کد خبر: 287583تاریخ: 1403/5/2 00:00
«وطن امروز» از افزایش صادرات محصولات نظامی ایران گزارش می‌دهد
ارتفاع ارزی
* «وعده صادق» و زورآزمایی تکنولوژی‌ها/ * علاقه فزاینده جهان به جنگ‌افزار‌های ایرانی
گروه سیاسی: چند روز پیش وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از افزایش 3 برابری صادرات محصولات نظامی کشورمان در کمتر از 3 سال خبر داد. محمدرضا قرایی آشتیانی که گزارشی از فعالیت‌های وزارت دفاع را در جلسه هیات دولت ارائه می‌داد، گفت: در اکثر شاخص‌های عملکردی در ۳۳ ماه اخیر رشد جهشی داشته‌ایم. ما در میزان تولید تسلیحات، تجهیزات و سامانه‌های دفاعی و ارائه خدمات به نیروهای مسلح رشد 2.5 برابری و در میزان صادرات محصولات و خدمات نظامی رشد ۳ برابری داشته‌ایم.
پیش‌تر اخباری از صادرات و همکاری‌های نظامی ایران با بیش از 40 کشور جهان مخابره شد. این امر در حالی صورت می‌گیرد که از سال‌ها پیش تحریم‌ها و محدودیت‌هایی درباره بخش‌های مختلف صنایع نظامی کشورمان از سوی آمریکا و محور غرب اعمال شده است. حتی در مهر سال گذشته (1402) که طبق جدول زمانی برجام، دبیرخانه شورای امنیت سازمان ملل با ارسال یادداشتی به کشورهای عضو سازمان ملل متحد، پایان رسمی مقررات بندهای ۳، ۴ و ۶ ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱، شامل آزمایش‌های موشکی، محدودیت صادرات و واردات اقلام موشکی به ایران و همچنین تحریم‌های مربوط به توقیف اموال و ارائه خدمات مالی به افراد و نهادهای ایرانی تحت تحریم شورای امنیت را به اطلاع کشورها رساند، همچنان اروپایی‌ها اصرار داشتند تحریم‌های ایران لغو نشده است!
اما به رغم کارشکنی غربی‌ها، مشتریان صنایع نظامی ایران به همان چیزی اهمیت می‌دهند که هر خریدار عاقلی در جهان در پی کسب آن است؛ به دست آوردن سلاحی مبتنی بر تکنولوژی روز، با کیفیت، امتحان پس‌داده و البته مقرون‌به‌صرفه!
تسلیحات نظامی ایران سال‌هاست در عرصه جهانی و در میدان عمل امتحان خود را پس داده است. حتی قبل از عملیات «وعده صادق»، حمل ماهواره‌های ایرانی به فضا توسط موشک‌های بومی، حملات دقیق موشکی ایران به تروریست‌ها در شمال عراق، حمله به پایگاه آمریکایی عین‌الاسد و حکمفرمایی پهپادهای شاهد 136 ایرانی در آسمان اروپا، پس از جنگ روسیه و اوکراین، دیگر جای شکی باقی نگذاشت که وقتی کشوری چون روسیه به عنوان دومین ارتش قدرتمند جهان نیاز به پهپادهای ایرانی پیدا می‌کند، عیار این پهپادها را باید در سطح اول جهانی ارزیابی کرد. خصوصا آنکه پدافند پرمدعای ناتو نیز نتوانست دفاع موثری در برابر پرواز دسته جمعی شاهدها از خود نشان دهد.
* صادرات نظامی ایران از دیدگاه اندیشکده‌های جهانی
عملیات «وعده صادق» در بامداد ۲۶ فروردین امسال، پس از جنگ اوکراین، دومین عملیات میدانی در مقیاس جهانی برای آزمایش کارایی تسلیحات نظامی کشورمان بود اما قبل از آنکه حماقت صهیونیست‌ها در حمله به کنسولگری ایران در دمشق، به نیروهای مسلح کشورمان یک فرصت تاریخی برای بروز و ظهور قدرت خود را بدهد، رشد صادرات صنایع نظامی کشورمان باعث بهت و تعجب موسسات تحقیقاتی بین‌المللی شده بود. اسفند 1402 موسسه تحقیقات صلح استکهلم، از افزایش شدید صادرات سلاح از سوی ایران خبر داد. این مؤسسه در گزارش سالانه خود آورده بود: «ایران در 5 سال گذشته، نسبت به مدت مشابه قبل از آن، ۲۷۶ درصد افزایش صادرات تسلیحات داشته است. عمده خریداران سلاح‌های ایرانی، به ترتیب روسیه، ونزوئلا و شبه‌نظامیان حوثی یمن بوده‌اند».
