در سال‌های گذشته، شاید با شنیدن خبر ترور، تنش نظامی، تصویب یک قطعنامه جدید و حتی سخنرانی تند یک مسؤول غربی علیه جمهوری اسلامی ایران، برخی به فکر سرمایه‌گذاری و خرید طلا یا ارز می‌افتادند، زیرا ممکن بود هر لحظه نرخ دلار از چالش‌های سیاسی تاثیر بپذیرد و ناگهان با جهش‌های بی‌سابقه همراه شود اما در مقطع کنونی خبری از این نوسان‌ها نیست؛ جهش‌هایی که مردم را با بی‌ارزش شدن هر روزه و مداوم اموال‌شان مواجه می‌ساخت و آنها را نسبت به آینده خود و فرزندان‌شان ناامید می‌کرد. این همان چیزی بود که دشمن از آن سوءاستفاده می‌کرد، چرا که با نوسان دلار هر شخصی اولیه‌ترین نیازهای زندگی‌اش تحت تاثیر قرار می‌گرفت اما در حال حاضر اقتصاد کشور در مقابل این تحولات سیاسی واکسینه شده است. به نظر می‌رسد این نهال ضعیف اقتصاد، در حال تبدیل شدن به درختی تنومند با ریشه‌هایی مقاوم است.

در حال حاضر باید به تغییر شاخص‌های کلان اقتصاد توجه ویژه کرد؛ شاخص‌هایی همچون میزان رشد نقدینگی، پایه پولی، ناترازی بانک‌ها و رشد اقتصادی که تاثیر مستقیمی بر کنترل نرخ تورم و ثبات نرخ ارز دارند.

بر اساس آمارهای بانک مرکزی، میزان رشد پایه پولی از 42.9 درصد در سال 1401 به حدود 20 درصد تا پایان اردیبهشت‌ماه سال جاری رسیده است. همچنین نرخ رشد نقدینگی از 30.9 درصد در پایان اردیبهشت‌ماه 1402 با یک روند نزولی به حدود 25 درصد تا پایان اردیبهشت‌ماه 1403 رسیده است. این عددها نشان از موفقیت بانک مرکزی در اجرای سیاست تثبیت اقتصادی دارد.

طبق اعلام صندوق بین‌المللی پول در سال 2023 رشد اقتصادی ایران  بالغ بر 4.7 درصد شد. همچنین صادرات نفت کشور نسبت به سال 1400 حدود 3 برابر شده و وصول درآمدهای ارزی نیز افزایش یافته است. این افزایش درآمدهای ارزی و نفتی نقش بسزایی بر مدیریت بانک مرکزی بر بازار ارز دارد.

بهبود آمار متغیرهای کلان اقتصادی، دلیل ثبات نسبی ارز پس از اتفاقاتی همچون عملیات توفان‌الاقصی، حمله رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران، حمله تروریستی در کرمان، پاسخ موشکی ایران به رژیم صهیونیستی و شهادت رئیس‌جمهور پیشین است.

در حال حاضر دست پر بانک مرکزی دلیل مستحکمی بر افزایش کنترل در بازار است به‌طوری که فرزین، رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه یکی از اهداف اصلی  بانک مرکزی افزایش ذخایر ارزی است، گفت: با اطمینان می‌توان گفت ذخایر آزاد ارزی و ذخایر طلا در حال افزایش است. 

تجربه‌های موفق گذشته در کنترل نرخ ارز نشان از تسلط کامل بازارساز بر بازار دارد که دیگر شاهد نوسانات و جهش‌های هیجانی نیستیم. حتی عده‌ای پیش‌بینی  می‌کردند با ترور و شهادت رهبر سیاسی حماس در تهران شاهد جهش نرخ‌ها در بازار باشیم که باز هم بانک مرکزی مهر بطلانی بر نقشه‌های شوم دلالان و سوداگران ارزی زد. 

