گروه فرهنگ و هنر: در حالی که حدود 200 روز تا برگزاری چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر زمان باقی مانده است، فراخوان مهم‌ترین هماورد سینمایی کشور از سوی سازمان سینمایی اعلام شد. در این فراخوان همان‌طور که پیش‌بینی هم می‌شد تغییراتی نسبت به ادوار گذشته انجام شده که مهم‌ترین و پرچالش‌ترین موضوع جشنواره طی چند سال گذشته سیمرغ مردمی بود که به دلیل عدم صیانت و نظارت بر آرای اخذ شده طی 3-2 دوره اخیر حذف شده بود و امسال بنا بر اعلام فراخوان پس از وقفه چند ساله مجدد شاهد اهدای این سیمرغ خواهیم بود.

اما شاید اهدای سیمرغ مردمی مهم‌ترین تغییر امسال باشد اما قطعا همه تغییر نخواهد بود، بنابراین مروری خواهیم داشت به فراخوان اعلام شده از سوی دبیرخانه این رویداد تا با کم و کیف ضوابط و شرایط مهم‌ترین رویداد سینمایی کشور آشنا شویم.

* اضافه شدن نشان «شهید جمهور» به جشنواره فجر

در فراخوان اعلام شده است «نشان ویژه شهید جمهور برای بهترین فیلم با نگاه به دستاوردهای انقلاب اسلامی و پیشرفت‌های کشور» به جمع جوایز اضافه شده است.

* بازگشت مهم‌ترین سیمرغ جشنواره

پس از گمانه‌زنی‌های بسیار، فراخوان دوره چهل‌وسوم جشنواره رسما اعلام کرده است سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران پس از ۳ سال مجددا به جشنواره فجر بازمی‌گردد. حذف این سیمرغ انتقادات زیادی را به دنبال داشت اما اعلام شده بود تا زمان حل مشکلات مربوط به رای‌گیری و اطمینان از عادلانه و غیرقابل خدشه ‌بودن روند آن، این سیمرغ به جشنواره اضافه نمی‌شود. حالا باید دید روند رای‌گیری بهترین فیلم از نگاه تماشاگران چگونه خواهد بود.

* تغییر مهم در بخش مستند

در ادوار قبل، فیلم‌های بخش مسابقه مستند بلند از میان فیلم‌های راه‌یافته به بخش مسابقه جشنواره سینماحقیقت انتخاب می‌شدند اما در این دوره اعلام شده است این شرط برداشته شده و آثاری که توسط هیات انتخاب جشنواره سینماحقیقت معرفی شوند نیز می‌توانند در جشنواره فیلم فجر حضور داشته باشند.  در فراخوان آمده است که مستندهای متقاضی باید «معرفی شده توسط هیات انتخاب هجدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران (سینما حقیقت) باشند اما تقاضای حضور فیلم‌های مستند بلند سینمایی (حداقل ۷۵ دقیقه باشد) منوط به راهیابی این آثار به بخش مسابقه جشنواره سینما حقیقت نیست».

در واقع ممکن است فیلم‌هایی به‌رغم درخواست برای حضور در جشنواره سینماحقیقت نتوانسته باشند به هر دلیلی در بخش مسابقه این جشنواره حضور داشته باشند اما از سوی هیات انتخاب آن، به جشنواره فجر معرفی شوند.  

* تغییر در بخش فیلم کوتاه داستانی

مانند بخش مستند، شرط پذیرفته شدن در بخش مسابقه جشنواره فیلم‌های کوتاه تهران برای حضور در بخش فیلم کوتاه جشنواره فجر برداشته شده است.

در فراخوان جشنواره فجر ۴۳ آمده است که فیلم‌های متقاضی باید «معرفی شده توسط هیات انتخاب چهل‌ویکمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کوتاه تهران باشند اما تقاضای حضور فیلم‌های کوتاه داستانی منوط به راهیابی این آثار در بخش مسابقه جشنواره فیلم کوتاه تهران نیست.

* نسخه راف‌کات رسما پذیرفته می‌شود

یکی از انتقادات به جشنواره فجر که در هر دوره تکرار می‌شود، بازبینی نسخه ناقص فیلم‌ها از نظر فیلمبرداری یا مراحل فنی است. این انتقادها در دوره قبل جشنواره فجر تا جایی پیش رفت که بازبینی نسخه ناقص فیلمبرداری شده بعضی آثار مانند «بی‌بدن»، کل این رویداد را تحت‌الشعاع قرار داد.  

اکنون ستاد برگزاری جشنواره فجر در فراخوان دوره چهل‌وسوم خیال خود و سینماگران را راحت کرده و رسما اعلام کرده است نسخه راف‌کات که فیلمبرداری آن به اتمام رسیده باشد برای بازبینی قابل قبول است و فیلم‌سازان می‌توانند بدون در نظر گرفتن تکمیل فرآیندهای فنی پس‌تولید، از قبیل موسیقی، صداگذاری، جلوه‌های ویژه رایانه‌ای، اصلاح رنگ و...، نسخه کامل فیلم را به دبیرخانه ارائه دهند.

با این شرایط صورت‌مساله یکی از مهم‌ترین انتقادات دهه‌های اخیر به جشنواره فجر درباره اینکه نباید فیلم‌ها را بدون پایان کامل مراحل فنی آنها بازبینی کند، به طور کلی حذف شده است. در عین حال، تکلیف یکی از مهم‌ترین حواشی ادوار مختلف جشنواره نیز روشن شده است که فیلم‌ها نمی‌توانند تا روزهای منتهی به نمایش خود در جشنواره فیلمبرداری را ادامه دهند و جدول این رویداد و رای‌گیری بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را دچار مشکل کنند. 

نکته قابل تامل اینکه انتشار زودهنگام فراخوان در حالی است که با توجه به تغییرات پیش رو و برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در تیرماه، این امکان وجود دارد که با تغییر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شاهد تغییر در سازمان سینمایی نیز باشیم. حال باید منتظر ماند و دید آیا دامنه تغییرات دولت به دبیرخانه فیلم فجر هم می‌رسد یا جشنواره چهل‌وسوم فجر با همان ترکیب دولت سیزدهم برگزار خواهد شد.