گروه سیاسی: هادی طحاننظیف، سخنگوی شورای نگهبان روز گذشته در جریان بررسی صلاحیتهای داوطلبان انتخابات چهاردهمین دوره ریاستجمهوری در یک گفتوگوی تلویزیونی گفت: طبیعتا انتظار نیست که هر ۸۰ ثبتنامکننده احراز صلاحیت شوند؛ دلیل آن هم مشخص است. جایگاه و مسؤولیت ریاستجمهوری طبق اصل ۱۱۳ مهم، سنگین و خطیر است. ویژگیها و شرایطی هم که در اصل ۱۱۵ قانون اساسی برای ریاستجمهوری آمده، مهم است.
طحاننظیف درباره 2 واژه «مدیر» و «مدبر» که در اصل ۱۱۵ قانون اساسی آمده است توضیح داد: مسؤول یک اداره نیز مدیر است، اما منظور قانونگذار سطح بالایی از مدیریت است که فرد بتواند کشور را اداره کند.
وی مثال زد: حتی ممکن است یک نفر، وزیر، نماینده مجلس یا مسؤول خوبی باشد اما در جایگاه دیگری نتواند بخوبی عمل کند و مهمتر از همه اینکه نتواند عهدهدار مدیریت کشور شود.
سخنگوی شورای نگهبان گفت: آقایان در جلسات شورا این سوال را مطرح میکنند که آیا این فرد میتواند کشور را اداره کند یا خیر؟
حقوقدان و استاد دانشگاه درباره واژه «مدبر» هم توضیح داد: مدبر کسی است که در زمان وقوع بحرانها و پیشامدها برای کشور بخوبی بتواند تدبیر، مدیریت و عاقبتاندیشی کند.
طحاننظیف ادامه داد: پرونده تکتک افرادی که برای کاندیداتوری انتخابات ریاستجمهوری ثبتنام کردهاند، در جلسات مطرح میشود. استعلامات صورتگرفته نیز مطرح میشود و اعضا هم نظرات خودشان را بیان میکنند.
سخنگوی شورای نگهبان عنوان کرد: بهطور معمول این سیر برای تمام افراد طی میشود. اعضا براساس شناختی که از فرد دارند نظراتشان را بیان میکنند. عملکرد و سوابق فرد نیز مورد بررسی قرار میگیرد، سپس مباحثهای بین اعضا صورت میگیرد و در نهایت رایگیری میشود.
وی درباره کیفیت رایگیری هم توضیح داد: رایگیری مخفی است و هیچکدام از اعضا اطلاعی از رای اعضای دیگر ندارند. در برگههایی که در اختیار اعضا قرار داده شده است، اعضا نشانه میزنند که آیا فرد مورد بحث دارای صلاحیت است یا اینکه از نظر اعضا، صلاحیت فرد احراز نشده است.
سخنگوی شورای نگهبان سپس درباره فرآیندهای بعدی انتخابات گفت: با اعلام نتایج بررسی صلاحیتها، تبلیغات آغاز میشود و برنامههای تبلیغاتی و مناظرات که از صداوسیما پخش میشود به شناخت مردم کمک خواهد کرد.
* 300 هزار ناظر مردمی
وی خاطرنشان کرد: همزمان موضوعات اجرایی و مقدماتی که باید فراهم آید نیز پیگیری میشود. عوامل نظارتی نیز به ساماندهی امور میپردازند.
طحاننظیف در همین رابطه اعلام کرد: شورای نگهبان برای موضوع نظارت بر انتخابات از شبکه ناظران مردمی ۳۰۰ هزار نفری برخوردار است که هیچکدام از آنها در استخدام شورای نگهبان نیستند و از اقشار مختلف، سنین مختلف و زنان و مردان هستند. برای موضوع نظارت بر انتخابات به آنها آموزشهایی داده میشود.
عضو حقوقدان شورای نگهبان درباره روز رایگیری هم عنوان کرد: در آن روز عوامل اجرایی و نظارتی پای صندوقهای رای حضور دارند. بعد از انتخابات هم اگر شکایتی باشد، از سوی شورای نگهبان بررسی خواهد شد و سپس صحت انتخابات از سوی این نهاد مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
طحاننظیف درباره تماسها و سفارشهای برخی افراد و جریانهای سیاسی به شورای نگهبان، گفت: ممکن است افرادی تماس بگیرند یا نامه بفرستند؛ این موضوع هم در بحث بررسی مصوبات مجلس شورای اسلامی وجود دارد و هم در بحث بررسی صلاحیتها در انتخاباتها. سابقه شورای نگهبان نشان داده که این نهاد مبنا دارد و مبنای آن هم قانون و شرع است. در موضوع بررسی صلاحیتها اصل و مبنا، قانون اساسی است. مواردی که در قانون اساسی آمده، باید درباره افراد احراز شود.
