کد خبر: 287310تاریخ: 1403/4/23 00:00
اجلاس رؤسای مجالس بریکس در سن‌پترزبورگ یک گام به جلو برای مقابله با سیستم مالی نظام تک‌قطبی غرب است
مقاومت علیه دلار
گروه سیاسی: عصر روز چهارشنبه 20 تیر رئیس مجلس شورای اسلامی به منظور شرکت در نشست روسای مجالس بریکس، تهران را به مقصد روسیه ترک کرد. سفر محمدباقر قالیباف به روسیه، نخستین حضور یک مقام بلندپایه ایرانی در نشست‌های رسمی بریکس پس از عضویت قطعی کشورمان در آن است. ایران که در شهریور سال گذشته (1402) با سفر شهید سیدابراهیم رئیسی به آفریقای جنوبی به عضویت این گروه درآمد، تاکنون در سطح یک مقام بلندپایه در نشست‌های بریکس حضور نیافته بود که این امر با سفر قالیباف به روسیه انجام شد. اهمیت عضویت ایران در گروه بریکس و مهم‌ترین هدفی را که کشورمان از عضویت در آن دنبال می‌کند، باید در دستیابی به منابع مالی در هر ۲ نهاد بانک توسعه جدید و مکانیزم ذخیره احتیاطی بریکس بدانیم. هرچند تحریمهای مالی ایالات متحده، دسترسی به منابع این ۲ نهاد را برای ایران دشوار می‌کند اما بریکس در فرآیند دلارزدایی انواع روش‌ها را برای ارائه وام و خدمات به اعضا اتخاذ کرده است که این روش‌ها می‌تواند به کاهش تاثیر تحریم‌ها در همکاری ایران با نهادهای مالی بریکس کمک کند. بانک توسعه جدید از روش‌هایی چون ارائه وام به ارز ملی قدرت‌های عضو بریکس، رمز ارز و همچنین سوآپ ارزی برای ارائه خدمات به اعضا استفاده می‌کند. بر همین اساس عضویت در بریکس برای کشورمان حائز اهمیت است و قالیباف نیز در سفر به روسیه به اهمیت عضویت ایران در بریکس اشاره کرد و گفت: بریکس فرصت بسیار خوبی برای جمهوری اسلامی ایران جهت توسعه روابط خود با کشورهای عضو بریکس است. مجمع پارلمانی نیز برای تقویت چندجانبه‌گرایی و از طرف دیگر برای مسائل توسعه‌ای و امنیت جهانی است. وی همچنین افزود: بریکس در همه زمینه‌ها فعالیت دارد. در همین سالی که ریاست بر عهده روسیه است بیش از ۲۵۰ نشست کارشناسی در حوزه‌های مالی، پولی، اقتصادی، مسائل فرهنگی و اجتماعی برقرار می‌شود.
* علیه یکجانبه‌گرایی غرب
دیدار رئیس مجلس شورای اسلامی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در حاشیه اجلاس مجمع پارلمانی بریکس که در سن‌پترزبورگ انجام شد، از مهم‌ترین بخش‌های سفر قالیباف به روسیه بود که مورد توجه رسانه‌ها نیز قرار گرفت. ایران در زمان ریاست جمهوری شهید سیدابراهیم رئیسی و تلاش‌هایی که شهید حسین امیرعبداللهیان به عنوان وزیر امور خارجه در راستای ایجاد تنوع در سبد سیاست خارجی کشورمان انجام داد، مناسبات ویژه‌ای با کشورهایی چون روسیه و چین برقرار کرده بود. همین مناسبات ویژه بود که باعث شد پوتین در تماسی که با رئیس‌جمهور منتخب، مسعود پزشکیان داشت، به همکاری‌های رو به گسترش ایران و روسیه بویژه در بخش انرژی و حمل‌ونقل اشاره کند و ضمن دعوت از پزشکیان برای شرکت در اجلاس آتی بریکس در کازان، بر آمادگی روسیه برای امضای توافقنامه جامع همکاری ۲ کشور در حاشیه این اجلاس تاکید کند. (نشست کازان اول تا سوم آبان 1403 برگزار می‌شود).
