گروه سیاسی: از لحظه‌ای که نام یک کاندیدا به عنوان رئیس‌جمهور از صندوق آرا خارج می‌شود تا زمان تنفیذ که حکم ریاست‌جمهوری را از دست رهبر انقلاب دریافت کرده و رسما کارش را به عنوان رئیس قوه مجریه آغاز می‌کند، اخبار پیرامون او مورد توجه رسانه‌ها و مردم قرار می‌گیرد. آقای رئیس‌جمهور منتخب در این زمان تقریبا یک ماه و نیمه که گاهی برحسب شرایط اندکی کوتاه یا طولانی‌تر می‌شود، فعالیت‌هایی دارد که نگاهی به این فعالیت‌ها می‌تواند دورنمایی از کارهای او را در آینده نشان دهد.  

رئیس‌جمهور شهید سیدابراهیم رئیسی 29 خرداد سال 1400 پیروز انتخابات شد. روز قبل 28 خرداد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار شد و او به عنوان هشتمین رئیس‌جمهور ایران با 18 میلیون رای (18.021.945) برگزیده شد. رئیسی تنها یک روز را صرف پاسخگویی به پیام‌های تبریکی کرد که از سوی رقبای انتخاباتی و دیگر چهره‌ها و مسؤولان روانه می‌شد. از روز بعد (31 خردادماه) او فعالیت‌هایی را شروع کرد که مقدمه‌ای برای برعهده گرفتن رسمی سکان قوه مجریه بود و اگر می‌خواست پیام تبریک کسی را پاسخ بدهد لابه‌لای دیگر برنامه‌هایش این کار را انجام می‌داد.   

* اولین نشست خبری

برنامه‌های شهید رئیسی به عنوان رئیس‌جمهور منتخب با نشست خبری در روز 31 خردادماه 1400 آغاز شد. از آن زمان تا 12 مرداد که مراسم تنفیذ او از سوی مقام معظم رهبری صورت پذیرفت، رئیسی کارهای زیادی داشت که باید انجام می‌داد.

اولین نشست خبری هشتمین رئیس‌جمهور ایران روز 31 خردادماه با حضور ۳۸۰ نماینده از رسانه‌های داخلی و خارجی برگزار شد. این نشست خبری که قرار بود به مدت یک ساعت برگزار شود از ساعت ۱۴:۱۰ آغاز شد و حدود ساعت ۱۵:۳۰ به پایان رسید. در این نشست شهید رئیسی به سوال خبرنگاران ۱۶ رسانه پاسخ داد. 

خاتمه دادن به تمام بسترهای فسادزا و رانت‌زا، توجه ویژه به رفع مشکل معیشت و مسکن مردم به عنوان نخستین اقدام، تکیه بر ظرفیت‌های کشور بویژه تکیه بر جوانان برای حل مشکلات رونق تولید، حفظ ارتباط با مردم و رسانه‌ها، راه‌اندازی سامانه‌ای برای پیشنهادات مردم درباره کابینه، راه‌اندازی سامانه‌ای برای نخبگان، نوع روابط با کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و... از جمله محورهایی بود که در آن نشست خبری مطرح شد و رئیسی به آنها پرداخت. در واقع رئیسی خود را در معرض سوالات خبرنگارانی قرار داد که می‌خواستند بدانند رئیس‌جمهور منتخب چه در سر دارد و قرار است در آینده چه برنامه‌هایی را به اجرا بگذارد. 

همان موقع، برخی رسانه‌ها انتقادهایی را به نخستین نشست خبری شهید رئیسی ایراد کردند که کوتاهی زمان نشست (یک ساعت و 20 دقیقه) یکی از ایرادها بود. البته آنها خبر نداشتند کمتر از ۳ سال بعد، نهمین رئیس‌جمهور ایران همین نشست خبری یک ساعته و 20 دقیقه‌ای را هم در دستور کار نخواهد داشت.

