گروه بین‌الملل: نشست شورای امنیت سازمان ملل درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ و موضوع برجام، همراه با قرائت گزارش دبیرکل سازمان ملل در این باره بامداد دیروز به وقت تهران در نیویورک برگزار شد. جالب اینکه گزارش آنتونیو گوترش، دبیرکل پرتغالی سازمان ملل متحد درباره اجرای قطعنامه 2231 و برجام توسط ایران چنان صریح و آشکار بود که ادعاها و اتهامات واهی نمایندگان آمریکا و تروئیکای اروپا در شورای امنیت نیز نتوانست اصل قضیه یعنی کارشکنی آمریکا در برجام را زیر سوال ببرد.

در گزارش گوترش به این نشست که هفدهمین گزارش دبیرکل سازمان ملل درباره اجرای قطعنامه 2231 محسوب می‌شود، صریحا تاکید شده آمریکا تحریم‌های یکجانبه علیه ایران را رفع نکرده است. گوترش در این گزارش با بیان اینکه اجرای کامل و موثر برجام و قطعنامه 2231 نامشخص باقی مانده، نوشت: «ایالات متحده نه به برجام بازگشته و نه تحریم‌های یکجانبه اعمال شده مجدد پس از خروج آن در 8 مه 2018 را لغو کرده است. همچنین معافیت‌ها در رابطه با تجارت نفت با جمهوری اسلامی ایران را تمدید نکرده است». به گفته او همچنین «جمهوری اسلامی ایران از 8 مه ‌2019 و پس از خروج ایالات متحده از برجام، هیچ‌یک از گام‌هایی را که از تعهدات هسته‌ای خود برداشته بود، بازنگردانده است».

در ادامه این گزارش آمده است: «از 15 دسامبر 2023، هیچ پیشنهاد جدیدی برای مشارکت یا اجازه فعالیت‌های مندرج در بند 2 ضمیمه B قطعنامه 2231 (2015) از طریق کانال تدارکات به شورای امنیت ارائه نشده است. شورای امنیت 14 اطلاعیه جدید را در دوره گزارش بر اساس بند 2 ضمیمه B قطعنامه 2231 (2015) برای برخی فعالیت‌های مرتبط هسته‌ای منطبق با برنامه جامع اقدام مشترک دریافت کرده است که نیاز به تایید ندارند اما نیازمند اطلاعیه به شورای امنیت هستند... تصمیم برای تمدید معافیت‌ها با توجه به برخی پروژه‌های عدم اشاعه هسته‌ای پیش‌بینی‌شده در برنامه‌ها و مقررات مرتبط با هسته‌ای در ضمیمه B قطعنامه 2231 (2015) توسط ایالات متحده در دست بررسی است».

با این حال دبیرکل سازمان ملل در خاتمه همچنان از گروه ۱+۵ و ایران و آمریکا به عنوان اعضای برجام خواست همه راه‌های موجود را برای گفت‌وگو و همکاری دنبال کنند.

امیرسعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم کشورمان در سازمان ملل متحد نیز در نشست شامگاه دوشنبه شورای امنیت در نیویورک، تاکید کرد ایران تلاش‌های قابل توجهی از طریق مشارکت فعال در 9 دور مذاکرات در وین انجام داد و مایل بود برجام را بر اساس تفاهمی که آگوست 2022 به دست آمد، دوباره اجرا کند. با این حال، به‌رغم تلاش‌های با حسن نیت ایران، ایالات متحده و تروئیکای اروپا به طور مداوم از صداقت و عزم کافی برای احیای توافق برخوردار نبوده‌اند.

او در بخشی از سخنان خود گفت: «ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه و آلمان بار دیگر به طور ناموفق تلاش کردند ایران را برای وضعیت کنونی برجام مقصر جلوه دهند. چنین ادعاهایی کاملا نادرست است. آنها عمدا ریشه اصلی وضعیت کنونی را نادیده گرفتند که نخستین و مهم‌ترین آن، خروج یکجانبه و غیرقانونی ایالات متحده از برجام است. آنها همچنین عمدا یکی دیگر از ریشه‌های وضعیت کنونی را نادیده گرفتند، یعنی عدم اجرای تعهدات قانونی صریح همه آن کشورها در خلال این سال‌ها. در عوض، آنها کمپین دروغ‌پراکنی علیه کشور من راه انداختند، همانطور که روش معمول آنهاست. با این حال، تکرار چندباره دروغ‌های بزرگ، آنها را به حقیقت تبدیل نمی‌کند!»

