گروه فرهنگ و هنر: تولید محصول مناسب فرهنگی برای مخاطب حساس کودک که آینده‌سازان کشور هستند، مساله بسیار مهمی است و بر این اساس توجه ویژه به کودکان به عنوان مخاطبان راهبردی تلویزیون باید از سیاست‌های مهم و اولویت‌دار سازمان صداوسیما باشد، از این رو پس از 3 دهه که به نوعی آنتن سیما  در خدمت آثار خارجی و مشخصا آمریکایی قرار گرفته بود، سازمان صداوسیما با اهتمام ویژه در پشتیبانی از مراکز تولید محتوای کودک مانند مرکز صبا به عنوان تنها مرکز تولید پویانمایی در کشور، نسبت به ایجاد بستری برای پخش آثار تولیدی داخل اقدام کرد. پس از سال‌ها در ابتدای دهه 90 در حالی که تلویزیون با نمودار رشد قابل تحسین و توجهی از تولیدات داخلی با موضوع کودک و نوجوان مواجه شده بود، نخستین شبکه تلویزیونی کودک و نوجوان را با عنوان شبکه پویا افتتاح کرد؛ اقدامی که موجب شد در آن سال‌ها برنامه‌های بومی مناسبی از این شبکه به ساخته و‌ پخش ‌شود، آن هم در حالی که به جرأت می‌توان اذعان کرد ذهن نسل قبلی و کودکان دیروز مملو از محصولاتی چون موش و گربه، پلنگ صورتی، میکی‌موس، پت و مت، بارباپاپا، زورو و.... بود.

در واقع مدیران فرهنگی کشور خیلی دیر اما بالاخره دست به کار شدند تا کودکان امروز در میان حجم عظیم انیمیشن‌های خارجی، تعدادی هم برنامه و انیمیشن ایرانی ببینند، هرچند در عمر بیش از یک دهه‌ای شبکه پویا، با گذر زمان و هر چه از سال‌های ابتدایی‌ آغاز به کارش فاصله گرفته شد، شاهد کمتر شدن آثار تولیدی داخلی بودیم و از طرفی کیفیت قابل قبول آثار تولیدی در روزهای آغازین، روند نزولی پیمود و به تولید آثار بی‌کیفیت ختم شد، به ‌گونه‌ای که گویی انگیزه روزها و سال‌های اول از بین رفته است.

با همه ین اوصاف، حالا در هفته‌های نخست تعطیلات تابستان به عنوان مهم‌ترین بازه زمانی فراغت کودکان و نوجوانان، باکس سینمایی شبکه کودک با انتشار جدول برنامه‌هایش مشخص شد. بر این اساس این شبکه تخصصی و مهم به صورت روزانه در ساعت 14 نسبت به پخش یک اثر سینمایی انیمیشن اقدام خواهد کرد اما در کمال تعجب با نگاهی به این جدول مشخص می‌شود نه تنها هیچ اثری از تولیدات داخلی در برنامه پخش نیست، بلکه آثاری قرار است پخش شود که بعضا در زیر متن و پس‌زمینه جزو تولیدات با محتوای مساله‌دار هستند.

«پت و مت»، «تام و جری»، «کوآتی»، «ماشین‌ها 1» و «زنبوری به نام مایا» از جمله فیلم‌های سینمایی است که این هفته در باکس سینمایی شبکه کودک قرار دارد. صد البته به واسطه کیفیت بالای این آثار و استقبال کودکان و نوجوان نمی‌شود از پخش آنها خودداری کرد. از سویی شاید هم پخش نکردن این آثار به دلایل متعدد از جمله  دسترسی‌های آسان و  فراوان به این فیلم‌ها عقلانی و منطقی نباشد اما ‌ای کاش در کنار پخش این آثار شاهد پخش فیلم‌های سینمایی تولید داخل نیز ‌بودیم و این باکس مهم آن هم در پرمخاطب‌ترین زمان ممکن برای کودکان و نوجوانان اینگونه و به صورت 100 درصدی در اختیار فیلم‌های خرجی و کمپانی‌های هالیوودی قرار نمی‌گرفت. 

شاید تجربه جالب و جذاب صداوسیما در نوروز 1400 و پخش ثار سینمایی، پیش از اکران در تلویزیون آن هم در ایام کرونا و ماندن خانواده‌ها در منزل باز هم می‌توانست تکرار شود و شبکه کودک با همین سیاست اقدام به خرید و پخش فیلم‌های سینمایی انیمیشن که در جشنواره فیلم فجر مورد اقبال و استقبال منتقدان و کارشناسان قرار گرفته بودند، می‌کرد. از طرفی انبوه تولیدات انیمیشن داخلی طی ۳ دهه گذشته نیز می‌توانست همانند گنجینه‌ای جذاب، این روزها به کمک سیما و شبکه کودک می‌آمد و حداقل بخشی از جدول پخش در اختیار این آثار قرار می‌گرفت.