اولین برنامه آقای پزشکیان پس از اعلام رسمی برگزیده شدن به عنوان رئیس‌جمهور منتخب مردم ایران، حضور در مرقد حضرت امام(ره) و سخنرانی چند دقیقه‌ای با حضار و مردمی بود که از قاب تلویزیون یا شبکه‌های اجتماعی او را می‌دیدند. پس از آن، انتظارها برای انجام نشست خبری دکتر پزشکیان که امری رایج در میان روسای جمهوری انتخاب‌شده از سوی مردم است، بی‌نتیجه باقی ماند. تاکنون رئیس‌جمهور منتخب حتی در تلویزیون نیز حضور نیافته است تا در رسانه ملی با مردم سخن بگوید. در عوض به جای او رئیس شورای راهبری تعیین دولت چهاردهم یعنی محمد جواد ظریف به صداوسیما رفته است. 

* نشست‌های کاری

اولین دیدار مردمی شهید رئیسی به عنوان رئیس‌جمهور منتخب روز اول تیرماه 1400 در حرم رضوی انجام شد. در آن روز که هنوز کشور در تب و تاب شیوع بیماری کرونا قرار داشت و به تازگی مجوز حضور جمعی در اماکن عمومی صادر شده بود، اغلب زائران و البته خود رئیس‌جمهور منتخب با ماسک در حرم رضوی حضور یافتند. 

رئیسی پس از دیدار با مردم، دیداری با حسن روحانی، رئیس‌جمهور پیش از خود داشت که این دیدار و گفت‌وگو در روز دوم تیرماه انجام شد. سپس او روز چهارم تیرماه در یک گفت‌وگوی تلویزیونی شرکت کرد تا ظرف کمتر از یک هفته پس از برگزیده شدن به عنوان رئیس‌جمهور منتخب ملت ایران، ۲ بار خود را در معرض سوالات خبرنگاران و اهالی رسانه قرار دهد و این بار در قالب رسانه ملی و در محضر میلیون‌ها نفر از مردم، ضمن تشریح بخش‌هایی از برنامه‌های خود، پاسخی عملی به انتقادهایی داد که درباره زمان کم نخستین نشست خبری او ایراد شده بود. 

شنبه چهارم تیرماه 1400 رئیسی در برنامه تلویزیونی «بدون تعارف» شرکت کرد. او در این برنامه تلویزیونی به نکته جالبی اشاره کرد. آنجا که مجری برنامه از او درباره دیدارهای اخیرش با مسؤولان پرسید، وی در پاسخ گفت: مسؤولان مختلف درخواست ملاقات دارند ولی سعی می‌کنم ملاقات‌هایم صرف ملاقات تبریک نباشد، چون از آن چیزی برای مردم درنمی‌آید و باید از نشست‌مان با هر کسی ثمره برای دولت آینده باشد، لذا من ملاقات‌هایم را به نشست کاری تبدیل کرده‌ام.

رئیسی تاکید کرد: اگر آقایان پیش من می‌آیند یا من خدمت‌شان می‌رسم بحث در این مورد می‌کنیم که چگونه با هم همکاری کنیم و تقریبا بدون استثنا ملاقات‌ها به همکاری کاری تبدیل شده است تا از آن یک همکاری فی‌مابین به وجود بیاید. یا اینکه آقایان وزرا اگر دیداری دارند گزارشی از عملکرد و پیشنهاد بدهند که در مجموعه‌شان چه کاری باید انجام شود و چه کار‌هایی قصد داشتند انجام دهند ولی موفق نشده‌اند و چرا موفق نشده‌اند.

اما یکی از جالب‌ترین نکاتی که در نخستین گفت‌وگوی تلویزیونی شهید رئیسی به عنوان رئیس‌جمهور منتخب مطرح شد، بحث کابینه احتمالی او بود. در حالی که برخی گمان می‌کنند دولت پزشکیان نخستین دولتی است که از یک ظرفیت شبکه‌ای برای تعیین وزرا بهره می‌برد و تصور ساده‌لوحانه آنها این است که دولت‌های قبل با چند تلفن وزرا را مشخص می‌کردند! صحبت‌های شهید رئیسی در نخستین برنامه تلویزیونی‌اش با مردم به عنوان رئیس‌جمهور منتخب، خلاف این تصور را ثابت می‌کند.

