مهدی گرگانی: مناظره انتخاباتی میان جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا و دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق این کشور در حالی پنجشنبه گذشته برگزار شد که کمپین‌های انتخاباتی هر دو طرف منتظر نمایش کوبنده از سوی نامزدهای حزب خود بودند تا رای‌دهندگان آمریکایی را برای انتخاب آنها به سوی خود بکشانند یا دست کم از ریزش آرای خود جلوگیری کنند. با این حال مناظره ترامپ و بایدن به دلایلی به صحنه ناامیدی مردم آمریکا از هر دو نامزد دموکرات و جمهوری‌خواه بدل شد. اگر چه بیشتر کارشناس‌ها و ناظران سیاسی در آمریکا بایدن را بازنده این مناظره خواندند اما ترامپ هم پیروز این میدان نبود. 

1- مساله اولی که روی این مناظره سایه سنگینی انداخته بود سن بالای هر دو نامزد دموکرات و جمهوری‌خواه بود. بایدن ۸۲ ساله که علاوه بر مشکلات جسمی و فرتوت بودن، از زوال فکری و عقلی هم رنج می‌برد در این مناظره آب سردی روی حزب دموکرات ریخت و باعث شد اغلب چهره‌های دموکرات و رسانه‌های نزدیک به دموکرات‌ها خواستار کناره‌گیری وی از نامزدی در انتخابات شوند. یک مشاور ارشد حزب دموکرات در انتقاد از عملکرد بایدن در این مناظره آن را «افتضاح» توصیف کرد و گفت: «جو در همه چیز، انتقال پیام، محتوا، پاسخگویی، ارائه و زبان بدن بد بود. هیچ نقطه روشنی در این مناظره نداشت». 

اما ترامپ هم اگر چه کمی از بایدن جوان‌تر است اما او هم با ۷۸ سال سن چندان سرحال به نظر نمی‌رسد و باید گفت ترامپ تنها در مقابل بایدن جوان‌تر است و نگرانی رای‌دهندگان آمریکایی طبق نظرسنجی‌های انجام شده درباره سن هر دو نامزد انتخابات آمریکا وجود دارد، اگر چه این نگرانی درباره بایدن کمی بیشتر است. «ران دی‌سانتیس» یکی از نامزدهای انتخابات درون‌حزبی جمهوری‌خواهان پیش از این از هوشیاری ذهنی پایین رؤسای جمهوری فعلی و سابق برای ورود به کاخ سفید گفته بود و ‌موضوع سن را از چالش‌های مهم این دوره از انتخابات برشمرده بود. 

2- بایدن و ترامپ روی هم ۱۶۰ سال دارند و همین الان هم سن برای ریاست‌جمهوری بالاست اما نکته اینجاست که هر کدام پیروز انتخابات باشند، در پایان دوران ریاست‌جمهوری یکی ۸۶ ساله و دیگری ۸۲ ساله خواهد بود و باید دید آنها اصلا می‌توانند دوره ریاست‌جمهوری خود را به طور عمودی به پایان برسانند یا اینکه باید آنها را در سال‌های پایانی دوره ریاست‌جمهوری با ویلچر جابه‌جا کرد.  

3- از آنجا که دست هر دو رئیس‌جمهور فعلی و سابق آمریکا به لحاظ عملکرد خالی است، مناظره اخیر به میدانی برای دروغگویی، بی‌اخلاقی، توهین‌های مکرر و اظهارات بعضا نژادپرستانه و ضدحقوق بشری تبدیل شد. ترامپ در حین مناظره بارها بایدن را به خاطر لکنت زبان و بعضا هذیان‌گویی مورد تمسخر قرار داد و بایدن نیز رفتار ترامپ را به گربه‌های خیابانی تشبیه کرد. از سوی دیگر بسیاری از ناظران و نهادهای حقوق بشری اظهارات ترامپ درباره فلسطینی‌ها را نژادپرستانه خواندند و آن را زیر پا گذاشتن ارزش‌های به اصطلاح آمریکایی خواندند. آنها اشاره‌های دونالد ترامپ به فلسطینی‌ها و مهاجران را که گفته بود مشاغل سیاه‌پوستان آمریکایی را گرفته‌اند، محکوم و این اظهار‌ات را نژادپرستانه و توهین‌آمیز خواندند.  

ترامپ در بخشی از این مناظره گفت بایدن «شبیه یک فلسطینی شده است». پل اوبراین، مدیر اجرایی عفو بین‌الملل آمریکا در واکنش به اظهارات ترامپ گفت: القای این موضوع که فلسطینی بودن به نوعی بد است بوی نژادپرستی و نفرت ضد عرب می‌دهد.  

هنگامی که بحث درباره خروج آمریکا از افغانستان مطرح شد ترامپ و بایدن تنها درباره از دست رفتن جان سربازان آمریکایی در این کشور با یکدیگر مجادله کردند و هیچ یک از آنها درباره وضعیت وخیم مردم افغانستان و صدها هزار افغانستانی‌ای که به واسطه سیاست‌های واشنگتن در این کشور جان‌شان را از دست دادند، هیچ صحبتی به میان نیاوردند! 

4- بسیاری از فعالان سیاسی کل‌کل رئیس‌جمهور فعلی و سابق آمریکا درباره توان‌شان برای بازی گلف و توهین‌های مکرر به یکدیگر بر سر موضوعات مختلف و به میان کشیده شدن موضوعات مستهجن در مناظره را بسیار سخیف ارزیابی کردند. به نظر می‌رسد مناظره ترامپ و بایدن بسیاری از آمریکایی‌ها را از کشورشان ناامید کرده و آن را یکی از نشانه‌های افول قدرت آمریکا در نظام بین‌الملل می‌دانند.  

5- شاید بتوان کل مناظره اخیر انتخاباتی آمریکا را در این جمله ژوزف والش از سیاستمداران حزب جمهوری‌خواه خلاصه کرد. او گفت: ترامپ، ترامپ است. هر کلمه‌ای که از دهان او خارج می‌شود چرت است اما بایدن نیز پیر و ناتوان به نظر می‌رسد. این قطعاً برای آمریکا کابوس است. به میان کشیده شدن موضوعات سخیف و غیراخلاقی در این مناظره‌ سیاسی حساس که میلیون‌ها بیننده داشت و در تعیین سرنوشت آمریکایی‌ها بسیار تاثیر خواهد داشت ویترینی از واقعیت رژیم آمریکا را به نمایش گذاشت؛ فاسد، ضداخلاق و تهی از ارزش‌های بشری.