ایروانی همچنین خاطرنشان کرد: «برجام کامل نبود اما همچنان بهترین گزینه است. به‌رغم نقض‌های سیستماتیک گسترده توسط ایالات متحده و E3/EU احیای برجام برای اطمینان از اجرای کامل، مؤثر و بی‌قید و شرط آن توسط تمام اعضا به نفع همه است. با این حال، به‌رغم تلاش‌های با حسن نیت ما، ایالات متحده و ۳ کشور اروپایی به طور مداوم از صداقت و عزم کافی برای احیای توافق برخوردار نبوده‌اند. همچنان به طور گسترده و سیستماتیک ۳ کشور اروپایی تعهدات خود را تحت برجام و قطعنامه 2231 نقض می‌کنند. عدم موفقیت آنها در اجرای تعهدات رفع تحریم‌ها ذیل پاراگراف 20 ضمیمه V برجام در 18 اکتبر 2023، از مصادیق جدی عدم رعایت تعهدات‌شان به‌شمار می‌رود».

نماینده ایران در سازمان ملل در پایان گفت: «برجام بهترین گزینه باقیمانده است، هیچ جایگزینی ندارد و احیای آن واقعا به نفع همه اعضای آن است. ایران به سهم خود، هیچ وقت به مذاکرات پشت نکرده و تمایل صادقانه خود را برای از سرگیری مذاکرات برای احیای برجام نشان داده و آماده است تا اجرای کامل تعهدات خود تحت برجام را زمانی که احیا شود و ایالات متحده و همه طرف‌های دیگر بپذیرند که تمام تعهدات خود را به موقع، به طور موثر، کامل و صادقانه تحت برجام و قطعنامه 2231 انجام دهند، از سر بگیرد. چنین امری براستی نیازمند اراده سیاسی واقعی آنها است».

* ملامت آمریکا و اروپا توسط روسیه و چین

در این نشست نماینده روسیه در سازمان ملل نیز به بیان مواضع مسکو در قبال برجام و قطعنامه 2231 پرداخت و با انتقاد از طرف‌های اروپایی به دلیل کارشکنی‌شان در برجام، آنها را متهم کرد هر کاری می‌کنند تا اقدامات نامشروع و مخرب آمریکا را بویژه در نقض محدودیت‌های ضدایرانی مندرج در این برنامه نادیده بگیرند. واسیلی نبنزیا همچنین گفت: 6 سال می‌گذرد و هیچ اقدام واقعی از سوی واشنگتن برای اصلاح وضعیت انجام نشده است. وعده‌های آمریکا مبنی بر کنار گذاشتن «سیاست فشار حداکثری» بر تهران و بازگشت به توافق هسته‌ای، طبل توخالی است. تصمیمات انگلیس و ۲ کشور اروپایی و اتحادیه اروپایی برای نادیده گرفتن عمدی تعهدات خود و حفظ یکجانبه محدودیت‌های ضد ایرانی که قرار بود 18 اکتبر 2023 برداشته شوند، تقریباً هیچ تفاوتی با اقدامات آمریکا ندارد. بار دیگر، ما با بی‌توجهی آشکار به قوانین بین‌المللی، منشور ملل متحد و اختیارات شورای امنیت مواجه هستیم و دبیرکل سازمان ملل که به نظر می‌رسد باید از این اصول دفاع می‌کرد و بخوبی از وضعیت واقعی امور آگاه است، به سادگی این حقایق را نادیده می‌گیرد».

او  گزارش اخیر دبیرکل سازمان ملل درباره اجرای برجام  و همچنین گزارش‌های منظم مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را موید پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای خود به شیوه‌ای مسؤولانه خواند که ماهیت دقیق آنها گواه شدت و دامنه چشمگیر فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران است. 

