گروه سیاسی: با گذشت پنجمین روز از آغاز تبلیغات تا حدود بسیاری میدان رقابت و الگوی کنش کاندیدا‌های انتخابات چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری مشخص و شفاف شده است. در روزهای گذشته هریک از کاندیداها برنامه خود را ارائه و بخش اصلی اعضای ستاد خود را معرفی و منصوب کرده‌اند. یکی از گفتمان‌های پررنگ در این دوره از انتخابات «ادامه راه رئیس‌جمهور شهید» است که از سوی برخی کاندیداها اعلام شده است. سلسله اقدامات زیربنایی و جهت‌گیری انقلابی با نگاه عملگرا که توسط دولت شهید سیدابراهیم آغاز شده بود، توانست کشور را در مسیر حل مشکلات قرار دهد. بنابراین تعدادی از کاندیداها در تبلیغات خود روی موضوع تداوم سیاست‌های دولت سیزدهم تأکید کرده‌اند.

برهمین اساس آنان در تبلیغات و اعلام مواضع خود تلاش می‌کنند وجوه شباهت‌هایی را با دولت شهید رئیسی نشان دهند. با این حال اما گاهی عرصه رقابت یا صحنه تقابل حامیان و جامعه هواداری، واقعیت‌های دیگری را نشان می‌دهد. بویژه در حوزه رعایت اخلاق، برخی افراد مدعی هواداری از کاندیداها رویه تخریب و توهین را در پیش گرفته و نسبت به تذکرات نیز بی‌اعتنایی می‌کنند. این رویه تخریب و بداخلاقی به گونه‌ای تشدید شده که این هواداران تاب حمایت چهره‌ها از کاندیداهای مطلوب را نداشته و با حمله به آنان، وضعیتی ناپسند را موجب می‌شوند. 

جامعه ایرانی در چند دهه گذشته و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، انتخابات بسیاری را تجربه کرده است. در این میان، دوره‌هایی را نیز دیده که یک نامزد با تخریب و رفتارهای پوپولیستی توانسته توجه هیجانی بخشی از جامعه را به سمت خود جلب کند اما در انتخابات سال 96 مردم شرایط متفاوتی را تجربه کردند و «شهید رئیسی» که در آن زمان نامزد انتخابات بود رویکرد متفاوتی در برابر «تخریب‌ها» در پیش گرفت و «اخلاق‌مداری» را سرمشق ستادهای انتخاباتی خود کرد. وی در پاسخ به بی‌اخلاقی‌ها در جریان انتخابات 96 به بی‌اخلاقان گوشزد کرد: «سینه من پر از اسرار است، اگر لب به سخن بگشایم می‌توانم خیلی حرف‌ها را بزنم اما اخلاق و قانونمداری به من اجازه نمی‌دهد مثل دیگران باشم. بنده زبان آنهایی هستم که روزنامه ندارند، مانند کارگران، کشاورزان، بیکاران و دختران و پسران دردمند. مردم حرف حقی دارند که شنیده نمی‌شود» و همین موضع را نیز تا پایان رقابت‌ها حفظ کرد. این رویکرد اما در سال 1400 نتیجه داد و با وجود برخی تخریب‌های برآمده از بی‌اخلاقی سیاسی، جامعه بر اساس ویژگی‌ها و برنامه‌های «شهید سیدابراهیم رئیسی» و مبتنی بر رویکرد اخلاق‌مدارش، او را با رای بالا و قاطع انتخاب کرد. البته همان زمان عده‌ای ساده‌اندیش تلاش کردند با طرح مسائل انحرافی و ادبیات خاص جلب توجه کنند اما رفتار آنها با بی‌توجهی جامعه پاسخ داده شد. رئیس‌جمهور در واکنش به بی‌اخلاقی برخی این نامزدها گفته بود: «خسته نشدید از تهمت زدن؟ اگر مشکلات مردم با تهمت به من حل می‌شود، مشکلی ندارم». حتی رئیس‌جمهور شهید آن زمان که در برابر بی‌اخلاقی و تهمت‌های نامزدها 5 دقیقه فرصت پاسخگویی یافت، ترجیح داد برای آرامش اذهان عمومی و پایان دادن به بی‌اخلاقی‌ها از آن گذر کند. با همه این اوصاف، شهید رئیسی، رئیس‌ دولت سیزدهم شد و این رویکرد اخلاق‌گرایانه را نیز در دوران خدمتش ادامه داد. آنچنانکه وی  در‌ آخرین‌ جلسه‌ هیات دولت‌ پیش‌ از‌ شهادت‌ می‌گوید: «پیمان‌ خودم‌ هست‌ با‌ خداوند‌ متعال‌ که‌ من‌ خلاف‌ خواست‌ رهبری‌ که‌ عبارت‌ باشد‌ از‌ طرح‌ کردن‌ موضوعی‌ که‌ در‌ آن‌ زمینه‌ اختلاف‌ قوا‌ باشد،‌ من‌ مطرح‌ نکردم‌ تاکنون‌ و‌ مطرح‌ هم‌ نخواهم‌ کرد». مدل رفتار «اخلاق‌مدار» که زمینه‌ساز ایجاد آرامش در کشور شد، مورد اذعان بسیاری از چهره‌ها و گروه‌های سیاسی نیز قرار گرفت.