سخنگوی شورای نگهبان تصریح کرد: «این شورا تحت تاثیر فشار، پیگیری و توصیه فرد، افراد یا جناحی قرار نمیگیرد. ما گوش شنوایی برای شنیدن نظرات جریانات و افراد سیاسی داریم، اما مبنای ما در تصمیمگیریها قانون و شرع است».
* داوطلب برای احراز صلاحیت باید ۷ رای بیاورد
سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به این سوال که «آیا ممکن است کسی که در دوره قبل احراز صلاحیتنشده، در این دوره احراز صلاحیت شود و عکس آن نیز ممکن است» گفت: بارها گفتهایم که صلاحیت افراد را در هر دورهای و در هر انتخاباتی بررسی میکنیم. ممکن است ابهامی نسبت به فرد وجود داشته که با به دست آمدن اطلاعات جدید، آن ابهام برطرف شده باشد، ضمن اینکه ترکیب اعضای شورای نگهبان نیز در هر دوره تغییر میکند.
وی گفت: برای احراز صلاحیت یک فرد، باید رای اکثریت اعضا کسب شود یعنی ۷ نفر رای بدهند تا صلاحیت وی احراز شود.
سخنگوی شورای نگهبان گفت: موضوع بررسی صلاحیتها در انتخابات ریاستجمهوری با انتخابات مجلس شورای اسلامی تفاوت دارد. در انتخابات ریاستجمهوری 2 وضعیت «احراز صلاحیت» و «عدم احراز صلاحیت» داریم.
وی توضیح داد: شرایط مندرج در اصل ۱۱۵ قانون اساسی باید درباره افراد احراز شود، اگر احراز نشود بدین معنا نیست که فرد دارای مشکلی است. سطح ریاستجمهوری، سطح بسیار بالایی است. اگر کسی احراز صلاحیت نشده یعنی در سطح شخص دوم کشور تمام آن ویژگیهایی که در قانون اساسی آمده در ایشان دیده نشده است، ولی حتما در جایگاههای دیگری قابل استفاده است.
سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به این سوال که چرا کاندیداهای پوششی تایید میشوند؟ هم گفت: این موضوع مستلزم اطلاع و آگاهی از نیات و انگیزههای افراد است و ما ابزاری برای نیتسنجی افراد در اختیار نداریم. در قانون نیز چنین پیشبینیای صورت نگرفته است.
وی البته این نکته را هم بیان کرد: برخی افراد پس از حضور در عرصه رقابت به دلایل مختلف از جمله اینکه مورد استقبال سیاسی نیستند، کنارهگیری میکنند یا اینکه به این نتیجه میرسند که برای پیروزی ائتلاف کنند؛ از این رو شناخت پوششی یا واقعی بودن یک کاندیدا سخت است.
******
توضیحات رئیس صدا و سیما درباره مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری:
هیچکس رانت ندارد
رئیس سازمان صداوسیما در یک نشست خبری با حضور محسن برمهانی معاون سیما، علی بخشیزاده معاون صدا، سیدباقر حاجیسیدرضی رئیس مرکز تولید و فنی سیما، حسین قرایی مدیرکل روابط عمومی صداوسیما و اهالی رسانه به شرح برنامههای رسانه ملی برای تبلیغات نامزدهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری در رسانه ملی پرداخت.
* ۵ برنامه مناظره برای نامزدهای ریاستجمهوری
پیمان جبلی در ابتدای سخنان خود گفت: به شهادت مرکز نظرسنجی، بعد از تشییع شهدای خدمت، اعلام مشارکت در انتخابات در نظرسنجیها بالاتر رفته است. در نظرسنجیهایی که قبل و بعد از شهادت رئیسجمهوری انجام شد، با افزایش ۱۲درصدی مشارکت و کاهش ۲۰ درصدی عدم مشارکت قطعی مواجه بودیم. بخشی از این آمار میتواند با انعکاس مناسب این رویداد بزرگ یعنی تشییع شهدای خدمت مرتبط باشد. تبیین ابعاد شخصیت و اقدامات و روحیه خدمتگزارانه به مردم در تمایل به شرکت در انتخابات و تعیین رئیسجمهوری آینده هم تأثیر داشت.