رئیسی در گفت‌وگوی خود در برنامه بدون تعارف درباره گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای درباره اعضای کابینه‌اش گفته بود: «گمانه‌زنی‌هایی که در رسانه‌ها می‌شود دقیق نیست و من خواهش می‌کنم دوستان به خودشان زحمت ندهند! اگر پیشنهادی دارند حتما ما را مطلع کنند، ما سامانه‌ای ایجاد و شاخصه‌هایی را اعلام می‌کنیم در آنجا همه نخبگان، صاحب‌نظران، دغدغه‌مندان مردم و انقلاب، پیشنهادها و نظرات‌شان را بدهند ما به نظرات مردم احترام می‌گذاریم. گروه‌ها و تشکل‌های سیاسی هر کس که پیشنهادی دارد بدهد اما نه اینکه گمانه‌زنی کنند که آقای زید، عمرو یا چه کسی. اینکه او اسمش مطرح شود و چیزی اتفاق نیفتد، بعدا موجب مشکل شود. به نظرم به جای این گمانه‌زنی‌ها، پیشنهاد درستی بدهند».

* نشست‌های تخصصی

دیدار دیگر نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری (9 تیرماه)، دیدار وزیر خارجه هند (16 تیرماه)، دیدار با مراجع تقلید (18 تیرماه) و دیدار با اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم (19 تیرماه) از جمله برنامه‌های او بود که در آن روزها انجام گرفت. اما از دهه سوم تیرماه 1400 نشست‌های تخصصی شهید رئیسی که می‌توانست او را در برعهده گرفتن سکان ریاست‌جمهوری آماده‌تر کند، شروع شد.

شهید رئیسی نخستین جلسه کمیته‌ای متشکل از روسای دستگاه‌های نظارتی و اطلاعاتی کشور را تشکیل داد تا پیش از زمان رسمی استقرار دولت جدید، براساس آسیب‌شناسی‌ها و تجارب پیشین خودش در مبارزه با فساد، راهکارهای اجرایی برای ایجاد تحول در سازوکارهای فسادزای دولت و اقدامات اولویت‌دار پیشنهاد کند. تدوین دستورالعمل‌ها و ابلاغیه‌های موردنیاز به منظور اصلاح سازوکارهای اقتصادی فسادآفرین و رانت‌زا، زمینه‌های بروز فساد، همچنین پیشگیری از وقوع جرم در نظام بانکی، مالیات، گمرک، مناقصات‌ دولتی، قاچاق سازمان‌یافته و ارائه نقشه راه عملیاتی برای ایجاد شفافیت در نظامات اقتصادی کشور و تحقق سامانه جامع اطلاعات اقتصادی کشور از جمله ماموریت‌های محوله به این کمیته بود. 

خود شهید رئیسی نیز در ابتدای نخستین جلسه با روسای دستگاه‌های نظارتی و اطلاعاتی کشور با اشاره به این نکته که یکی از انتظارات مردم از دولت او ریشه‌کنی فساد است، گفته بود: آغاز این کار تا زمان استقرار دولت نباید به تاخیر بیفتد و زمینه‌های آن از الان باید فراهم شود تا در روز نخست تشکیل دولت، اقدامات عینی را آغاز کنیم.

«نشست با استادان و صاحب نظرات اقتصادی» دومین نشست تخصصی شهید رئیسی بود که 23 تیرماه 1400 انجام شد. سپس با توجه به معضل بیماری کرونا و عدم ورود واکسن مورد نیاز به کشور در دولت دوازدهم، رئیسی روز 26 تیرماه نشستی با کارشناسان و مسؤولان حوزه واکسن کرونا داشت. این نشست باعث شد یکی از نخستین اقدامات او پس از آنکه رسما سکان ریاست‌جمهوری سیزدهم را برعهده گرفت، صدور دستورهای لازم برای مقابله و مهار بیماری کرونا باشد. چنانکه در روز 19 مردادماه در حالی که تنها 5 روز از مراسم تحلیفش در مجلس شورای اسلامی می‌گذشت، 9 دستور مهم را در جلسه اضطراری ستاد مقابله با کرونا صادر کرد؛ تامین فوری اقلام درمانی بالاخص سرم و اکسیژن، بازنگری در پروتکل‌های بهداشتی و تعیین ضمانت اجرا برای آن، تمهید واردات واکسن به میزان مورد نیاز به منظور قطع زنجیره انتقال تا قبل از آغاز فصل سرما و تامین بدون محدودیت ارز برای واردات واکسن از جمله دستورات مهم شهید رئیسی در آن جلسه بود که تجربه ماه‌های آتی نشان داد چطور این تمهیدات توانست در کنترل بیماری کرونا در کشور موثر واقع شود. 

