گروه فرهنگ و هنر: مستند «قوی‌دل» را باید جزو آثار مستندی دانست که همزمان در 2 رویداد مهم کشور جوایزه ویژه دریافت کرده است؛ تندیس بهترین فیلم در جشنواره سینما حقیقت و سیمرغ بلوین بهترین مستند در جشنواه فیلم فجر سال گذشته 2 عنوانی بودند که این فیلم به خود اختصاص داد. این مستند به بررسی ماجرای ورود خون‌های آلوده فرانسوی به ایران و تلاش‌های احمد قوی‌دل برای تحقق عدالت می‌پردازد. 

از همین رو شامگاه سه‌شنبه در پردیس چهارسو نشست نقد و بررسی به همراه اکران این فیلم برگزار شد تا علاقه‌مندان در کنار تماشای این مستند تحسین‌شده با کارگردان، تهیه‌کننده و کارشناس برنامه پیرامون آن به گپ و گفت بنشینند. 

در این برنامه حامد شکیبانیا به عنوان منتقد و مستندساز میزبان مخاطبان بود و به بررسی این اثر پرداخت.

شکیبانیا با اشاره به ویژگی‌های مستند «قوی‌دل» گفت: با توجه به رویکردی که فیلم «قوی‌دل» دارد اینگونه به نظر می‌آید که تا حد زیادی به نیاز امروز سینمای مستند پاسخ داده است.

وی افزود: فیلم مستندی که هم نسبت به دغدغه‌ها و مسائل و اتفاقات جامعه بی‌تفاوت نیست و هم حوصله سربر، غر بزن و تلخ و تار نیست و در عین حال که تلخی‌ها را منعکس کرده، جذاب و تماشایی است. در فیلم‌های پیشین سعید الهی یعنی «زومرهای ایرانی» جسارت عریانی در طرح موضوع است و در فیلم «قوی‌دل» نیز جسارت زیادی در ساختار اثر دیده می‌شود، چرا که ما با یک فیلم کمدی طرف هستیم که یک موضوع تلخ را مطرح می‌کند و به نوعی به کمدی سیاه نزدیک می‌شویم.

وی ادامه داد: لایه‌های تجربی و اکسپریمنتال در فیلم مشهود است، یعنی همان فیلم تجربی که حاوی نوعی جسارت امتحان نشده است و خیلی کم پیش می‌آید که در آثار با آن روبه‌رو شویم. در این اثر ذوق و خلاقیت علی فراهانی و نگاه راهبردی سعید الهی به عنوان تهیه‌کننده به هماهنگی رسیده و از سوی دیگر با سوژه‌ای روبه‌رو هستیم که داستان جالبی هم در زندگی شخصی‌اش دارد.

علی فراهانی‌صدر، کارگردان فیلم نیز درباره ایده فیلم گفت: به نظرم می‌توان «قوی‌دل» را از آنجایی که اتفاق‌ها و گره اصلی فیلم بین سال‌های ۶۰ تا ۷۰ اتفاق می‌افتد، یک اثر تاریخی هم دانست. ما در بسیاری از مواقع براساس موضوع روز اتفاق‌هایی را از تاریخ بیرون می‌کشیم و روایت می‌کنیم تا جوابی به آن مساله و پرسش روز پاسخ بدهیم.

سعید الهی، تهیه‌کننده فیلم نیز با اشاره به چالش‌ها و تردیدهای احتمالی تهیه‌کنندگان گفت: ابتدا که آقای فراهانی طرح را به من پیشنهاد کردند ذهنیت من همین بود که قرار است مستندی را طبق رویه مرسوم و سنتی آن از پرتره آقای قویدل بسازیم اما در همان جلسات اول من متوجه موضوعی در آقای فراهانی شدم و آن، خلاقیت عجیب این جوان دهه هفتادی بود که برای من بسیار جذاب بود. آقای فراهانی از نکاتی صحبت می‌کرد که من، حداقل در مستندهای قبلی خودم و در جامعه مستندسازان و فیلمسازان خیلی با این جسارت و شجاعت برخورد نکرده بودم. حتی من خیلی نگران بودم که آیا ما واقعاً در خط سیر یک فیلم مستند حرکت می‌کنیم و اینکه نیاز هست که با چند نفر از نظریه‌پردازان یا اساتید دانشگاه مشورت کنیم و آیا اثری که تولید می‌کنیم یک اثر مستند تلقی خواهد شد یا نه و حقیقتاً تردیدهای زیادی داشتم.

وی در ادامه افزود: وقتی آقای فراهانی و آقای رستم‌آبادی رونوشت را با همکاری یکدیگر تنظیم کردند و به من دادند در ابتدا ۱۳ اپیزود بود که به ۸ اپیزود رسید و بعدها سر تدوین نیز کوتاه‌تر شد. این اثر یک مستند مشارکتی تعاملی است و صرفاً پرتره و تاریخی نیست و واقعا اگر شخص آقای قویدل نبود این مستند به این زیبایی شکل نمی‌گرفت. مرکز گسترش با اعتمادی که به ما کرد سرمایه‌گذاری روی این اثر را پذیرفت و ما هم طبق همان رویه‌های مرسوم که در مرکز گسترش وجود داشت عمل کردیم و با خلاقیت‌هایی که آقای فراهانی در پرداخت و پرورش ایده به کار برد به نتیجه خوبی رسیدیم.

الهی با تشکر مدیریت مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی که شرایط ساخت این مستند را فراهم کردند، افزود: اعتقاد دارم ساخت این مستند یک ضرورت است و امروز نیز معتقدم تولید مستندهایی مثل مستند «قوی‌دل» یک نیاز برای جامعه امروز ما است، بنابراین هر کسی در قالب و ساحت مسؤولیت اجتماعی هر گامی که برای تولید این مستندها و اثربخشی آنها در ذهن مخاطب بردارد، کار نیکی انجام داده است و فکر می‌کنم نسل نوپا و جوان امروز ما نیاز دارد اینگونه آثار را ببیند و درست به این دلیل اصلاً روی زبان کمدی اثر حساس نبودم و از روز اول معتقد بودم باید با زبان مردم صحبت کنیم و اصرار داشتم که زبان مردم باید بر فیلم حاکم باشد.

الهی با اشاره به استقبال خوب مخاطبان از فیلم «قوی‌دل» گفت: می‌خواهم تشکر ویژه‌ای از مرکز گسترش سینمای مستند تجربی و شخص آقای حمیدی‌مقدم داشته باشم، همینطور از آقای محمد طیب که این فرصت را فراهم کردند تا «قوی‌دل» در گروه سینمایی هنر تجربه دیده شود.