این نگاه از آن جهت حائز اهمیت است که رئیس‌جمهور شهید توقع از یک رئیس‌جمهور مطلوب را بالا برد. جامعه اکنون توجه ویژه‌ای دارد که چه کسی می‌تواند رئیس‌جمهور باشد در حالی که هم مانع تشویش در جامعه شود و هم کشور را در شرایط پیشرفت قرار دهد. حالا جامعه با این نگاه به نامزدها می‌نگرد و به‌خصوص در حوزه رعایت اخلاق و پرهیز از تخریب، معیارهایی را مطالبه کرده است. پس از تایید صلاحیت‌ها نیز بر این مهم از طرق مختلف تاکید شد اما در روزهای اخیر بخشی از هواداران این مهم را فراموش کرد‌ه‌اند. حالا در کمتر از یک هفته از آغاز تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری، ما می‌دانیم با ۲ گروه «تخریبگر» و «بی‌اخلاق» مواجه هستیم. گروه نخست صراحتا و بی‌شرمانه سخن می‌گوید، مثلا یکی از اعضای دولت دوازدهم در کلاب هاوس سخنانی بی‌شرمانه را نسبت به شهید رئیسی مطرح کرده است که اینها جزو گروه‌ نخست بی‌اخلاق‌ها هستند، گروهی که در عداوت آنها شکی نیست و با همین رویکرد نیز سال‌ها پیش توجه هیجانی بخشی از جامعه را به سمت خود جلب کردند. طرف دیگر ماجرا اما کسانی ایستاده‌اند که چهره‌ای متفاوت دارند و مانند گروه نخست رفتار صریح ندارند. گروهی که در فضای مجازی دست به ترور رسانه‌ای می‌زند و در دسته همان تخریب‌گران بی‌اخلاق قرار دارند. گروه دوم اما یک تفاوت مهم با گروه نخست دارد، اینکه تلاش می‌کنند خود را به نوعی به گفتمان و راه دولت شهید رئیسی نسبت دهند. این افراد از یک سمت در حال تبلیغ کاندیدای خود به عنوان ادامه‌دهنده راه شهید رئیسی بوده و از سوی دیگر اقدام به تخریب اشخاص چهره و حمایت‌کننده از دیگر نامزدهای انتخابات هستند. این عده از هواداران حتی نسبت به تذکرات و کاندیدای خود درباره پرهیز از بداخلاقی نیز بی‌اعتنا

 هستند.

