ما اینجا فقط مساله مصدق و جبهه ملی را نباید برجسته کنیم. اینها یا درک و ‌شناختی از استعمار نداشتند یا وابسته بودند. آنچه مهم است اینکه استعمار غرب در ایران جنایت کرد. کودتای 28 مرداد یک روز نبود، بلکه 25 سال طول کشید و ملت ما 25 سال زیر ضربه و لگد آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها بود لذا آنچه آسیب دید ملت و نهضت ملی شدن نفت بود. کودتا را آمریکایی‌ها برای سلطه انجام دادند و انگلیسی‌ها می‌خواستند شریان نفت در اختیارشان باشد.

نکته دیگر اینکه در سطوح رهبری نهضت میان ۲ رهبر سیاسی و مذهبی اختلاف به وجود آمد و این اختلاف به دلیل قانون‌شکنی دکتر مصدق و خودمحوری او پدید آمد.

اما مردمی که 30 تیر سینه خود را سپر کردند و شهید و زخمی دادند و مقاومت کردند، آن مردم را چه کسی به میدان آورد؟ چگونه به میدان آورد و چگونه رهبری کرد؟ این مردم در مقطع کودتای 28 مرداد کجا بودند؟ وقتی مردم را از صحنه خارج کردند طبیعی است دولت صرفا با 2000 لمپن سقوط کند. نکته این است که دولتی که با 2000 لمپن سقوط کند اصلا دولت نیست.

آنچه درباره 30 تیر باید مطرح کرد این است که قدرت وحدت و حرکت ملت ما بود که در وحدت عمومی، استعمار و عوامل آن را شکست داد و حتی فردی مثل قوام را منزوی کرد و بر سازمان‌های جاسوسی پیروز شد اما غفلت‌ها، اختلاف‌ها و ندانم‌کاری‌ها و حرکت‌های نادرست، دوباره جامعه را به زیر سلطه استعمار آمریکا و انگلیس برد. 

اشتباهات مصدق و جبهه ملی در یک سال منتهی به کودتا و رویگردانی آنها از مردم باعث شد دستاوردهای نهضت از بین برود اما در همه اینها باید این نکته را مورد توجه داد که دشمن اصلی آمریکا و انگلیس هستند، چه مصدق فریب خورده باشد و چه بر اثر سطحی نگری مرتکب اشتباه شده باشد، اینجا آمریکا و انگلیس نباید فراموش شود. جنایت را انگلیس و آمریکا انجام دادند که 25 سال جامعه را به زنجیر کشیدند. از اینجا باید تجربه بگیریم که در این دوران باید چه کنیم و اسلحه ما به طرف دشمن باشد. مصدق مسیر سلطه را برای دشمن باز کرد اما عوامل دشمن را هم نباید نادیده گرفت. ریشه مشکلات استعمار است. استعمار یا از غفلت و جهل استفاده می‌کند یا از مزدورهایش. اگر جامعه آگاهی داشته باشد هم مزدورها را تنبیه می‌کند و هم غافلان را یا از کار برکنار  یا آنها را آگاه می‌کند.