با سفر قالیباف به روسیه، دیدار او با پوتین مورد توجه قرار گرفته است؛ دیداری که طی آن رئیس‌جمهور روسیه با بغض از شهید رئیسی نام برد و از تلاش‌های او در جهت نزدیکی 2 کشور یاد کرد. در این دیدار که عصر پنجشنبه 21 تیر انجام شد، رئیس‌جمهور روسیه که توسط رئیس دوما (مجلس روسیه) همراهی می‌شد، با ابراز خوشحالی برای عضویت دائمی ایران در بریکس گفت: همکاری ایران و روسیه بیش از پیش توسعه خواهد یافت.
پوتین در این دیدار همچنین گفت: آقای قالیباف عزیز! دوستان عزیز! اجازه دهید صمیمانه به شما در سن‌پترزبورگ خوشامد بگویم.
رئیس‌جمهور روسیه یادآور شد: ایران عضو رسمی بریکس شده است و ما از این بابت بسیار خوشحالیم. ما حامی عضویت ایران در بریکس بودیم.
وی با بیان اینکه روابط ایران و روسیه در حال توسعه است، افزود: انتخابات ریاست‌جمهوری در کشور شما برگزار شد. می‌خواهم ابراز امیدواری کنم و شک ندارم روابط ایران و فدراسیون روسیه به همان اندازه زمان آقای رئیسی که از درگذشت او متأسف و غمگینیم، توسعه خواهد یافت.
پوتین ادامه داد: مراسم تحلیف رئیس‌جمهور منتخب ایران بزودی برگزار خواهد شد و آقای والودین، همتای شما (ویاچسلاو والودین، رئیس دومای روسیه) در راس هیات روس در این مراسم شرکت خواهد کرد.
رئیس‌جمهور روسیه با ابراز خوشحالی از دیدار رئیس مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: بهترین آرزوهای من را به رهبر معظم ایران و همه مردم ایران برسانید.
قالیباف نیز پس از دیدار با رئیس‌جمهور روسیه، با انتشار مطلبی در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس به این دیدار اشاره کرد و نوشت: در دیدار با آقای پوتین ضمن پیگیری توافق مالی ۲ کشور و پروژه کریدور، بر ضرورت توسعه روابط اقتصادی تاکید کردم.
رئیس مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: ایشان هم از اطمینان در تداوم توسعه روابط ایران و روسیه همانند دوره آیت‌الله رئیسی سخن گفت و از من خواست سلام گرم و بهترین آرزوهای او را به رهبر معظم انقلاب و مردم ایران برسانم.
همچنین قالیباف در دیدار با ولادیمیر پوتین با تاکید بر اینکه «باید یکجانبه‌گرایی غرب را متوقف کنیم»، گفته بود: مصمم هستیم کارهای حوزه غیرنظامی را به همان سرعت که برنامه‌های دفاعی و امنیتی پیش می‌رود، جلو ببریم.
* حضور فعالانه ایران در بریکس
قالیباف که به دعوت «ویاچسلاو والودین» رئیس دومای روسیه و همچنین «والنتینا ماتوینکو» رئیس شورای فدراسیون مجلس فدرال فدراسیون روسیه عازم این کشور شده است، دیداری نیز با ماتوینکو داشت. رئیس شورای فدراسیون روسیه در حاشیه برگزاری نشست روسای مجالس بریکس، در دیدار با رئیس مجلس شورای اسلامی بر تحکیم روابط 2 کشور تاکید کرد.
قالیباف هم در این دیدار، ضمن تبریک برگزاری موفق مجمع پارلمانی بریکس گفت: بدون شک بریکس در کنار روابط دوجانبه ایران و روسیه، تاثیرات منطقه‌ای و بین‌المللی برای هر ۲ کشور دارد. ریاست روسیه در بریکس فرصت مناسبی برای توسعه روابط بویژه در حوزه‌های اقتصادی، امنیتی، اجتماعی و فرهنگی و فرصت‌های ترانزیتی، انرژی و تجارت است.
وی تاکید کرد: ایران و روسیه ظرفیت بزرگی در توسعه اقتصادی، سرمایه‌گذاری و مبادلات تجاری دارند.