برای فهم و درک ابعاد این خط تخریبی، شاید لازم باشد بار دیگر رفتار عده‌ای مغرض و معارض در مواجهه با «مغازه‌داری که شکلات به شهید رئیسی تعارف کرد» را بازخوانی کنیم. رئیس‌جمهور شهید سال 1401 در جریان سفر استانی به کردستان به بازار سنندج هم رفت و با بازاریان گفت‌وگو کرد. همان زمان ویدئویی منتشر می‌شود که مغازه‌داری به رئیسی و هیات همراه شکلات تعارف می‌کند اما بلافاصله پس از آن «مغازه‌دار» با فشار مزدوران از ترس تهدیدهایی که شد، عذرخواهی می‌کند! حتی این موضوع با واکنش رئیس‌جمهور شهید نیز همراه بود، به‌طوری که وی در دانشگاه تهران و در جمع دانشجویان گفت: «تلاش ما باید بر امیدوار کردن مردم باشد و این در گرو آن است که هرکس دارد برای مردم کاری می‌کند یقین داشته باشد دشمن روز به روز ناامید و مردم ما روز به روز امیدوار می‌شوند. در کردستان یک آقایی شکلاتی در بازار به من داد، چه کردند با این بیچاره! آیا این درست است؟ می‌گویند دیکتاتوری، شما این موضوع را ببینید، کی دیکتاتور است؟ صحبت از زندگی می‌کنند، اما دارند زندگی را از مردم ما می‌گیرند!» حالا توجه داشته باشیم که عده‌ای در فضای مجازی همین مسیر را با ادبیات متفاوت و روش‌های دیگر دنبال می‌کنند. عده‌ای در فضای مجازی دوره افتاده و اگر چهره‌ای سرشناس از یک کاندیدا حمایت کند، اقدام به ترور مجازی او می‌کنند و چنان فرد حامی را تحت فشار می‌گذارند که به نوعی از حمایت خود عقب‌نشینی کند تا با این رفتار فرصت ابراز حمایت را از دیگر چهره‌ها بگیرند. شاید برای ما این قبیل رفتارها از سوی گروه‌های اپوزیسیون همواره بهانه‌جو و جریان‌های برانداز قابل درک باشد اما اینکه این دست رفتار‌ها از سوی عده‌ای که خود را منتسب به مسیر گفتمانی شهید رئیسی می‌دانند و مدعی هستند ادامه‌دهنده این گفتمان خواهند بود، بسیار عجیب و قابل تحلیل است. 

این روند تخریبی در حالی ادامه دارد که اخیرا رهبر معظم انقلاب در مراسم سی‌وپنجمین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی(ره‌) نسبت به آن تذکر داده بودند و قوه‌قضائیه پیرو آن تاکید کرد با اقدامات تخریبی ضد داوطلبان برخورد می‌کند. پس از آنکه رهبر معظم انقلاب فرمودند: «بدگویی، تهمت‌زنی و لجن‌پراکنی کمکی به پیشرفت کارها نمی‌کند و به آبروی ملی هم لطمه می‌زند»، حجت‌الاسلام موحدی‌آزاد، دادستان کل کشور در اولین جلسه ستاد مرکزی پیشگیری و رسیدگی به جرایم انتخاباتی چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری کشور، نسبت به جرائم انتخاباتی بر 15 بند تاکید کرد که هشتمین تاکید وی درباره «پرهیز از تخریب شخصیت حقیقی و حقوقی نامزدها، همچنین نامزدها نسبت به یکدیگر توسط خودشان یا هواداران آنها» بود اما به نظر می‌رسد هنوز عمر تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری به یک هفته نرسیده، این مهم توسط هوادارها و شبکه‌های طرفدار نامزدها رعایت نشده و به نوعی نیز در حال تشدید است.

در نهایت اینکه، تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری، 11 روز دیگر به پایان خواهد رسید و 8 تیرماه مردم رای خود را به صندوق‌ها می‌اندازند و رئیس‌جمهور جدید سکان اجرایی کشور را در دست خواهد گرفت؛ فارغ از اینکه کدام‌یک از این ۶ کاندیدای حاضر در میدان رقابت رئیس‌جمهور ایران اسلامی خواهد شد، باید به خاطر سپرد جریانی که در ایام انتخابات اقدام به تخریب حامیان دیگر کاندیدا‌ها کرده یا با طرح مسائل انحرافی در حال مغلطه است، هیچ نسبت و شباهتی با رئیس‌جمهور شهید نداشته و بدون شک «راه شهید سیدابراهیم رئیسی» را ادامه نخواهد داد.