* نگاهی به جدول پخش شبکه کودک

«تام و جری» به کارگردانی «دارل ون سیترز»، امروز 10 تیر به عنوان نخستین انیمیشن این هفته از شبکه کودک روی آنتن خواهد رفت. در این انیمیشن «تام  و جری» برای کمک به خواهر و برادر گاوچران اختلافات‌شان را کنار می‌گذارند تا خانه آنها را از دست یک غارتگر حریص زمین نجات دهند. بتی و بنتلی، خواهر و برادر گاوچران صاحب مزرعه گل هستند. آنها درگیر توطئه مرد شروری به نام آگوست شده‌اند که می‌خواهد به زور مزرعه را تصاحب کند. آگوست، به بهانه بیرون کردن موش‌ها دزدکی وارد خانه آنها می‌شود و با یافتن یک سند جعلی، مزرعه را از چنگ آنها درمی‌آورد و... 

انیمیشن سینمایی «کوآتی» به کارگردانی «رودریگو پرز کاسترو»، دوشنبه 11 تیر میزبان خانه‌ها خواهد شد. 

این انیمیشن قصه شخصیتی به نام کوآتی است که بین حیوانات جنگل زندگی می‌کند، هیچ همنوعی ندارد و به دنبال پیدا کردن سایر اعضای خانواده‌اش است. مار شروری که قصد رسیدن به فرمانروایی حیوانات را دارد، کوآتی را مزاحم می‌بیند و او را از سایر حیوانات جدا می‌کند. کوآتی برای پیدا کردن خانواده و محلی برای زندگی با دوستش به راه می‌افتد و...

انیمیشن سینمایی «ماشین‌ها 1» به کارگردانی «جان لاستر»، سومین فیلمی است که در این هفته (سه‌شنبه 12 تیر) پخش خواهد شد. 

«ماشین‌های 1» درباره «مک کویین» ماشین مسابقه تازه‌کاری است که خیلی سریع به شهرت می‌رسد. او در یکی از بزرگراه‌ها گم شده و از یک شهر کوچک سر در می‌آورد. سرعت بالای مک کویین هنگام ورود به شهر باعث می‌شود آسفالت شهر خراب شود و کلانتر او را مجبور می‌کند در شهر بماند و آسفالت را درست کند اما آخرین مرحله مسابقات کاپ پیستون نزدیک است و او تلاش می‌کند در این مسابقه مهم حاضر باشد.

انیمیشن سینمایی «زنبوری به نام مایا» به کارگردانی «نوئل کلیری»، آخرین فیلم باکس این هفته شبکه کودک است که چهارشنبه 13 تیر ساعت ۱۴:۰۰ پخش خواهد شد.

در این انیمیشن می‌بینیم مایای کوچک با این تصور که بهار دیر کرده و زمستان طولانی شده و با هدف بیدار کردن دیگران، همه چیز را در کندو به هم می‌ریزد. این کار باعث خشم ملکه می‌شود و درصدد است مایا و ویلی را تنبیه کند، مگر اینکه آنها کار خاصی انجام دهند. مایا و ویلی به طور اتفاقی در جریان فرار یک مورچه قرار می‌گیرند که یک تخم طلایی را از دست حشرات شرور نجات می‌دهد. شرورها سوسک‌های مامورند؛ یک خواهر و 2 برادر که به دستور برادرشان، رئیس گروه سوسک‌های شاخدار به نام بامبیولس؛ به دنبال دستیابی به تخم طلایی هستند. مورچه مامور در جریان فرار آسیب می‌بیند و این وظیفه را به مایا و ویلی می‌سپارد. در مسیر، مورچه نوزاد سر از تخم بیرون می‌آورد و نام او را اسموش می‌گذارند. او در واقع ملکه آینده مورچگان سرزمین سبز است که توسط دشمن هدف حمله قرار گرفته است. مایا و همراهانش به شهر حشرات رسیده و بار دیگر با گروه متخاصم درگیر می‌شوند.

این جدول پخش پر از آثار خارجی در حالی است که فیلم‌هایی چون «فهرست مقدس (محمدامین همدانی) »، «در مسیر باران» (حامد کاتبی)، «پادشاه آب» (مجید اسماعیلی)، «نبرد خلیج‌ فارس  1 و 2» (فرهاد عظیما)، «قلب خورشید» (احمد علمداری)، «بازمانده» (احسان طاهری)، «کله آهنی» (غلامرضا ملااحمدی)، «آخرین داستان» (اشکان رهگذر) «شب آفتابی» (علی مدنی)، «بنیامین» (محسن عنایتی)»، «بچه زرنگ» (بهنود نکویی، هادی محمدیان و محمدجواد جنتی)، «شاهزاده روم» (هادی محمدیان)، «فیلشاه» (هادی محمدیان)، «پسر دلفینی» (محمدامین همدانی)، «لوپتو» (عباس عسکری)، «ببعی قهرمان» (حسین صفارزادگان و میثم حسینی)، «رویاشهر» (محسن عنایتی)، «ساعت جادویی» (محمدعلی بصیری نیک)» و «شمشیر و اندوه» (عماد رحمانی و مهرداد محرابی) تنها بخشی از تولیدات فاخر و با کیفیت چند سال اخیر سینمای انیمیشن ایران است که متاسفانه  نه تنها در سینما، بلکه حتی در سیما و شبکه تخصصی نیز نادیده گرفته شده‌اند. 

به هر حال امیدواریم حداقل شبکه کودک با توجه به رسالتی که بر عهده دارد، در کنار پخش انیمیشن‌های خارجی، حداقل نیم‌نگاهی به آثار داخلی هم داشته  باشد، زیرا بازه تعطیلات تابستان مهم‌ترین زمان برای جذب مخاطب کودک و نوجوان است.