رئیس شورای فدراسیون روسیه نیز در این دیدار ضمن تسلیت مجدد به دلیل شهادت رئیس‌جمهور ایران گفت: همه ما از این حادثه متاثر شدیم. ایشان سهم بسیاری در بهبود روابط بین ۲ کشور داشتند و امیدواریم این همکاری‌ها توسط رئیس‌جمهور جدید تداوم داشته باشد.
وی اظهار کرد: ما از الحاق ایران به بریکس حمایت کردیم و تاکید می‌کنیم ایران به صورت فعالانه در تمام فرمت‌های این گروه و همکاری‌ها حضور دارد.
والنتینا ماتوینکو ادامه داد: ما باید توافقات در سطح عالی را در مجالس ۲ کشور تصویب کنیم. حدود 15 سند همکاری بین استان‌های ایران و روسیه در مرحله هماهنگی است و از شما می‌خواهم که از همکاری‌های بین استان‌های ایران و روسیه حمایت کنید.
* کنار گذاشتن دلار سمی
یکی از رویکردهایی که بریکس دنبال می‌کند و غرب بویژه آمریکا از آن بیم دارد، تلاش این گروه برای کنار گذاشتن همان چیزی است که از آن به عنوان «دلار سمی» یاد می‌شود. در نشست روسای مجالس بریکس نیز رئیس دومای دولتی روسیه گفت: دلار در حال از دست دادن جایگاه خود به عنوان ارز ذخیره جهانی است.
ویاچسلاو والودین خاطرنشان کرد: کشورهای مستقل از جمله گروه بریکس برای تضمین امنیت مالی خود، کنار گذاشتن «دلار سمی» در مبادلات صادرات و واردات با دیگر اعضای این گروه را در دستور کار قرار داده‌اند.
وی با اشاره به افزایش شمار کشورهای عضو بریکس از 5 به ۱۰ کشور از ابتدای سال ۲۰۲۴ (دی ۱۴۰۳) گفت: این موضوع به وضوح بیانگر درخواست کشورها برای نظم جهانی چندقطبی و عادلانه است.
رئیس دومای دولتی روسیه همچنین با محکومیت تحریمهای یکجانبه غرب علیه کشورهای مستقل اظهار داشت: آثار تحریمهای غرب علیه برخی کشورها همانند بومرنگ به وضع‌کنندگان تحریم‌ها بازمی‌گردد.
وی ادامه داد: در چنین شرایطی، ایالات متحده آمریکا، رهبری خود بر اقتصاد جهان را از دست داده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در این نشست به بیان دیدگاه‌های کشورمان پرداخت و گفت: کشورهای عضو بریکس باید به دنبال نقش‌آفرینی بیشتر و موثرتر در زنجیره ارزش جهانی باشند. بر این باورم اقتصادهای کشورهای عضو بریکس با ظرفیت‌های متعدد در حوزه‌های مختلف و راهبردی، مکمل، متمم و تقویت‌کننده یکدیگر هستند و این ظرفیت ارزشمندی برای توسعه متقابل همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه است.
محمدباقر قالیباف ادامه داد: از جمله اقدامات مهمی که در بریکس دنبال شده، دلارزدایی و استفاده از ارزهای جایگزین برای تجارت بین اعضاست که باعث قطع یکی از اهرم‌های اصلی فشار آمریکا بر اقتصادهای نوظهور خواهد بود. توافق مالی اخیر میان ایران و روسیه از نمونه‌های موفق همکاری برای دلارزدایی از مناسبات دوجانبه است.
وی بیان داشت: گسترش همکاری در تعیین فرآیندهای انتقال پول میان کشورهای عضو و نیز توسعه کریدورهای تجاری برای انتقال کالا و خدمات اعضای بریکس از جمله ظرفیت‌های مهمی است که باید از سوی مجالس عضو، پیگیری و فعال شود.
قالیباف افزود: ۴ محور اصلی ترانزیت، انرژی، تجارت و بانک، از مهم‌ترین محورهای همکاری میان اعضای بریکس است. مجلس شورای اسلامی و دولت جدید ایران آمادگی همه‌جانبه دارند تا در تمام این حوزه‌ها با شرکای خود همکاری کنند.