یک ماه قبل از گزارش این موسسه، «دنی سیترونوویچ» از مقام‌های کهنه‌کار اطلاعاتی اسرائیل نیز در بهمن 1402 طی مقاله‌ای هشدار داده بود که «ایران در آستانه تبدیل شدن به یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان سلاح جهان است». سیترونوویچ در مقاله خود نوشته بود: «در سال‌های اخیر بویژه در یک سال گذشته، ایران سرعت انتقال و فروش پهپادهای خود را به اقصی نقاط جهان افزایش داده است، از جمله به اتیوپی، بولیوی، ونزوئلا و جبهه پولیساریو در صحرای غربی. ایران در حال تبدیل شدن به یکی از اصلی‌ترین صادرکنندگان سلاح در سطح جهان است، بویژه از زمانی که کشورهای بیشتری علاقه‌مند به خرید این قابلیت‌ها هستند».
کارشناس صهیونیست در ادامه از سود اقتصادی ایران از فروش صنایع نظامی ابراز نگرانی کرده و آورده بود: «ایران، سود اقتصادی روشنی در این زمینه کسب می‌کند. برآورد می‌شود هزینه ساخت هر پهپاد مشهور شاهد 136 حدود 20,000 تا 40,000 دلار باشد. این نکته همراه با گزارش‌هایی که ایران تنها به روسیه بیش از 2 هزار پهپاد فروخته، نشان می‌دهد تهران از این معاملات میلیون‌ها دلار به دست می‌آورد. با این حال، ایران از این پویش، چیزی بیشتر از سود مالی به دست می‌آورد زیرا این کار همچنین سلطه سیاسی جمهوری اسلامی را در این کشورها تقویت می‌کند و موجب وابستگی به تولیدات آن می‌شود».
* ارزآوری صنایع نظامی ایران
آخرین آمار رسمی که از سوی مقامات کشورمان درباره میزان درآمد ایران از فروش تسلیحاتش منتشر شده، مربوط به سال 1401 می‌شود. این آمار را سردار فرحی، جانشین وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح آبان 1402 اعلام کرد. فرحی در آن مقطع گفته بود ایران سال گذشته (1401) یک میلیارد دلار صادرات نظامی داشته است.
اکنون که در سال 1403 قرار داریم، با توجه به رشد صادرات محصولات نظامی کشورمان که چند روز پیش توسط امیر آشتیانی، وزیر دفاع بیان شد، می‌توانیم حدس بزنیم که درآمد کنونی کشورمان از صدور تسلیحات و محصولات نظامی تا چه میزان رشد داشته است.
اما از دیگر نکات مهمی که در مقاله دنی سیترونوویچ و همین طور گزارش موسسه صلح استکهلم نسبت به آن اذعان شده، اشاره به این مساله است که ایران در کنار افزایش شدید صادرات تسلیحاتی، «وارد‌کننده عمده تسلیحات نبوده است». این امر در حالی است که کشورمان در دوران پهلوی دوم و خصوصا در طول دهه 50 شمسی تا زمان پیروزی انقلاب، یکی از عمده‌ترین وارد‌کنندگان تسلیحات در جهان به شمار می‌رفت.
از ابتدای دهه 1350 که درآمدهای نفتی ایران افزایش قابل توجهی یافت، محمدرضا شاه پهلوی طی 7 سال (از سال 50 تا 57) 19 میلیارد دلار سلاح فقط از آمریکا خرید و این مورد در کنار خریدهای شاه از دیگر کشورها نظیر انگلستان، فرانسه و حتی شوروی، ایران را به یک وارد‌کننده محض تسلیحات و رونق‌دهنده به کمپانی‌های تسلیحاتی غرب تبدیل کرده بود. موسسه صلح استکهلم که پیش‌تر گزارش آن را درباره افزایش صادرات تسلیحاتی ایران خواندیم، در گزارش دیگری آورده است که ایران طی سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۹ حدود ۲۴ میلیارد و ۹۴۳ میلیون دلار سلاح و تجهیزات نظامی از آمریکا وارد کرده است اما در تحولی شگرف و کمتر از نیم قرن، کشورمان از یک وارد‌کننده محض سلاح، تبدیل به صادر‌کننده تسلیحات به بیش از 40 کشور جهان شد.