وی افزود: برای این دوره 5 برنامه مناظره در نظر گرفتیم که 3.5 تا 4 ساعت خواهد بود. از ظرفیت کارشناسان برای طراحی سوالات کمک گرفتیم و زمانی هم برای جمعبندی در نظر گرفته شد.
رئیس رسانه ملی یادآور شد: مناظرهها از بعد از مغرب شروع میشود و همانطور که گفته شد پیشبینی اولیه 3.5 ساعت است، البته اینها متناسب با تعداد نامزدها خواهد بود و منتظر اعلام اسامی توسط شورای نگهبان هستیم. بعد از اعلام اسامی مراسم قرعهکشی برگزار میشود.
وی ادامه داد: محورهای مناظره و آنچه در مناظرهها مطرح میشود را از قبل اعلام کردهایم.
جبلی عنوان کرد: مناظرهها از شبکه یک سیما پخش میشود. مجری هنوز قطعی نشده و در حال بررسی است؛ اسامی که مطرح شده، گمانهزنی است و طی روزهای آینده مجری اصلی اعلام خواهد شد.
رئیس سازمان صداوسیما درباره دیگر برنامههای انتخاباتی توضیح داد: 3 میزگرد طراحی شده که نامزدها میتوانند با حضور حداکثر ۲ نفر از مشاوران خود در آن حضور پیدا کنند. این میزگردها در حوزه حکمرانی و سیاست خارجی و اقتصاد برگزار میشود. گفتوگوی ویژه خبری هم جزو برنامههای ما خواهد بود، البته شیوه اجرا هنوز قطعی نشده است. همچنین هر نامزد در یک برنامه «بدون تعارف» هم شرکت میکند.
وی ادامه داد: یک برنامه «رو به دوربین» داریم که نامزدها به معرفی خود میپردازند و البته میتوانند ۳۱ برنامه «رو به دوربین» برای ۳۱ استان داشته باشند که آنها را ضبط میکنند و در اختیار سازمان قرار میدهند. برنامههای دیگری هم در رادیو و تلویزیون پیشبینی شده است که بهزودی اطلاعرسانی میشود.
* از تخریب و لجنپراکنی در برنامههای انتخاباتی جلوگیری میکنیم
جبلی تاکید کرد: با تخریب و لجنپراکنی انتخاباتی که نه مردم و نه نامزدها میپذیرند، از طرف رسانه ملی برخورد قاطع میشود. در مقابله با تخریبها بسیار جدی خواهیم بود و با عوامل تخریبها برخورد خواهیم کرد و آنها را افشا میکنیم. رهبر معظم انقلاب هم در فرمایشاتشان به این مساله اشاره کردند و ما حتما برخورد خواهیم کرد.
وی عنوان کرد: در فضای مجازی نیز سامانه تلوبیون با مخاطب چند ده میلیونی در اختیار نامزدهاست و هر نامزد میتواند یک کانال و یک استودیوی اختصاصی داشته باشد که برنامههای تبلیغاتی انتخاباتی تلوبیون با اینترنت رایگان در دسترس مردم قرار میگیرد. ساترا به عنوان نهاد قانونی تنظیمگر به سکوها و پایگاههای اینترنتی که میخواهند در این زمینه فعالیت کنند، کمک میکند و مجوز پخش زنده به داوطلبان و سکوها با رعایت قوانین و مقرراتی که ساترا در اختیارشان میگذارد، داده خواهد شد. در این فرصت کوتاه آمادهسازی دکورها و زیرساختهای فنی نهایی و ضوابط اجرایی و محتوایی مناظرهها هم اعلام شده است. همه ستادها امکان استفاده از نظرسنجیهای سازمان را دارند که با اعلام اسامی نامزدها این نظرسنجیها انجام و برای ستادها ارسال میشود.
