گروه اقتصادی: مشاور اقتصادی مسعود پزشکیان روز گذشته اظهار کرد: در دولت مسعود پزشکیان، دولت مداخله خود را در بازار کاهش داده و اجازه می‌دهد بازارها به صورت آزادانه عمل کنند. علی طیب‌نیا به عنوان نمونه بازار سرمایه را مثال زد و آن را بازاری آزاد خواند که عرضه و تقاضا قیمت انواع دارایی‌ها را در آن مشخص کند.

* حمایت از واردات و سرکوب صادرات با نرخ تسعیر ۶۰ هزار تومانی

مشاور اقتصادی مسعود پزشکیان همچنین از فروش ارز شرکت‌های بزرگ در سامانه نیما (حدود ۴۰ هزار تومان) انتقاد کرد و خواستار آزادسازی آن شد. این عملکرد به معنای فروش ارز شرکت‌های بزرگ به قیمت ۶۰ هزار تومان است.

حتما باید مد نظر داشت که نیازهای ارزی برای واردات مواد اولیه واحدهای تولیدی با نرخ ارز نیمایی ۴۰ هزار تومانی تأمین می‌شود و وعده طیب‌نیا به معنای افزایش حداقل ۵۰ درصدی نرخ ارز مواد اولیه در همان ابتدای دولت احتمالی پزشکیان خواهد بود.

شایان ذکر است هیچ نظام اقتصادی‌ای اینگونه عمل نمی‌کند و تقریبا در تمام نظام‌های اقتصادی سازوکارهایی را برای حمایت از اقشار کمتر برخوردار یا فعالیت‌های صنعتی در نظر می‌گیرند. اصولا نظریه بازار آزاد مطلق از دیدگاه اکثر نظام‌های اقتصادی جهان غیرقابل اجرا و مغایر عدالت عمومی است و معمولا کشورهای غربی این نسخه را برای سایر کشورها می‌پیچند ولی خود در اجرا به آن عمل نمی‌کنند.

* چراغ سبز طیب‌نیا به بازار آزاد و آثار تورمی آن

مشاور اقتصادی مسعود پزشکیان گفت: عرضه و تقاضا قیمت انواع دارایی‌ها را مشخص خواهد کرد؛ قیمت‌گذاری دستوری تأثیری منفی روی سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی کشور دارد. وی مدعی شد: بنگاه‌های بزرگ را مجبور کرده‌اند ارز خود را به نرخ دستوری بفروشند که این موضوع به صادرات لطمه می‌زند. مشاور اقتصادی مسعود پزشکیان ادامه داد: افزایش نرخ سود بانکی بدون هماهنگی، منابع را از بازار سرمایه منحرف می‌کند.

وی گفت: رونق بازار اولیه مشروط به رونق بازار ثانویه است.

طیب‌نیا مدعی شد: برای واردات یارانه می‌دهند اما روی صادرات مالیات وضع کرده‌اند.

به گفته وی، دولت بیش از ظرفیت بازار شروع کرد به فروش اوراق دولتی که آثار منفی روی بازار سهام دارد و خلاف اصل ۴۴ است. 

تحلیلگران اقتصادی و کارشناسان در پی این اظهارات نسبت به آن واکنش نشان داده و این اظهارات را چراغ سبز مشاور اقتصادی پزشکیان به گرانی قیمت ارز و سایر کالاهای وابسته تحلیل کردند.

* تا زمانی که رویکردهای جایگزین وجود دارد، سراغ تغییر قیمت نمی‌رویم

روح‌الله ایزدخواه، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با «وطن امروز» درباره اظهارات اقتصادی مشاور پزشکیان در زمینه تغییر نگاه به بازار آزاد و سیگنال مثبت دادن به گرانی گفت: نسخه گران‌سازی را تکنوکرات‌ها از ۳۰ سال پیش در ایران پایه‌گذاری کردند و تنها راهی که برای تراز بودجه در اقتصاد کشور باقی گذاشتند، این بود که سیاست جبرانی یارانه‌ای را برای تراز کردن اقتصاد به کار بگیریم.

وی ادامه داد: این سیاست وقتی دید نمی‌تواند جلوی تورم را بگیرد و شکاف‌های ناترازی در طول زمان افزایش می‌یابد، سعی کرد با یارانه این شکاف را جبران کند. ما منتقد این رویکرد هستیم و اعتقاد داریم این عملکرد گران‌سازی و یارانه‌دهی تورم را افزایش می‌دهد و درمان قطعی مشکلات اقتصادی نیست.

وی افزود: ما در مجلس معتقدیم در حال حاضر رویکردهای جایگزین برای کنترل قیمت در بازارهای مختلف وجود دارد. درباره بنزین که نظر تیم پزشکیان بر افزایش قیمت است از نظر ما در مجلس بهترین عملکرد افزایش بهره‌وری سوخت و اسقاط خودروهای فرسوده است که می‌تواند ۳ میلیارد دلار امسال کاهش مصرف سوخت را در پی داشته باشد.

وی گفت: سیاست‌های قیمتی آخرین راه است و ما در کمیسیون اقتصادی پیگیر راهکارهای تخصصی حل مشکلات قیمتی در بازارها هستیم. پیگیری‌های ما نشان از این دارد که بانک جهانی با وجود پیشنهادهای تغییر قیمتی که از سوی کشورهای پیشرفته نسخه‌پیچی شده ولی تاکنون کشورهای پیشنهاددهنده خود این سیاست‌ها را اجرا نکرده‌ و نسخه حمایت از مردم را دنبال کرده‌اند.