* «وعده صادق» و زورآزمایی تکنولوژی‌ها
چنانکه پیش‌تر اشاره شد، عملیات «وعده صادق» دومین میدان عملیاتی در سطح جهانی بود که قابلیت‌های بالای تسلیحات نظامی کشورمان را پیش چشم جهانیان قرار داد. آنچه در «وعده صادق» رخ داد، در واقع رویارویی تکنولوژی سلاح‌های ایرانی در برابر توان نظامی ناتو بود. در آن شب تاریخی ده‌ها فروند از پیشرفته‌ترین جنگنده‌های آمریکایی، انگلستانی، فرانسوی، اردنی و خود رژیم صهیونیستی مستقیما با پهپادهای ایرانی درگیر شدند، همچنین چند کشور منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نیز کمک اطلاعاتی و پشتیبانی به اسرائیل ارائه دادند اما در نهایت چندین موشک بالستیک از نوع عماد و احتمالا خیبرشکن ایرانی از تمام لایه‌های دفاعی چند ملیتی حاضر در معرکه عبور کردند و پایگاه‌های نواتیم و رامون را درهم کوبیدند.
اسرائیل که یک رژیم جعلی کوچک در خاورمیانه است، به دلیل سال‌ها درگیری با گروه‌های مقاومت مانند حماس، جهاد اسلامی و حزب‌الله لبنان، مدت‌هاست پیشرفته‌ترین پدافند هوایی را در اختیار دارد. جمع و جور بودن حریم هوایی این رژیم در کنار توجهی که آمریکا و غرب به تامین امنیت آن دارند، باعث شده بود لقب کامل‌ترین و حفاظت‌شده‌ترین آسمان منطقه به اسرائیل داده شود.
رژیم صهیونیستی از ۳ پدافند هوایی به نام‌های گنبد آهنین که مخصوص پرتابه‌های ارتفاع پایین نظیر راکت‌های سبک و حتی گلوله‌های خمپاره است، فلاخن داوود که با پرتابه‌هایی در سطح متوسط مقابله می‌کند و بالاخره پیکان یا به زبان عبری «ختص» که با موشک‌های بالستیک و کروز در ارتفاع بالا می‌جنگد، بهره می‌برد اما در شب تاریخی عملیات «وعده صادق»، پدافند چندلایه اسرائیل در کنار پاتریوت‌های آمریکایی و کمک تمام‌قد جنگنده‌های انگلستانی، فرانسوی، اردنی، آمریکایی، اسرائیلی و... نیز نتوانست از اصابت چندین موشک ایرانی به پایگاه‌های نظامی و اطلاعاتی رژیم صهیونیستی جلوگیری کند.
در کنار شکستی که پدافند هوایی ناتو از ایران در عملیات «وعده صادق» خورد، هزینه‌های مالی تحمیل شده به دوطرف در آن چند ساعت درگیری به هیچ عنوان قابل مقایسه نبود. برآوردها نشان می‌دهد هزینه تجهیزات مصرفی ایران برای عملیات «وعده صادق» به ۲۰ یا ۳۰ میلیون دلار هم نمی‌رسد، در حالی که به اذعان رسانه‌های غربی 1.3 میلیارد دلار بلکه بیشتر قیمت موشک‌هایی بوده که برای دفع پهپادها و موشک‌های ایران استفاده شده است. در همین راستا خبرنگار نظامی سایت صهیونیستی «ماکور ریشون» اذعان کرد پاسخ نظامی ایران به تجاوز اخیر رژیم صهیونیستی برای تل‌آویو هزینه‌های سرسام‌آوری به دنبال داشت.
* علاقه فزاینده جهان به جنگ‌افزار‌های ایرانی
پس از عملیات «وعده صادق»، برتری تکنولوژی به‌کار رفته در تسلیحات راهبردی ایران نظیر پهپادها و موشک‌های ایرانی بر همگان ثابت شد. از همین رو، پایگاه تحلیلی نظامی «Breaking Defense» در مقاله‌ای با اشاره به عملیات تنبیهی «وعده صادق» سپاه علیه رژیم اشغالگر اسرائیل به مساله علاقه فزاینده جهان به جنگ‌افزار‌های ایرانی پرداخت.
