گروه اجتماعی: به دنبال اجرای طرح دارویاری که از تیر 1401 کلید خورد زمینه‌های رانت و فسادی که به دلیل اختلاف قیمت ارز دولتی و ارز آزاد وجود داشت، از بین رفت و در نهایت مسیر یک اقتصاد سلامت شفاف فراهم شد. فایده اجرای چنین طرحی که یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دولت سیزدهم به شمار می‌رود جلوگیری از قاچاق معکوس داروهای ارزانقیمت ایرانی به کشورهای همسایه است که در این مسیر قیمت دارو به سمت واقعی شدن سوق داده شد. این طرح 2 سال پیش با اعتبار ۷۳‌هزار میلیارد تومان آغاز و باعث شد با انتقال یارانه دارو از طریق بیمه‌ها به مردم، پوشش بیمه‌ای داروها افزایش یابد و اقلام بیشتری از داروها نیز زیر چتر بیمه‌ها برود و در عین حال قیمت دارو بدون افزایش پرداخت از جیب مردم، به سمت واقعی شدن برود. به این ترتیب تعدادی از داروهای ضروری و پرمصرف که پیش از این تحت شمول حمایت‌های بیمه‌ای نبودند، زیر چتر پوشش بیمه‌ای قرار گرفتند و در قالب این طرح، ۳۶۶ قلم داروی ضروری پرمصرف برای بیماران مزمن تحت پوشش بیمه قرار گرفت تا افزایش قیمتی برای بیماران به دنبال نداشته باشد. از طرفی ارز دارو تک‌نرخی شد تا محدودیت در تخصیص ارز دولتی و همچنین محدودیت در تنوع ارزهای تخصیصی که صف‌های طولانی ارز ترجیحی را ایجاد کرده بود از بین برود و دیگر بهانه‌ برای ثبت سفارش دیرهنگام دارو و مواد اولیه و به دنبال آن تاخیر در تامین دارو که منجر به کمبودهای مقطعی برخی داروها می‌شد، به چشم نخورد.

بنا بر اعلام سازمان غذا و دارو، بعد از اجرای طرح دارویار، قاچاق معکوس دارو ۶۲ درصد کاهش یافته است؛ اقدامی که می‌توان آن را یکی از دستاوردهای دولت سیزدهم دانست. با این وجود از همراهی صنعت داروسازی با سیاست‌های اصلاحی می‌توان به طرح دارویار برای اصلاح سیاست‌های ارزی و مقابله با فساد اشاره کرد. وجود ارز 2 نرخی در صنعت داروسازی کشور، چالش‌های بسیاری را برای مصرف‌کننده و تولید‌کننده ایجاد کرده بود. صف طولانی تخصیص و تأمین ارز، تعدیل ظرفیت تولید صنایع دارویی و عدم ارتقای توان صادراتی از مشکلات تولیدکنندگان بود. علاوه بر این قاچاق معکوس گسترده این محصولات به خاطر اختلاف ۷ برابری نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی با بازار آزاد، تأخیر در تأمین ارز و ایجاد کمبودهای مقطعی دسترسی مصرف‌کننده را دچار اختلال جدی کرده بود و این مشکلات سال ۱۴۰۱ به اوج خود رسیده بود. بر همین اساس، دولت سیزدهم با اجرای طرح دارویار و متعاقب آن اصلاح سیاست‌های پوشش بیمه‌ای، هم قیمت دارو را برای مصرف‌کننده ثابت نگه داشت و هم روند تأمین دارو را در کشور تسهیل کرد و طبق اعلام ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، میزان قاچاق معکوس دارو بعد از طرح دارویار، ۶۲ درصد کاهش یافته که رقمی بی‌سابقه و نتیجه رویکرد دولت شهید رئیسی در مقابله با فساد و تخلفات و همچنین نمودار روشن حمایت قاطع از تولید و سرمایه‌های ملی در حوزه دارو بوده است. علاوه بر این، طبق استعلام صورت گرفته از بیمه‌های پایه، در ۲۶۰ قلم دارو، قیمت دارو برای مصرف‌کننده نهایی ۸۶ درصد کاهش یافته است که نشان می‌دهد رویکرد دولت در حفظ منافع مردم و تولید‌کنندگان به صورت توأمان مؤثر واقع شده است. ثبات پرداخت از جیب در عین واقعی شدن قیمت‌ها، افزایش قدرت رقابت داروهای تولید داخل و وارداتی، اجرای طرح پوشش بیمه همگانی، پوشش بیمه سلامت بر اساس کد ملی سایر دهک‌ها در صورت درخواست و مقابله با رانت و فساد در زنجیره تأمین را می‌توان مهم‌ترین دستاوردهای طرح دارویار دانست.

