شود. اعضا براساس‌ شناختی که از فرد دارند نظراتشان را بیان می‌کنند. عملکرد و سوابق فرد نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد، سپس مباحثه‌ای بین اعضا صورت می‌گیرد و در نهایت رای‌گیری می‌شود.

وی درباره کیفیت رای‌گیری هم توضیح داد: رای‌گیری مخفی است و هیچ‌کدام از اعضا اطلاعی از رای اعضای دیگر ندارند. در برگه‌هایی که در اختیار اعضا قرار داده شده است، اعضا نشانه می‌زنند که آیا فرد مورد بحث دارای صلاحیت است یا اینکه از نظر اعضا، صلاحیت فرد احراز نشده است.

سخنگوی شورای نگهبان سپس درباره فرآیند‌های بعدی انتخابات گفت: با اعلام نتایج بررسی صلاحیت‌ها، تبلیغات آغاز می‌شود و برنامه‌های تبلیغاتی و مناظرات که از صداوسیما پخش می‌شود به شناخت مردم کمک خواهد کرد.

* 300 هزار ناظر مردمی

وی خاطرنشان کرد: همزمان موضوعات اجرایی و مقدماتی که باید فراهم آید نیز پیگیری می‌شود. عوامل نظارتی نیز به ساماندهی امور می‌پردازند.

طحان‌نظیف در همین رابطه اعلام کرد: شورای نگهبان برای موضوع نظارت بر انتخابات از شبکه ناظران مردمی ۳۰۰ هزار نفری برخوردار است که هیچ‌کدام از آنها در استخدام شورای نگهبان نیستند و از اقشار مختلف، سنین مختلف و زنان و مردان هستند. برای موضوع نظارت بر انتخابات به آنها آموزش‌هایی داده می‌شود.

عضو حقوقدان شورای نگهبان درباره روز رای‌گیری هم عنوان کرد: در آن روز عوامل اجرایی و نظارتی پای صندوق‌های رای حضور دارند. بعد از انتخابات هم اگر شکایتی باشد، از سوی شورای نگهبان بررسی خواهد شد و سپس صحت انتخابات از سوی این نهاد مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

طحان‌نظیف درباره تماس‌ها و سفارش‌های برخی افراد و جریان‌های سیاسی به شورای نگهبان، گفت: ممکن است افرادی تماس بگیرند یا نامه بفرستند؛ این موضوع هم در بحث بررسی مصوبات مجلس شورای اسلامی وجود دارد و هم در بحث بررسی صلاحیت‌ها در انتخابات‌ها. سابقه شورای نگهبان نشان داده که این نهاد مبنا دارد و مبنای آن هم قانون و شرع است. در موضوع بررسی صلاحیت‌ها اصل و مبنا، قانون اساسی است. مواردی که در قانون اساسی آمده، باید درباره افراد احراز شود.

سخنگوی شورای نگهبان تصریح کرد: «این شورا تحت تاثیر فشار، پیگیری و توصیه فرد، افراد یا جناحی قرار نمی‌گیرد. ما گوش شنوایی برای شنیدن نظرات جریانات و افراد سیاسی داریم، اما مبنای ما در تصمیم‌گیری‌ها قانون و شرع است».

* داوطلب برای احراز صلاحیت باید ۷ رای بیاورد

سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به این سوال که «آیا ممکن است کسی که در دوره قبل احراز صلاحیت‌نشده، در این دوره احراز صلاحیت شود و عکس آن نیز ممکن است» گفت: بار‌ها گفته‌ایم که صلاحیت افراد را در هر دوره‌ای و در هر انتخاباتی بررسی می‌کنیم. ممکن است ابهامی نسبت به فرد وجود داشته که با به دست آمدن اطلاعات جدید، آن ابهام برطرف شده باشد، ضمن اینکه ترکیب اعضای شورای نگهبان نیز در هر دوره تغییر می‌کند.

وی گفت: برای احراز صلاحیت یک فرد، باید رای اکثریت اعضا کسب شود یعنی ۷ نفر رای بدهند تا صلاحیت وی احراز شود.

سخنگوی شورای نگهبان گفت: موضوع بررسی صلاحیت‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری با انتخابات مجلس شورای اسلامی تفاوت دارد. در انتخابات ریاست‌جمهوری 2 وضعیت «احراز صلاحیت» و «عدم احراز صلاحیت» داریم.

وی توضیح داد: شرایط مندرج در اصل ۱۱۵ قانون اساسی باید درباره افراد احراز شود، اگر احراز نشود بدین معنا نیست که فرد دارای مشکلی است. سطح ریاست‌جمهوری، سطح بسیار بالایی است. اگر کسی احراز صلاحیت نشده یعنی در سطح شخص دوم کشور تمام آن ویژگی‌هایی که در قانون اساسی آمده در ایشان دیده نشده است، ولی حتما در جایگاه‌های دیگری قابل استفاده است.

سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به این سوال که چرا کاندیدا‌های پوششی تایید می‌شوند؟ هم گفت: این موضوع مستلزم اطلاع و آگاهی از نیات و انگیزه‌های افراد است و ما ابزاری برای نیت‌سنجی افراد در اختیار نداریم. در قانون نیز چنین پیش‌بینی‌ای صورت نگرفته است.

وی البته این نکته را هم بیان کرد: برخی افراد پس از حضور در عرصه رقابت به دلایل مختلف از جمله اینکه مورد استقبال سیاسی نیستند، کناره‌گیری می‌کنند یا اینکه به این نتیجه می‌رسند که برای پیروزی ائتلاف ‌کنند؛ از این رو شناخت پوششی یا واقعی بودن یک کاندیدا سخت است.