طبق گزارش این پایگاه تحلیلی، با وجود همکاری گسترده چند کشور با تل‌آویو در مقابله با موشک‌ها و پهپادهای ایرانی، علاقه جهانی به این جنگ‌افزار‌ها رو به کاهش نیست و بنا به اذعان تحلیلگران، بازار پررونقی در سراسر جهان برای دسترسی و خرید پهپادهای به نسبت ارزان و کارآمد ایران به وجود آمده است.
در بخشی از گزارش بریکینگ دیفنس آمده است: «شاید اسرائیل و متحدانش توانسته باشند با تعداد زیادی از ۳۰۰ پهپاد و موشکی که ایران در حمله بی‌سابقه خود به اسرائیل پرتاب کرد، مقابله کنند اما به نظر کارشناسان این امر مشتریان پرنده‌های بدون سرنشین تهران را منصرف نکرده است».
از سوی دیگر، پس از انهدام موفق سامانه‌های تجسسی رژیم صهیونیستی و تانک‌های مرکاوا در سراسر مرز اراضی اشغالی با لبنان توسط رزمندگان حزب‌الله، تقاضا برای موشک‌های هدایت‌شونده الماس و دهلاویه از سوی کشورهای منطقه و فرامنطقه به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.
به نظر می‌رسد اکنون صنایع نظامی ایران به آن سطح از قابلیت و مقبولیت جهانی دست یافته که می‌تواند علاوه بر ایجاد بازدارندگی برای کشورمان، از لحاظ اقتصادی نیز ارز قابل توجهی به ارمغان آورد. فراموش نکنیم که یکی از کارشناسان اسرائیلی گفته بود: «ایران از صادرات سلاح، چیزی بیشتر از سود مالی به دست می‌آورد، زیرا این کار همچنین سلطه سیاسی جمهوری اسلامی را در این کشورها تقویت می‌کند و موجب وابستگی به تولیدات آن می‌شود».
***
ابرفراصوت‌های ایرانی
«شهاب» را باید نخستین موشک ایرانی بدانیم که در سطح بین‌المللی سروصدا کرد و پرده از قدرت نوظهور موشکی ایران برداشت، چرا که این موشک بردی بیش از 300 کیلومتر داشت و کلاهک آن می‌توانست چندصد کیلو مهمات انفجاری را حمل کند. سپس به سرعت خانواده موشک‌های شهاب، عماد، قدر، خرمشهر و... با بردها و قدرت تخریب بالاتر و البته دقت بیشتر طراحی و رونمایی شدند. ساخت موشک‌های دوربرد و نقطه‌زن در ایران تحریم‌شده نشان داد کشورمان در حال قدم گذاشتن در مسیری است که می‌تواند معادلات منطقه‌ای و حتی فرامنطقه‌ای را به شکل خارق‌العاده‌ای تغییر دهد.
برای نمونه اکنون ایران دارای موشکی نظیر خرمشهر 4 با نام دیگر «خیبر» است که خردادماه 1402 رونمایی شد. خیبر جزو موشک‌های بالستیک برد بلند و نقطه‌زن است که ۲ هزار کیلومتر برد دارد. سرجنگی این موشک با وزن یک تن و ۵۰۰ کیلوگرم و طول ۴ متر از انواع سرجنگی‌های شدیدالانفجار است. تامین دقت نقطه‌زنی در فاز میانی (پرواز بالای جو) این موشک در سرعت بالای ۱۶ ماخ انجام شده و سرجنگی با سرعت حدود ۸ ماخ به هدف اصابت می‌کند. یکی دیگر از ویژگی‌های این موشک راهبردی، تاکتیکی بودن است که به کاربر کمک می‌کند به سرعت «خرمشهر۴» را جابه‌جا و آن را در کمترین زمان ممکن عملیاتی کند.
