گروه اجتماعی: انجام زایمان طبیعی برخلاف زایمان به صورت سزارین که دارای تبعات خطرآفرینی حین و پس از انجام عمل جراحی است، کم‌خطر بوده و امتیازاتی چون حفظ سلامت مادر و کودک را در پی دارد و از طرفی به دلیل فرآیند فیزیولوژیک بدن، تهدید‌کننده نیست؛ مگر اینکه متخصص زنان شرایط زایمان طبیعی را برای مادر مناسب نبیند. زایمان سزارین هر چند آسان‌تر از زایمان طبیعی است ولی همیشه نمی‌توان گفت انجام چنین عملی هیچ‌گونه خطری ندارد، چرا که خیلی‌ها به دلیل عمل سزارین متاسفانه برای همیشه از نعمت فرزندآوری مجدد بی‌بهره شده‌اند و چه بسا جان خود و فرزندشان نیز به خطر افتاده است. 

هر چند اکنون آمار زایمان سزارین در کشور بالاست ولی طبق گزارش‌های موجود مدتی است گرایش به سمت زایمان طبیعی در کشور بیشتر شده است به طوری که معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، از کاهش ۱.۱۶ درصدی آمار سزارین در بیمارستان‌های تابعه دانشگاه خبر می‌دهد. محمدرضا سهرابی ضمن مقایسه شاخص اعمال جراحی سزارین بین سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ گفته است: با توجه به اینکه بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مراکز ارجاعی سطح کشور هستند، 1.16 درصد کاهش سزارین در مقایسه با سال گذشته رقم قابل توجهی است.

* گرایش خانواده‌ها به زایمان طبیعی

دکتر محمد رئیس‌زاده، رئیس سازمان نظام پزشکی کشور در گفت‌وگو با «وطن امروز» راجع به ترویج و ترغیب مادران باردار به سمت زایمان‌های طبیعی اظهار داشت: طبق برنامه‌های 5 ساله حوزه سلامت، بر کاهش زایمان به صورت سزارین تاکید شده و حرکت به سمت زایمان‌ها به شیوه طبیعی جزو تکالیفی است که به وزارت بهداشت محول شده است.

وی با بیان اینکه طبق گزارش‌های موجود آمار زایمان‌های سزارینی مدتی است در کشور کاهش و گرایش خانواده‌ها به سمت زایمان‌های طبیعی کم‌خطر افزایش یافته است، افزود: از آنجا که زایمان‌های طبیعی مخاطرات کمتری نسبت به سزارین دارد و همچنین سلامت مادر و کودک با زایمان طبیعی بیشتر از زایمان سزارین حفظ می‌شود، بنابراین مادران بارداری که شرایط زایمان طبیعی را مطابق دستور متخصصان مامایی دارند، بهتر است بدون عمل جراحی و به صورت طبیعی زایمان کنند؛ شیوه‌ای که مورد تاکید وزارت بهداشت است.

رئیس سازمان نظام پزشکی کشور با اشاره به اینکه متخصصان و ماماها هم اکنون این آمادگی را دارند تا شرایط را برای گسترش زایمان‌های طبیعی فراهم آورند، گفت. زایمان طبیعی با توجه به حفظ سلامت نوزاد و مادر، خوشحالی و نشاط را برای خانواده‌ها به ارمغان می‌آورد اما در سزارین تضمینی برای سلامت کامل مادر و فرزند وجود ندارد و گزارش‌های موجود حکایت از پرمخاطره بودن این نوع زایمان نسبت به زایمان‌های طبیعی دارد.

رئیس‌زاده اضافه کرد: شرایط باید به گونه‌ای باشد که زایمان‌ بدون دغدغه و با حفظ سلامت مادر و کودک و همچنین با کمترین هزینه انجام شود، چرا که اکنون کشور در موقعیت چاله فرزندآوری و کاهش رشد جمعیت قرار دارد. از این رو دولت آینده باید به مقوله مراقبت‌های خاص دوران بارداری و زایمان توجه ویژه کند تا مردم به فرزندآوری تشویق شوند.

