گروه اجتماعی: با آنکه متاسفانه روزانه هزار مورد سقط جنین عمدی در کشور اتفاق می‌افتد ولی طی 2 سال اخیر در پی اقدامات قابل توجه برای جلوگیری از این پدیده شوم، همچون اجرای طرح نجات فرزندان سقط در قالب طرح «نفس» با ارائه مشاوره به والدین، از موارد سقط جنین بسیاری پیشگیری شده است. سقط جنین که از ابعاد مختلف اسلامی، اجتماعی،‌ فرهنگی و حتی روانشناسی مورد نکوهش است، عملی ناشایست است که نه‌تنها سلامت مادران را هدف گرفته، بلکه آینده جمعیتی کشور را نیز با چالش جدی مواجه می‌کند. این عمل که معمولا در قالب قانون و جرائم مورد بررسی قرار می‌گیرد، از نظر مباحث دینی  نیز دارای عقوبت الهی و از حیث اخلاقی نیز یک ضدارزش و هنجارشکنی محسوب می‌شود. 

پس از تصویب قانون حمایت خانواده و جوانی جمعیت در سال ۱۴۰۰، بر اساس ماده ۵۶ همین قانون سقط جنین ممنوع شد و از جرائم دارای جنبه عمومی تلقی می‌شود. این موضوع تا حدی اهمیت دارد که می‌تواند قابل پیگرد برای مجازات دیه، حبس و ابطال پروانه پزشکی باشد. از طرفی اگر مادری بخواهد جنین‌اش را سقط کند، باید درخواست خود را به پزشکی قانونی ارائه دهد، در مرحله بعد مراکز پزشکی قانونی مکلفند درخواست‌های دریافتی را به کمیسیون سقط قانونی ارجاع دهند.

طبق گفته کارشناسان بهداشت برخی سقط ‌جنین‌ها به‌ دلیل شرایط و بیماری‌های مادر یا جنین پس از بررسی پزشکی قانونی انجام می‌شود که موارد بسیار کمی است اما برخی از انواع سقط جنین عمدی است و زوجین به ‌دلایل مختلف از جمله مسائل فرهنگی، اقتصادی و... اقدام به این کار می‌کنند و بعضا از این مساله اطلاعی ندارند که سقط جنین در واقع گرفتن جان یک انسان است، لذا در طرح نفس به این دسته از زوجین، خدمات مشاوره‌ای ارائه می‌شود تا از سقط جنین منصرف شوند.

طبق اظهارات معاون بهداشت وزارت بهداشت هم‌اکنون تمام مراکز بهداشتی کشور قسمت مشاوره ازدواج و باروری دارند که وضعیت بارداری مراجعان را بررسی می‌کنند، همچنین اطلاعات افرادی که باردار هستند در سامانه ملی باروری سالم ثبت می‌شود و وضعیت مادر پیگیری می‌شود. اگر در روند این پیگیری‌ها، مراقبان سلامت ببرند که احتمال دارد یک زوج اقدام به سقط جنین کنند به آنها مشاوره ارائه می‌شود. 

به گفته حسین فرشیدی، طرح نفس در همه استان‌ها در حال اجراست و ارائه مشاوره نیز در مراکز بهداشتی کشور انجام می‌شود. در این مشاوره‌ها مبانی حقوقی، احکام، مسائل علمی و عوارض سقط جنین برای مادر و پدر تبیین می‌شود. طرح نفس با آگاهی‌بخشی به والدین درباره سقط تا حدودی مانع کشتار بی‌رحمانه جنین‌ها شده است.

* جلوگیری از وقوع سقط جنین با اجرای طرح «نفس»

رئیس بسیج جامعه پزشکی کشور با اشاره به اینکه روزانه هزار مورد سقط جنین در کشور انجام می‌شود، گفت: با اجرای طرح نفس تاکنون از وقوع 4 هزار و ۵۰۰ سقط جنین جلوگیری شده است. 

محمدحسین زارع‌زاده روز سه‌شنبه در یک نشست خبری که در محل این سازمان برگزار شد، درباره فعالیت‌های بسیج جامعه پزشکی در راستای جوانی جمعیت گفت: از کارهای خوب در این سازمان اجرای طرح نفس با همکاری وزارت بهداشت است. این طرح میانبری برای افزایش جمعیت و از سقط جنین که به صورت عمدی و جنایی اتفاق می‌افتد، جلوگیری کرده است. طرح نفس از سال ۱۴۰۱ با هدف کمک همه‌جانبه به خانواده‌هایی که به علل مختلف مبادرت به سقط جنین می‌کنند، اجرا شده است. 

این طرح برای نجات فرزندان در حال سقط بوده و در آن مشاوره‌های تخصصی به مادرانی که تصمیم به سقط جنین خود دارند ارائه می‌شود. وی با اشاره به فعالیت ۲۵۰ مرکز مردمی نفس در کشور، اظهار داشت: در این مراکز فعالیت خود را برای حفظ جان جنین‌هایی که کاندیدای سقط جنین بودند، آغاز کردیم به طوری که بیش از 5 هزار و ۷۰۰ مراجعه‌کننده به این مراکز داشتیم و توانستیم از 4 هزار و ۵۰۰ مورد سقط جنین جلوگیری کنیم. زارع‌زاده در ادامه تاکید کرد: ماماها، مشاورها، متخصصان زنان و زایمان و... در قالب طرح نفس با ما همکاری دارند و فعالیت‌های فرهنگی و مشاوره به زوجین برای جلوگیری از سقط جنین را سرلوحه فعالیت خود قرار داده‌اند. 

وی با انتقاد از اینکه داروی سقط جنین به راحتی در دسترس است، ادامه داد: در طرح نفس ۲۳ درصد زوجین مشکل اقتصادی را دلیل اصلی سقط جنین عنوان کردند و مابقی دلایل دیگری را ذکر کردند، در حالی ‌که تغییر رویکرد و نگاه خانواده‌ها به فرزندآوری امری مهم است و باید به فرزند به عنوان سرمایه نگاه شود نه هزینه. 

رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت نیز در این نشست درباره علل سقط جنین گفت: سقط جنین عمدی بیشتر به علت نخواستن فرزند، مشکلات اقتصادی و نامناسب بودن زمان بارداری رخ می‌دهد که به ترتیب ۴۰، ۲۱ و ۲۰ درصد علل اصلی سقط عمدی جنین را تشکیل می‌دهند. صابر جباری افزود: بر اساس بررسی‌هایی که صورت گرفته 7.2 درصد افراد متقاضی سقط جنین، تجربه نخستین بارداری را داشته‌اند. ۲۰.۳ درصد از آنها در دومین بارداری خود این تصمیم را گرفته‌اند؛ 24.9 درصد از این افراد قصد سقط فرزند سوم و ۲۸.۳ افراد قصد سقط چهارمین فرزند خود را داشته‌اند. وی تصریح کرد: این آمارها بیانگر این است که عمده افراد تحت تأثیر انگاره‌های غلط فرزندآوری از جمله «فرزند کمتر، زندگی بهتر» قرار دارند. 

مشاور مسؤول بسیج جامعه پزشکی در امور جمعیت در پایان اظهار داشت: تلقی اشتباهی در جامعه شکل گرفته که تصور می‌کنند کشتن جنین زیر ۴ ماه اشکالی ندارد، در حالی ‌که گناه بزرگی بوده و از لحاظ شرعی اشکال دارد.