همچنین ایران موشک‌های فتاح 1و2 را ساخته که از حیث سرعت در زمره موشک‌های هایپرسونیک (ابرفراصوت) جای می‌گیرند. هایپرسونیک‌ها موشک‌هایی هستند که باید به سرعت بیش از 5 ماخ دست یابند تا «برین صوت» یا همان هایپرسونیک نام بگیرند. موشک فتاح 1 یک موشک بالستیک با سرعت 13 تا 15 ماخ است که می‌تواند تا 1400 کیلومتر برد داشته باشد و به چشم برهم‌زدنی خود را به اسرائیل برساند؛ موشکی که خردادماه 1402 رونمایی شد. اما فتاح 2 که قابلیت‌های بیشتری نیز نسبت به فتاح 1 دارد، چند ماه بعد از فتاح 1 و در آبان 1402، در جریان بازدید رهبر انقلاب اسلامی از نمایشگاه آخرین دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی رونمایی شد. فتاح 2 توانایی گلاید (سر خوردن) روی هوا را دارد و با مانور‌پذیری و سرعت فوق‌العاده بالا (10 تا 20 ماخ) می‌تواند به راحتی از کمند پدافند هوایی ختص یا همان کمان اسرائیل بگریزد و اهداف خود را نابود کند.
***
پهپادهایی در تراز جهانی
زمانی که نگاه کارشناسان و صاحبنظران بین‌المللی به صنایع موشکی کشورمان بود تا هر بار با رونمایی از موشک‌های جدید ایرانی لیست بلندبالای خود را به روز‌رسانی کنند! اتفاقی در قلب اروپا رخ داد که منجر شد جهان نسبت به یک سلاح دیگر ایرانی نیز حساس شود؛ «پهپادهای خانواده شاهد» با صدای خاص خود در آسمان اوکراین رویت شدند و این سوال را پدید آوردند که چطور می‌توان با این پهپادهای ارزان‌قیمت اما خطرناک مقابله کرد؟
هرچند ایران و روسیه انتقال پهپادهای شاهد بعد از جنگ روسیه با اوکراین را تکذیب کردند اما به هر روی مقابله سخت با پهپادهای شاهد در آسمان اروپا و در صحنه عمل، نشان داد آمریکا و غرب از این پس، غیر از موشک‌های ایرانی که امتحان خود را در حمله به مقر تروریست‌ها در شمال عراق و سوریه پس داده بودند، باید نگران پهپادهای ایرانی نیز باشند.
پهپاد شاهد 136 که در اوکراین لرزه بر اندام کشورهای غربی انداخت، تنها یک نمونه از پهپادهای ایرانی است که یکی از دلایل مقبولیت آن نزد دیگر کشورها، سادگی استفاده از آن در کنار قیمت پایینش است، در حالی که صنایع نظامی ایران از پهپادهای دیگری با عناوینی چون: ابابیل، کرار، شاهین، کمان، غزه و... نیز بهره می‌برد.
صرفا در خانواده شاهد، ایران پهپادهای غول‌پیکر شاهد 149 و شاهد 147 را نیز ساخته است. شاهد 149 حد فاصل ۲ سوی بال آن 22 متر است که تا آبان 1402 بزرگ‌ترین پهپاد ایرانی بود اما در همان ماه و همزمان با بازدید رهبر انقلاب از دستاوردهای جدید نیروی هوافضای سپاه، از پهپاد بزرگ‌تری رونمایی شد که شاهد 147 نام داشت. این پهپاد با طول بال 26 متر می‌تواند تا ارتفاع 60 هزار پایی اوج بگیرد و اشراف اطلاعاتی خوبی ایجاد کند که معادل ارتفاع پروازی پهپاد آمریکایی نورثروپ گرومن آرکیو-۴ گلوبال هاوک Northrop Grumman RQ - 4 Global Hawk) ) است. یا پهپاد «کرار» یک پهپاد چندمنظوره ایرانی با موتور توربوجت است که در خدمت بسیاری از یگان‌ها و رده‌های نظامی ارتش و سپاه قرار گرفته است، به‌گونه‌ای که نخستین تجربه ایران در ساخت پهپاد با پیشرانه جت و نیز نخستین پهپاد رزمی ایران با قابلیت حمل طیف وسیعی از انواع تسلیحات است. اخیرا که پهپاد «یافا»ی یمنی‌ها قلب تل‌آویو را درید، صهیونیست‌ها و منابع غربی این پهپاد را نسخه بهبودیافته پهپاد صماد 3 می‌دانند که به گفته آنها تکنولوژی آن ایرانی است. یمن می‌گوید یافا یک پهپاد ساخت این کشور است. ایران نیز اظهارنظری در این باره نکرده است اما همگان می‌دانند چه یافا ایرانی باشد یا نه، به حتم کشورمان پهپادهایی بسیار بهتر از آن دارد!