وی بر حرکت در مسیر زایمان‌های بدون درد در کشور تاکید کرد و افزود: ایجاد امکانات لازم برای انجام زایمان‌های طبیعی بدون درد استاندارد کمک شایانی به کاهش زایمان سزارین می‌کند و این مساله باعث رشد میزان فرزندآوری خواهد شد البته زایمان بدون درد در کشور انجام می‌شود اما فراگیر نیست.

رئیس‌زاده تصریح کرد: نکته قابل توجه این است که تیم مراقبت برای انجام زایمان‌های طبیعی در بیمارستان‌ها متحمل زحمات زیادی می‌شوند اما در مقابل عایدی چندانی متناسب با کار پرمشقت و حساسی که انجام می‌دهند نصیب‌شان نمی‌شود، بنابراین باید تغییراتی در تعرفه آنها ایجاد شود تا انگیزه لازم را برای کار داشته باشند.

وی خاطرنشان کرد: 50 درصد ماماهای کشور فعال نیستند و پروانه مطب پزشکی ندارند، این در حالی است که 70 هزار مامای بیکار در کشور وجود دارد که با استخدام آنها شرایط موجود تغییر خواهد کرد و زایمان‌های طبیعی بیشتر می‌شود. 

* ترس از زایمان طبیعی باید از بین برود

با آنکه زایمان به صورت سزارین بدون درد است ولی می‌تواند عواقبی چون احتمال مرگ مادر یا کودک، عفونت ناشی از عمل جراحی و صدمات جبران‌ناپذیری نظیر ناتوانی در بارداری مجدد را برای مادران به دنبال داشته باشد. رئیس انجمن متخصصان زنان و زایمان با بیان اینکه ایران جزو 5 کشور برتر دنیا در کاهش مرگ‌ومیر مادران هنگام موالید است، گفت: اکنون این شاخص به  ۲۲ در ۱۰۰ هزار نفر است که کاهش چشمگیری در سال‌های اخیر داشته است. سودابه کاظمی افزود: متخصصان حوزه زنان و زایمان در بحث جوانی جمعیت نقش مهمی دارند و لازم است در سیاست‌گذاری‌های جمعیتی جایگاه ثابتی برای آنان در نظر گرفته شود و به عنوان عضو اصلی قرارگاه جوانی جمعیت قرار گیرند. وی اظهار داشت: در سیاست‌گذاری‌های سلامت نیز جایگاه متخصصان زنان و زایمان باید تعریف شود و در سیستم نظام سلامت باید مورد توجه قرار گیرند، زیرا نقش مهمی در جوانی جمعیت و تشویق زنان به سمت افزایش بارداری، مراقبت‌های سالم و زایمان طبیعی و ایمن دارند. کاظمی با بیان اینکه میزان سزارین در کشور ۵۶ درصد است، این نرخ را بالا دانست و گفت: باید ترس از زایمان طبیعی در مادران از بین برود تا به سمت سزارین گرایش زیادی نداشته باشند که در این راستا برنامه ترویج زنان و زایمان طبیعی طراحی و اجرا شده است. رئیس انجمن متخصصان زنان و زایمان تصریح کرد: ارتقای مهارت، آگاهی و نقش ماماها و مراقبان سلامت در شبکه‌های بهداشت و درمان در راستای ترویج زایمان طبیعی، اجرای پیمایش ملی آگاهی و نگرش زنان و مادران باردار درباره سازوکارهای مندرج در قانون حمایت خانواده و جوانی جمعیت در موضوع ترویج زایمان طبیعی در کشور از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به ترویج زایمان طبیعی بین مادران باردار کمک کند. وی با اشاره به اینکه ۲۰ درصد زوجین ایرانی نابارور هستند، تاکید کرد: مشکل ناباروی در ایران با توجه به مشکل جوانی جمعیت از مهم‌ترین مسائلی است که باید برای آن راهکار پیدا کرد و پزشکان زنان و زایمان در آن نقش مهمی برای حل مشکلات ناباروری ایفا می‌کنند. به گفته کاظمی، موضوع جمعیت و افزایش فرزندآوری بسیار اهمیت دارد، چرا که در کشور با بحران جمعیت روبه‌رو هستیم به همین دلیل مسائل مرتبط با بارداری و فرزندآوری از مسائل مهمی است که باید به آن پرداخته شود.