گروه فرهنگ و هنر: نشست نقد و برسی و اکران فیلم‌تئاتر «در ظاهر امر» به نویسندگی سوزی میلر و کارگردانی جاستین مارتین در خانه هنرمندان ایران برگزار شد. نکته قابل تامل در برپایی این نشست، اکران یکی از فیلم‌تئاتر‌های جدید و به‌روز تئاتر دنیا بود؛ نمایشی که سال 2022 در برادوی روی صحنه رفت و با استقبال شدید مخاطبان روبه‌رو شد؛ نمایشی که اکران آن در کشور کمک شایانی به کسب تجربه و نگاه به روز دانشجویان و علاقه‌مندان به حوزه تئاتر می‌کند. 

این نمایش درباره شخصیتی به نام  «تسا انسلر»، از خانواده‌ای متوسط است که با ورود به دانشگاه معتبر و رده بالا، در رشته حقوق تحصیل کرده و اکنون 7 سالی‌ است وکیل مدافع بسیاری از پرونده‌های حقوقی بویژه آزارهای جنسی شده است. او با شرح وضعیت یک وکیل مدافع در برخورد با متهمان پرونده و رویارویی آنها با دادستان و قاضی، توضیحات کاملی می‌دهد و معتقد است تا زمانی که دفاعیات وکیل مدافع از متهم، توسط دادستان نقض یا از طرف هیات منصفه رد نشود، پرونده پیروز و متهم بی‌گناه است و این بی‌گناهی به ظرافت‌های شغلی، روانشناسی فردی و تکنیک‌های وکیل مدافع ارتباط نزدیکی دارد.

در این نشست که با حضور عباس غفاری، مجری - کارشناس و علی منصوری، منتقد تئاتر و علاقه‌مندان و مخاطبان برگزار شد، غفاری با اشاره به تاکید بر پخش آثار خارجی در برنامه هفتگی گفت: سعی کرده‌ایم در این جلسات فیلم‌تئاترهایی را نمایش دهیم که تاثیرگذار باشند، همچنین قرار است یک هفته در میان فیلم‌تئاتر ایرانی و خارجی پخش کنیم. فیلم‌تئاتر «در ظاهر امر» 2 سال پیش اجرا شده و از همان زمان مورد توجه قرار گرفته و سر و صدای بسیاری داشته است از این رو آن را برای نمایش انتخاب کرده‌ایم و امیدواریم مورد توجه شما نیز قرار گرفته باشد. 

در ادامه این نشست علی منصوری گفت: ابتدا که برای این جلسه با من تماس گرفتند، نمایشنامه را نخوانده بودم اما بعد که آن را خواندم، با خود گفتم چه اشتباهی کرده‌ام، زیرا حس می‌کنم یک کنشگر حقوق خانم‌ها گزینه بهتری برای صحبت درباره این نمایش باشد و خیلی بهتر می‌تواند درباره آن صحبت کند، بنابراین صرفا چیزهایی را که درباره این نمایش خوانده‌ام و فکر می‌کنم می‌تواند در کنار تماشای این اثر اطلاعات جانبی را منتقل کند، با شما به اشتراک می‌گذارم. از همان مقدمه نمایش، نویسنده اثر مشخص می‌کند لزوما از تئاتر برای تغییر اجتماعی حرف نمی‌زند اما معلوم می‌شود اثرش جزو آثاری است که آن را با عبارت تئاتر برای نقد اجتماعی توصیف می‌کنند. در واقع در این مدل تئاتر را در خدمت و برای تغییر استفاده می‌کنند. پیش‌فرض کسانی که به این مدل از تئاتر رو آورده‌اند، این است که یک چیزی در وضع موجود باید تغییر کند. به عنوان مثال نمایشی که دیدیم، یک ایراد اساسی را در قانون و سیستم قضا به ما نشان می‌دهد. 

وی افزود: سوزی میلر - نویسنده این اثر - در دانشگاه حقوق تحصیل کرده و خودش می‌گوید نخستین‌بار در زمان خواندن این رشته در دانشگاه، ایده این اثر به ذهنش رسیده است. فکر می‌کنم ابتدا این ایده را در قالب رمان کوتاهی نوشته و سپس آن را نمایشنامه کرده است. اکنون نیز قرار است این نمایشنامه به فیلمنامه یک مینی‌سریال تبدیل شود. تئاتر برای تغییرات اجتماعی این پرسش را سرلوحه قرار می‌دهد که وقتی اجرا تمام می‌شود، چه چیزی قرار است، باقی بماند و چه چیزی قرار است شروع شود. در واقع این اتفاقی است که کنشگران تئاتر برای تغییر به آن توجه می‌کنند. این مدل شکل‌های مختلفی دارد اما فارغ از فرم انتخابی، هدف اصلی این است که از ابزار نمایش برای شفاف کردن آن چیزی که باید تغییر کند، پدید آوردن یک گفتمان تغییر و تسهیل کردن آن تغییری که مطلوب است، استفاده کند. 

منتقد تئاتر در ادامه بیان کرد: سوزی میلر در اندیشه نوشتن این اثر بوده اما هیچ‌وقت جسارت نگارش آن را نداشته است. در واقع جنبش «می‌تو» به او جسارت نوشتن این اثر را می‌دهد. سپس این نمایشنامه ۲۰۱۹ چاپ شده و بسیار سر و صدا می‌کند و سال ۲۰۲۰ در استرالیا اجرا می‌شود و مورد توجه قرار می‌گیرد. میلر می‌گوید در نتیجه سال‌ها کار به عنوان وکیل مدافع و فعال حقوق بشر، به این باور رسیده است که سیستم قضایی موجود نیاز به اصلاح اساسی دارد. در واقع اگرچه اصل برائت بدرستی پایه و اساس حقوق بشر است اما ایده پشت این اصل در پرونده‌های تجاوز جنسی، تبدیل به مانعی بزرگ برای برقراری عدالت می‌شود. 

منصوری در پایان صحبت‌هایش گفت: در این نمایش یک وکیل مدافع بسیار موفق را می‌بینیم که قانون را به چشم بازی می‌بیند و اتفاقا همیشه برنده بازی است. او در این بازی تنها زمانی به باگ سیستم پی می‌برد که این اتفاق برایش رخ داده و خودش قربانی می‌شود. در بخشی از نمایش به این موضوع اشاره می‌کند که سیستم موجود بر اساس باورهای مردانه شکل گرفته و به نسل‌های بعدی انتقال یافته است. به این صورت قانون‌گذاران و مجریان نیز برای حفظ و حمایت از این قانون آمده‌اند. در واقع این قانون در حال حمایت از فرهنگی است که در آن زنان، از دوران باستان جزو اموال مردان بوده‌اند و متاسفانه هنوز که هنوز است، این شکل [وجود دارد] اما به هر حال وقتی همه‌چیز تغییر کرده، این موضوع نیز باید تغییر کند، چون هیچ سنخیتی با تجربه زیسته زنان ندارد.