دیدار با رئیس‌جمهور روسیه و چند نفر از مقامات این کشور، امضای یادداشت تفاهمنامه پروتکل مجمع پارلمانی بریکس و سخنرانی در نشست بریکس از جمله برنامه‌های قالیباف در سفر به روسیه بود که با همراهی سیدشمس‌الدین حسینی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، ابراهیم رضایی رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و روسیه، سیدروح‌الله موسوی نماینده مردم لردگان و خانمیرزا، شهین جهانگیری نماینده مردم ارومیه و مهدی صفری دیپلمات و معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه انجام شد.
***
ایران و بریکس
دوم شهریور 1402 شهید سیدابراهیم رئیسی به آفریقای جنوبی (محل برگزاری نشست سران بریکس) رفت؛ جایی که رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی در کنفرانس خبری مشترک با سران کشورهای روسیه، چین، برزیل و هند، موافقت سران «بریکس» با قبول عضویت رسمی ایران در این گروه را اعلام کرد.
ایده تشکیل گروه بریکس (که در ابتدا بریک نام داشت) سال 2001 توسط موسسه سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس، به منظور پیش‌بینی وضعیت اقتصادی جهان و قدرت‌های برتر آن در نیم قرن آینده مطرح شد. سپس در شصت‌ویکمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد، وزرای خارجه کشورهای برزیل، روسیه، هند و چین گفت‌وگو‌های مقدماتی را برای تشکیل یک گروه از کشورهایی انجام دادند که جزو اقتصادهای نوظهور جهانی به شمار می‌روند.
«بریکس» در ابتدا بر اساس مخفف 4 کشور تشکیل‌دهنده آن «بریک» بود که نخستین‌بار توسط «جیم اونیل» اقتصاددان انگلیسی روی این گروه گذاشته شد. اونیل نخستین‌بار نام مخفف این گروه را در تیتر یک روزنامه اقتصادی به کار برد. سپس با پیوستن کشور آفریقای جنوبی به این گروه، نام گروه از بریک به بریکس تغییر یافت.
نهایتا در شهریور 1402 در پی تلاش‌های شهید سیدابراهیم رئیسی و شهید حسین امیرعبداللهیان که سکان وزارت امور خارجه کشورمان را بر عهده داشت، ایران به عضویت گروه بریکس درآمد.
دوم شهریور 1402 شهید سیدابراهیم رئیسی به آفریقای جنوبی (محل برگزاری نشست سران بریکس) رفت؛ جایی که رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی در کنفرانس خبری مشترک با سران کشورهای روسیه، چین، برزیل و هند، موافقت سران «بریکس» با قبول عضویت رسمی ایران در این گروه را اعلام کرد.
ایده تشکیل گروه بریکس (که در ابتدا بریک نام داشت) سال 2001 توسط موسسه سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس، به منظور پیش‌بینی وضعیت اقتصادی جهان و قدرت‌های برتر آن در نیم قرن آینده مطرح شد. سپس در شصت‌ویکمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد، وزرای خارجه کشورهای برزیل، روسیه، هند و چین گفت‌وگو‌های مقدماتی را برای تشکیل یک گروه از کشورهایی انجام دادند که جزو اقتصادهای نوظهور جهانی به شمار می‌روند.
«بریکس» در ابتدا بر اساس مخفف 4 کشور تشکیل‌دهنده آن «بریک» بود که نخستین‌بار توسط «جیم اونیل» اقتصاددان انگلیسی روی این گروه گذاشته شد. اونیل نخستین‌بار نام مخفف این گروه را در تیتر یک روزنامه اقتصادی به کار برد. سپس با پیوستن کشور آفریقای جنوبی به این گروه، نام گروه از بریک به بریکس تغییر یافت.
نهایتا در شهریور 1402 در پی تلاش‌های شهید سیدابراهیم رئیسی و شهید حسین امیرعبداللهیان که سکان وزارت امور خارجه کشورمان را بر عهده داشت، ایران به عضویت گروه بریکس درآمد.