شهاب خادم: این روزها که در پی شهادت آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی و هیات همراه ایشان فضای کشور دوباره انتخاباتی شده است، بحث سیاست خارجی به یکی از محورهای اصلی تبلیغات نامزدهای ریاست‌جمهوری چهاردهم تبدیل شده است. 

به لطف شورای نگهبان، خوشبختانه نامزدهای مختلف از طیف‌ها و جریان‌های سیاسی کشور حضور دارند و هر یک در حال تشریح برنامه‌های خود در حوزه‌های مختلف از جمله دیپلماسی و سیاست خارجی هستند.  

1- اگر چه خطوط کلی سیاست خارجی ایران بر مبنای ۳ اصل عزت، حکمت و مصلحت در سطح کلان تعیین و مشخص می‌شود اما دولت‌ها در اجرای این سیاست‌ها روش‌ها و طراحی‌های مخصوص خود را دارند؛ از این رو اجرای این سیاست‌ها می‌تواند منافع کشورمان را تامین کند یا آن را به قهقرا ببرد، همان‌طور که طی چند دهه گذشته سیاست خارجی ما دستخوش بالا و پایین‌های زیادی بوده و نتایج مثبت و بعضا فاجعه‌باری (مانند دهه ۹۰) نیز برای ما به ارمغان آورده است.  

2- اگر بخواهیم عملکرد دولت شهید رئیسی را به طور کلی تحلیل و تدقیق کنیم، به جرات می‌توان گفت یکی از موفقیت‌های حوزه‌های عملکردی دولت سیزدهم، در حوزه سیاست خارجی بوده است.  نگاه چندوجهی به دیپلماسی و متنوع کردن سبد سیاست خارجی به جای رویکرد تک‌بعدی نگاه به غرب، اهمیت ویژه به اقتصاد در دیپلماسی که یکی از اصول سیاست خارجی کشورمان در برنامه هفتم توسعه است، همسو کردن و تقویت دیدگاه‌های داخلی برای تقویت و بسیج نیروها در اقدامات خارجی و ترکیب متوازن میدان و دیپلماسی برای پیشبرد امور، رویه‌ای بود که شهید رئیسی و شهید حسین امیرعبداللهیان طراحی و اجرا کردند که به باور کارشناسان داخلی و خارجی و حتی برخی مقامات خارجی بسیار درخشان و موفقیت‌آمیز بود. در کنار اینها سیاست «اول همسایه» در سیاست خارجی دولت سیزدهم موجی از فرآیندهای اعتمادساز را در میان کشورهای منطقه ایجاد کرد که در وهله اول به تنش‌زدایی و تحکیم روابط جمهوری اسلامی ایران با عربستان و حتی مصر و تونس منجر شد و در وهله دوم روابط میان دیگر کشورهای منطقه را هم بهبود بخشید؛ مثل روابط سوریه با دیگر کشورهای عربی که ثبات و آرامش را در منطقه حکمفرما کرد. 

3- در حوزه دیپلماسی اقتصادی که یکی از نیازهای امروز کشورمان برای تقویت و رشد اقتصادی و مقابله با آسیب‌های موجود است، دولت سیزدهم کاری کرد کارستان. پیوستن به سازمان شانگهای و گروه بریکس تنها ۲ مورد از دیپلماسی فعال شهیدان رئیسی و امیرعبداللهیان بود که آثار آن تازه در حال نمایان شدن است. کشورهای حوزه بریکس با پیشقدمی ایران در حال دلارزدایی از روابط تجاری میان اعضا و استفاده از ارزهای ملی برای تجارت خارجی هستند و روزبه‌روز به کشورهایی که مایل به پیوستن به این سازمان‌ها بویژه بریکس هستند افزوده می‌شود. مالزی به عنوان یک اقتصاد پویا جدیدترین کشوری است که روز سه‌شنبه از تمایل خود برای پیوستن به بریکس خبر داد. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه اخیرا در یک سخنرانی، بریکس را یکی از ستون‌های دنیای چندقطبی جدید و راهی برای تضمین حاکمیت و حفاظت از منافع ملی خواند و از اشتیاق کشورهای مختلف برای پیوستن به این گروه سخن گفت.