نماینده روسیه همچنین با اشاره به اینکه نمی‌توان طرف ایرانی را مسؤول واکنش‌های ناشی از روند خرابکارانه و نقض فاحش قطعنامه 2231 توسط آمریکا و کشورهای اروپایی دانست، تاکید کرد: «این آنها [غربی‌ها] هستند که مسؤولیت اصلی عدم اجرای توافق هسته‌ای را بر عهده دارند و این آنها هستند که باید سیاست‌های خود را با روح و متن آن مطابقت دهند. ما معتقدیم تصمیمات شورای امنیت سازمان ملل باید دقیقاً مطابق با پارامترهای مورد توافق اجرا شود. زمان آن رسیده است که آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها برای غلبه بر تعصب ذاتی خود علیه ایران تلاش کنند و جاه‌طلبی‌های خودخواهانه را جایگزین منافع تقویت امنیت بین‌المللی نکنند. در این زمینه انتظار داریم کشورهای غربی هر چه زودتر از سیاست محدودیت‌های یکجانبه خود علیه جمهوری اسلامی ایران دست بکشند». در این نشست سفیر چین در سازمان ملل نیز  خواستار تجدیدنظر سیاست‌های تحریمی آمریکا علیه ایران شد.

گنگ شوآنگ از اتحادیه اروپایی خواست نقش هماهنگ‌کننده خود را اجرا کند. نماینده چین همچنین از آمریکا خواست در اجرای سیاست‌های تحریمی خود علیه ایران تجدیدنظر کند. او خواستار رویکردهای سازنده شد و از تعدادی از کشورها خواست تا مساله غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران را به عنوان بهانه‌ای جهت مطرح کردن سایر مسائل و نگرانی‌ها درباره رفتار ایران استفاده نکنند. 

* باقری: مانع اصلی زیاده‌خواهی و مشکلات داخلی آمریکا بود

قابل پیش‌بینی  بود در این نشست تروئیکای اروپا مجددا با فرافکنی درباره عدم اجرای تعهدات خود در برجام اتهاماتی را علیه کشورمان مطرح کند. 

تروئیکای اروپا بدون اشاره به خروج یکجانبه آمریکا از برجام و همچنین پیروی آنان از اقدام یکجانبه آمریکا و عدم اجرای تعهدات برجامی خود، با اشاره به قطعنامه 2231 بیان کرد این مصوبه قرار است اکتبر سال آینده فسخ شود. آنها مدعی شدند 16 ماه آینده برای یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای بحران هسته‌ای ایران بسیار مهم خواهد بود. 

به این ترتیب انگلیس، آلمان و فرانسه، مزورانه تلاش دارند از این فرصت برای زیر فشار گذاشتن ایران استفاده کنند. رابرت وود، سفیر و معاون نمایندگی آمریکا در سازمان ملل نیز در موضعی مشابه ایران را به انجام اقدامات عمدی جهت جلوگیری از تلاش‌های آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای برای نظارت بر فعالیت هسته‌ای ایران که هیچ‌ هدف غیرنظامی ندارد، متهم کرد. 

او در موضع‌گیری یکجانبه‌اش مدعی شد آمریکا متعهد به انجام همه کارها و اقدامات لازم جهت جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای خواهد بود. 

البته سرپرست وزارت امور خارجه کشورمان ساعاتی پیش از برگزاری نشست شورای امنیت درباره اجرای برجام  در نشست خبری خود بعد از مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا در تهران با اشاره به اینکه سال 1401 پیش‌نویس مذاکرات رفع تحریم‌ها آماده شده بود، گفت: «متاسفانه به دلیل زیاده‌خواهی آمریکا و مشکلات داخلی در کشور آمریکا و همین طور سوء محاسبه کشورهای اروپایی به امضا نرسید».

علی باقری‌کنی در این باره گفت: «مردم ایران! نمایندگان شما با هدایت و مدیریتی که شهید رئیسی داشتند توانستند چارچوب مناسبی را برای توافق فراهم کنند اما اختلافات داخلی و شرایط نابسامان در آمریکا و سوء محاسبات اروپایی‌ها زمینه را برای امضا فراهم نکرد. تصور مخالفان توافق این بود که فشارها علیه ایران می‌تواند موجب توافق قوی‌تر شود. این در حالی است که اعتراف می‌کنند در فروش نفت ایران به چین توانایی تنبیه آمریکا میسر نبوده و تلاش‌های آمریکا نمی‌تواند فروش نفت ایران را کاهش دهد و این یک واقعیت است که هر چند برخی کشورها از فهرست خریداران حذف شدند اما ایران همچنان طرف‌هایی را در نقاط مختلف جهان به عنوان خریدار بازار انرژی در اختیار دارد و آمریکایی‌ها به اذعان خودشان، ناتوان هستند از اینکه ایران را محدود کنند یا تحت فشار قرار دهند».

***

باقری اعلام کرد: توافق با بحرین برای آزادسازی پول‌های ایران