* اضافه شدن 17 محصول دانش‌بنیان به سبد دارویی کشور

مشاور رئیس سازمان غذا و دارو در امور دانش‌بنیان گفت: در دولت سیزدهم ۱۷ محصول دانش‌بنیان به سبد دارویی کشور اضافه شد. جعفر نیکزاد، با اشاره به اقدامات انجام شده در حوزه دانش‌بنیان افزود: از 8 محصول استراتژیک در حوزه دارو و تجهیزات در نخستین رویداد سلامت‌‌بنیان و ۲۳ محصول در دومین نمایشگاه سلامت‌بنیان رونمایی شد. وی با اشاره به افزایش ۴۰ درصدی مشارکت شرکت‌‌های دانش‌بنیان در دومین رویداد سلامت‌محور نسبت به رویداد اول تصریح کرد: سازمان غذا و دارو از ۴۰۰ شرکت‌ دانش‌‌بنیان در زمینه تولید تجهیزات پزشکی حمایت ویژه کرده است. مشاور رئیس سازمان غذا و دارو از تدوین سند حمایت از واحدهای دانش‌‌بنیان و فرآورده‌‌های نوآورانه در این دوره مدیریتی خبر داد و گفت: حمایت از محصولات دانش‌‌بنیان و تسریع در صدور مجوز آزمایشگاه‌های دانش‌بنیان و هسته‌های فناور جزو اقدامات اساسی و محورهای فعالیتی اولویت‌‌دار بوده است. وی افزود: با توجه به شعار سال ۱۴۰۲ و پیرو حمایت از تولید داخل در دولت سیزدهم، بالغ بر ۴۳ شرکت دانش‌بنیان و هسته فناور در حوزه صنعت آرایشی و بهداشتی اقدام به فعالیت و کسب مجوز‌های مربوط کرده‌‌اند.

* تولید بیش از ۹۰ درصد داروهای مصرفی در کشور

دارو یکی از راهبردی‌ترین اقلام مصرفی در کشور است و با وجود آنکه بیش از ۹۰ درصد داروهای مصرفی در کشور تولید داخل است، باز هم برای واردات ۱۰ درصد باقیمانده و نیز مواد اولیه داروهای تولیدی وابستگی‌هایی به خارج از کشور وجود دارد که تامین ارز ترجیحی با نرخ ۴۲۰۰ را برای آن اجتناب‌ناپذیر می‌کند. علاوه بر آن، دارو به عنوان مهم‌ترین رکن نظام سلامت باید در دسترس عموم مردم باشد و به همین علت، تنظیم بازار دارو از طریق سیاست‌گذاری و تنظیم مقررات زنجیره تولید، توزیع و عرضه برعهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. با این رویکرد، طرح دارویار همزمان 2 هدف را دنبال کرد؛ ساماندهی ارز تخصیصی به حوزه دارو و ساماندهی یارانه دارو و جلوگیری از قاچاق. به گفته وزیر بهداشت، هدف از اجرای طرح دارویار این بود که وابستگی به ارز ترجیحی و رانت ناشی از آن، به تولید پویا و غیروابسته برگردد؛ مشکل اساسی ارزهای ترجیحی این بود که بدون حساب و کتاب داده می‌شد و رانت‌هایی را به وجود می‌آورد. اصلاح سیاست‌های ارزی به منظور جلوگیری از آسیب به حوزه صنعت، قطع منافع سوءاستفاده‌‌کنندگان ارز ترجیحی، از بین بردن آثار وابستگی به زمان و نوع ارز ترجیحی اختصاصی به حوزه دارو و آسیب ناشی از ایجاد کمبودهای دارویی، مدیریت بیشتر منابع و منطقی کردن مصرف دارو یکی از مهم‌ترین چالش‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در دولت سیزدهم بود که به نتیجه رسید.

رئیس سازمان غذا و دارو در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: هدف طرح دارویاری علاوه بر جلوگیری از قاچاق دارو و حذف رانت ارزی برای تهیه این کالای سلامت‌محور، منطقی شدن مصرف دارو است، از طرفی نیز مردم در این طرح برای خرید دارو از جیب خودشان هزینه نمی‌کنند بلکه بیمه‌ها هزینه نرخ دارو را می‌پردازند.

وی در پاسخ به اینکه میزان قاچاق معکوس دارو طی2 سال اخیر 62 درصد کاهش یافته است، گفت: هر چند این آمار‌ها معمولا از سوی نهادهای دیگر اعلام می‌شود اما باید گفت با توجه به حذف ارز ارزان مختص به دارو بی‌تردید قاچاق این کالا در کشور بشدت کاهش یافته است، بنابراین اجرای طرح دارویاری یکی از دستاوردهای مهم دولت سیزدهم برای مقابله با رانت و قاچاق ارز دارویی بوده که نتایج آن بخوبی ملموس است.