* نامزدها از هیچ رانتی در رسانه ملی بهره نمیبرند
رئیس رسانه ملی با اشاره به نسبت نزدیک یکی از نامزدها به قائم مقام سازمان صداوسیما، درباره تدابیر لازم برای دوری از تخلف بیان کرد: مصادیق تخلف انتخاباتی درباره برگزارکنندگان تبلیغات انتخاباتی که صداوسیما هم یکی از آنهاست، کاملاً مشخص شده است. هر آنچه رسانه ملی انجام دهد در مقابل چشم همگان است. ما هیچ رانتی برای هیچ کس نخواهیم داشت. همانطور که گفته شد نتایج نظرسنجیها را هم به ستادها اعلام میکنیم و تلاش میکنیم هیچ حب و بغضی ایجاد نشود.
وی در ادامه با اشاره به مدت زمان فشرده تبلیغات نامزدها که 2 هفته است گفت: از 3 مناظره دورههای قبل به 5 مناظره رسیدهایم و میزگرد هم برگزار میکنیم. همچنین روزهایی را هم آزاد گذاشتهایم تا نامزدها بتوانند به تبلیغات میدانی بپردازند. با این حال این زمان فشرده چالشی هم برای ما و هم نامزدها خواهد بود.
جبلی در پاسخ به پرسشی درباره احتمال برگزاری مناظرهها به صورت غیر 2 نفره بیان کرد: مناظرههای رو در رو را به عنوان یک قالب در جهان داریم اما هم کنترل سلامت و هم اینکه مردم از نظرات آگاه شوند، حق عمومی است. این نظرات ممکن است در زد و خوردهای کلامی مشخص نشود. مردم حق دارند در جریان این تضارب آرا قرار بگیرند. به نظر ما جذابیت وجود دارد و در دیگر برنامهها هم چالشهای جذابی پیش خواهد آمد.
* هر بگومگویی بین نامزدها مصداق بداخلاقی و بیقانونی نیست
وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره پروتکلهای مناظرهها عنوان کرد: تمام آنچه ما انجام میدهیم براساس قانون انتخابات است. تکلیف نظارت بر برنامههای زنده مشخص است و ما نباید دخالت شخصی انجام دهیم که فکر کنیم سخنی، مصداق بداخلاقی است یا خیر. هر بگومگویی را نمیتوان مصداق بداخلاقی و بیقانونی دانست. مرجع تشخیص این بداخلاقیها کمیسیون تبلیغات است. شکل برگزاری مناظرهها گروهی است و چارچوبهای مختلفی در نظر گرفته شده تا جلوی این بداخلاقیها گرفته شود.
رئیس سازمان صداوسیما در جواب سوالی درباره اینکه در دوره قبل، مناظرهها در کنایههایی با مسابقه «از کی بپرسم» مقایسه شده بود و اینکه در این دوره چه تمهیداتی برای دوری از این اتفاق در نظر گرفته شده است، عنوان کرد: از آسیبهای دورههای قبل همین بود که به درستی اشاره شد. عرصه مناظره عرصه سنگینی است و یکی از نامزدها نفر دوم کشور خواهد بود، بنابراین از اینکه برنامهها به گونهای باشد که با مسابقه یا فکاهی مقایسه شود باید جلوگیری شود. ما هم توجه داریم که محورها و سوالات مناظرهها سنگینی و وزانت خود را داشته باشند.
* تخلف انتخاباتی حتماً تحت نظر نهادهای نظارتی قرار میگیرد
وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره احتمال جانبداری از یکی از نامزدها گفت: آنچه ممکن است به عنوان جانبداری رسانه ملی به نظر برسد حتما پنهان نمیماند و آنچه تخلف انتخاباتی باشد حتما تحت نظر نهادهای نظارتی قرار میگیرد. ما هم تلاش میکنیم از این فضاها دور باشیم، البته دورههایی هم بوده که برادر رئیس رسانه ملی نامزد ریاستجمهوری بوده است، با این حال افرادی که شاید این شائبه جانبداری را منتقل کنند، نه در جلسات ستاد انتخابات صداوسیما و نه در جلسات روتین حضور ندارند و از عرصه تصمیمگیری و تصمیمسازی برنامههای انتخاباتی به دور هستند.
جبلی درباره چگونگی جلوگیری از توهین در مناظرهها عنوان کرد: برخورد قاطع رسانه ملی با لجنپراکنی بدون ملاحظه خواهد بود و مصادیق لجنپراکنی، توهین و... را افشا خواهیم کرد. حتی به ستادها اجازه میدهیم پاسخ تخریبها را ارائه کنند.