وی گفت: کشورهای دنباله‌رو بانک جهانی با نظریه‌های لیبرال خود به دنبال ایجاد شکاف در کشورهایی نظیر کشور ما هستند تا از این شکاف بهره برده و نتایج سیاسی بگیرند.

* تحلیل اظهارات مشاور اقتصادی پزشکیان از دیدگاه اقتصاددانان

طاهر رحیمی، کارشناس اقتصاد در واکنش به اظهارات علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی دولت یازدهم گفت: پیش از تحلیل باید 3 محور را به عنوان محورهای کارنامه به ظاهر موفق آقای طیب‌نیا در دولت یازدهم ذکر کرد؛ نخست آنکه تورم در آن دوره بسیار کاهش یافت و بحث دوم اینکه نرخ ارز در آن بازه زمانی تثبیت شد و روند کاهشی به خود گرفت و محور سوم هم آنکه رشد نقدینگی در آن دوره کمتر شده بود.

وی افزود: اما نکته این است که اساسا در دوره طیب‌نیا اصلاحات بنیادین و زیرساختی در اقتصاد ایران انجام نشد. به عنوان نمونه نظام مالیاتی، نظام پولی و... اصلاح نشد، پس کاهش تورم، رشد نقدینگی و ثبات نرخ ارز ناشی از اصلاحات اقتصادی نبود و به همین دلیل بود که از سال ۱۳۹۶ به بعد دچار جهش نرخ ارز و جهش‌های تورمی شدیم.

کارشناس اقتصاد افزود: در دوره وزارت آقای طیب‌نیا، نرخ ارز و تورم و متعاقب آن به عنوان معلول این دو متغیر، رشد نقدینگی سرکوب و فنر آن در دولت دوازدهم با کوچک‌ترین تکانه خارجی رها شد.

* کاهش نقدینگی در دوره طیب‌نیا ناشی از سراب اخبار برجامی بود

وی افزود: در دوره وزارت آقای طیب‌نیا یک سرابی به نام توافق، مذاکرات و رفع تحریم شکل گرفت و تورم انتظاری توسط دولت با همین سراب در عاملان اقتصادی کشور از جمله مردم و بنگاه‌های اقتصادی اثر گذاشت. کاهش انتظارات تورمی ناشی از آن سراب رفع تحریم بود که باعث شد گردش پول در اقتصاد بشدت پایین آید. در این بازه زمانی شبه‌پول در نظام بانکی عملا قفل شد و سرعت گردش پول بشدت کاهش یافت و نرخ بهره اسمی هم بالا بود. به همین دلیل تورم کنترل

 شد.

این اقتصاددان گفت: در دوره آقای طیب‌نیا با همین سیاست غلط، بانک‌ها بشدت ناترازتر از قبل شدند، نرخ ارز هم به دلیل کنترل انتظارات تورمی تثبیت شده بود که آن هم ناشی از سراب رفع تحریم‌ها و مذاکرات بود، نه به دلیل سیاست‌ها و اقدامات زیرساختی.

رحیمی تأکید کرد: جهش تورمی، ارزی و نقدینگی در دولت دوازدهم معلول سیاست‌های اشتباه و ضعف شدید تیم اقتصادی دولت یازدهم بود که آقای طیب‌نیا وزیر اقتصاد آن بود.

* پزشکیان با بدیهیات علم اقتصاد آشنایی ندارد

حسین مقدمیان، کارشناس اقتصاد نیز در واکنش به اظهارات پزشکیان در مناظره انتخاباتی با جلیلی گفت: آقای پزشکیان به بدیهیات علم اقتصاد آشنایی ندارد، فرق بین حجم نقدینگی و رشد نقدینگی را نمی‌داند و اطرافیانش از جمله آقای طیب‌نیا نیز این موضوع را به این نامزد انتخابات منتقل نکرده‌اند.

وی توضیح داد: در شرایطی که نرخ رشد نقدینگی با 23.4 درصد در اسفند ۱۴۰۲ پایین‌ترین نرخ ۵ ساله خود را به ثبت رسانده است و نرخ تورم نقطه به نقطه از ۵۵ درصد در فروردین ۱۴۰۱ به 30.9 درصد در فروردین ۱۴۰۳ کاهش یافته است، پزشکیان دولت سیزدهم را به چاپ پول متهم کرد.

وی ادامه داد: عدم درک وی نسبت به تفاوت «حجم» نقدینگی و «رشد» نقدینگی منجر به بروز این اشتباه بزرگ شده است که نشان می‌دهد وی نسبت به مباحث ابتدایی علم اقتصاد نیز آشنایی ندارد و اطرافیانش نیز این موضوع را نمی‌دانند یا به وی درست منتقل نکرده‌اند.

مقدمیان گفت: اشتباه اصلی پزشکیان در استناد به حجم نقدینگی به جای رشد آن است و باید در سواد علمی مدعیان کارشناسی اطرافیان پزشکیان شک کرد و نگران بود، چرا که حتی علم دانشجوی ترم یک اقتصاد را نیز ندارند.