نشست ویژه بررسی مسائل خوزستان (که در آن مقطع با مشکل کم‌آبی رو به رو بود) در روز 31 تیرماه 1400، نشست ویژه بررسی مسائل صنعت برق (با توجه به خاموشی‌های گسترده در مناطق متعددی در کشور) در روز سوم مرداد، نشست ویژه بررسی الزامات ساخت مسکن در روز چهارم مرداد و نشست با کمیسیون‌های تخصصی مجلس در پنجم مرداد از جمله نشست‌های تخصصی رئیس‌جمهور شهید پیش از مراسم تنفیذ و تحلیف بود.

خروجی این جلسات همان‌طور که در بحث مبارزه با بیماری کرونا نمود یافت در دیگر موارد نیز خودش را نشان داد. چنانکه پس از اینکه رئیسی رسما ساکن ساختمان ریاست‌جمهوری در میدان پاستور شد، در نخستین سفر استانی‌اش روز هشتم شهریورماه سال 1400 به خوزستان رفت تا از نزدیک شاهد مسائل و مشکلات مردم این خطه از کشورمان باشد. 

هفتم مردادماه آخرین برنامه شهید رئیسی به عنوان رئیس‌جمهور منتخب (پیش از تنفیذ) با حضور او در یک موسسه خیریه نگهداری و تربیت کودکان کار صورت پذیرفت و روز 12 مردادماه مراسم تنفیذ هشتمین رئیس‌جمهور ایران توسط مقام معظم رهبری انجام شد. او ۲ روز پس از انتخابش به عنوان رئیس جمهور، برنامه‌های کاری‌اش را آغاز کرد. به جای اینکه بیشتر وقت خود را به خرید در سوپرمارکت اختصاص بدهد، یا کارها را به مشاوران و کارشناسان حواله دهد، شخصا به نشست‌های متعدد با کارشناسان مبادرت کرد تا ذهنیت روشن‌تری نسبت به مسائل و مشکلات کشور به دست آورد. 

شهید رئیسی در زمان تقریبا یک ماه و نیمه‌ای که فرصت داشت، دو بار با خبرنگاران به گفت‌وگو نشست. به جای آنکه نماینده خودش را به تلویزیون بفرستد، خود مقابل دوربین‌ها رفت. بار اول در حضور 380 خبرنگار از رسانه‌های مختلف و بار دوم در صداوسیما حضور یافت و برنامه‌هایش را تشریح کرد. هرچند خودش گفته بود «اگر (درباره تعیین نفرات کابینه) پیشنهادی دارند حتما ما را مطلع کنند، ما سامانه‌ای ایجاد و شاخصه‌هایی را اعلام می‌کنیم در آنجا همه نخبگان، صاحب‌نظران، دغدغه‌مندان مردم و انقلاب، پیشنهادها و نظرات‌شان را بدهند ما به نظرات مردم احترام می‌گذاریم» اما وظیفه تعیین کابینه را به عهده شورای راهبری نگذاشت و همواره خود پاسخگوی مسائل و وظایف مهم محوله برعهده رئیس‌جمهور بود.  

اکنون که بحث شورای راهبری تعیین کابینه دولت چهاردهم داغ است و هر روز اخباری پیرامون شورا منتشر می‌شود، خوب است بدانیم شهید رئیسی برای نخستین بار سامانه دریافت پیشنهاد برای تعیین کابینه و مدیران دولتی را نه صرفا از سوی نخبگان که از سوی مردم عادی در دستور کار قرار داده بود.

دریافت نظرات از کارشناسان کاری پسندیده است، به شرط آنکه خود رئیس‌جمهور منتخب نیز به جای آنکه مقابل دوربین‌ها وقتش را در سوپرمارکت‌ها بگذراند، شخصا با همین کارشناسان به گفت‌وگو بنشیند و ذهن خود را برای مقابله با مشکلات در زمان ریاست‌جمهوری تقویت کند.