محمد وکیلی*: رقابت‌های انتخاباتی بخش‌جدایی‌ناپذیری از کارزارهای سیاسی است و تقویت آنها مایه پویایی و نشاط رأی‌دهندگان خواهد شد. درباره اهمیت رقابت انتخاباتی، گفتارها و نوشتارهای زیادی وجود دارد و بسیاری از دانشمندان علم سیاست، تحقق رقابت را یکی از شروط لازم برای برگزاری انتخابات آزاد و منصفانه می‌دانند. اما آنچه باید در کانون توجه قرار گیرد، کیفیت رقابت‌های انتخاباتی است. در واقع بسته به باید‌ها و نبایدهای فرهنگ سیاسی و پیکربندی باورهای عامیانه در هر بافتار اجتماعی، رقابت انتخاباتی شکل منحصر به فردی پیدا می‌کند. بنابراین چندان نباید تعجب کرد که در کشورهای غربی، رقابت‌های انتخاباتی تناسبی با موازین اخلاقی نداشته باشد، زیرا در جهان غرب امر سیاسی متمایز از اخلاق است، سیاست عاری از فضیلت شده و قدرت یگانه هدفی است که استخدام هر وسیله‌ای را توجیه می‌کند. به این ترتیب، در فرهنگ سیاسی غرب، انتخابات کارزاری است که در آن نامزدها برای کسب پیروزی وارد مبارزه می‌شوند و این مبارزه به شکل خودمدارانه و خودسرانه است و لزوما غایت آن معطوف به ارزش‌های والای انسانی نیست.

با این توصیف، رقابت انتخاباتی در ایران را نمی‌توان همسان با الگوی غربی در نظر گرفت و این موضوع باید تناسبی با بافتار اجتماعی داشته ‌باشد. در این باره می‌توان اذعان داشت که جمهوری اسلامی به‌مثابه یک نظم پساانقلابی، تفسیر فضیلت‌مدارانه‌ای از سیاست دارد و به جمیع شئون حکومت از دریچه دین می‌نگرد. بنابراین مطلوب رهبران انقلاب اسلامی و مردم مسلمان ایران، شکلی از کارزارهای سیاسی است که با هنجارها و ارزش‌های عمومی در تعارض نباشد. چنین نگرشی، معنای دیگری به مسؤولیت‌های سیاسی و رقابت‌های انتخاباتی می‌‌بخشد. در همین راستا اگر منصب اجرا و قوه مجریه را به‌مثابه اصلی‌ترین ظرفیت‌ برای گسترش خیر عمومی بدانیم، آنگاه می‌توان گفت مسابقه خدمت و مسارعه برای بسط خیر، هدفی پذیرفته‌شده در قرآن کریم است. برای مثال آیاتی چند از این کتاب نورانی به این مفهوم اشاره داشته‌اند:

سوره بقره- آیه 148: وَلِکُلٍّ وِجْهَهٌ هُوَ مُوَلِّیهَا فَاسْتَبِقُوا الْخَیْرَاتِ أَیْنَ مَا تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ‌الله جَمِیعًا إِنَّ‌الله عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ

سوره آل‌عمران- آیه 114: یُسارِعُونَ فِی الْخَیْراتِ وَ أُولئِکَ مِنَ الصَّالِحین

به بیان روشن‌تر، بینش قرآنی نسبت به کارزارهای سیاسی دربردارنده این پیام است که رقابت را باید به مثابه‌ مسابقه و مسارعه برای خدمت و گسترش خیر درک کرد. 

در نتیجه رقابت انتخاباتی به‌ عنوان یکی از شئون رقابت سیاسی، نباید به شکل غربی (مبارزه حذفی و غیراخلاقی) دنبال شود و باید آن را در قالب مفهوم قرآنی «مسابقه» فهمید. در آن صورت می‌توان اظهار داشت مثل هر مسابقه دیگری، نامزدهای انتخابات می‌توانند ابتکار، برنامه‌ریزی، خلاقیت، کوشش و صراحت را سرلوحه کار خود قرار دهند و این موضوع چنانکه در جهت بسط خیر و متناسب با اهداف والای انسانی و موازین اخلاقی باشد، امر پسندیده‌ای است.