در همین راستا سیدکمال سیدعلی، کارشناس مسائل ارزی و معاون اسبق ارزی بانک مرکزی گفت: در حال حاضر ارز با وجود خبر‌های منفی واکسینه شده است اما ممکن است دلال‌ها و بعضی صراف‌ها از این موضوع سوءاستفاده کنند. تجربه بانک مرکزی از شروع جنگ غزه تا به امروز با وجود شوک‌های سیاسی متعدد همچون ترور و شهادت سرداران سپاه پاسداران، عملیات تروریستی کرمان، تنش‌های بین ایران و رژیم صهیونیستی و... درباره کنترل ارز بسیار موفقیت‌آمیز بوده است.

معاون اسبق ارزی بانک مرکزی با بیان اینکه افزایش نرخ ارز بار دیگر موقتی است، گفت: مردم نباید نگران اتفاقات و تحولات سیاسی و تاثیر‌پذیری بازار ارز باشند.

روند متغیرهای کلان اقتصادی کشور نشان می‌دهد در روزهای ناآرام سیاسی، مردم آرامش خود را حفظ کرده و از خرید و فروش دلار و طلا خودداری می‌کنند.

همچنین در همین باره مرتضی افقه، اقتصاددان گفت: در یک سال گذشته کشورمان با تنش‌های سیاسی متعددی مواجه بوده و در تمام این روزها بازار ارز و طلا دچار التهاباتی شد که موقت بود. به همین دلیل با تنش‌های سیاسی نرخ ارز  به طور موقت افزایش پیدا می‌کند.

افقه با اشاره به اینکه خبر شهادت اسماعیل هنیه  نرخ ارز را  برای ساعاتی کمی دچار نوسان کرد، افزود: با توجه به تجربه گذشته و اینکه شرایط اقتصادی نسبت به چندین ماه قبل تغییری نداشته است،  نرخ ارز  دچار التهاب نشد، بنابراین با گذشت چند روز از تنش سیاسی و برقراری آرامش در منطقه قیمت ارز  و طلا دوباره کاهشی می‌شود.

افقه اظهار کرد: دلالان، سفته‌بازان و سوداگران در زمان رخ دادن تنش‌های سیاسی با ایجاد فضاسازی به دنبال کسب منفعت شخصی هستند که البته در این شرایط گاهی مردم نیز با رفتار هیجانی اقدام به خرید ارز می‌کنند و به نوعی باعث افزایش قیمت دلار  می‌شوند، هر چند در بسیاری موارد مردم نقدینگی مازادی برای خرید ارز ندارند ولی در نهایت انتظارات تورمی باعث افزایش موقتی قیمت دلار خواهد شد.

* نوسان بازار ارز موقت است

دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق هم گفت: اتفاقات سیاسی و منطقه‌ای در بازارهای مالی بی‌تاثیر هستند. هر چند بازار جهانی نفت نیز با افزایش 2 درصدی قیمت مواجه شد اما واقعیت این است که نوسانات اینچنینی کاملا مقطعی و زودگذر است، چراکه معادلات بزرگ و مهم سیاسی و منطقه‌ای را تغییر نخواهد داد.

حمید حسینی افزود: ذخیره ارزی کشور امسال بهتر از سال گذشته است، به همین دلیل التهابات احتمالی بازار ناشی از رخدادهای سیاسی کوتاه‌مدت خواهد بود، چراکه افزایش صادرات کالاهای غیرنفتی و رشد درآمد نفتی باعث شده منابع ارزی بیشتری در کشور وجود داشته باشد.  به طور قطع این تغییر در درآمد ارزی در کنترل و مدیریت بازار نقش تعیین‌کننده‌ای داشته است.

دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق با تاکید بر اینکه التهاب بازار ارز به هیچ عنوان پایدار و طولانی نیست، گفت: مطمئنا این اتفاق در روند طبیعی بازار ارز تاثیر چندانی ندارد و تجربه نشان داده هیجانات زودگذر خیلی زود هم تخلیه خواهد شد. ضمن اینکه مردم بخوبی با این وضعیت آشنا هستند و می‌دانند هجوم بردن به بازار ارز در این شرایط به هیچ عنوان به سودشان نیست و چیزی جز ضرر و زیان در انتظارشان نخواهد بود. همچنین باید توجه داشت قیمت‌های اعلامی بازار طلا و سکه با توجه به تحولات سیاسی منطقه کمی بالاتر رفته است اما نباید فراموش کرد این نرخ تحت تاثیر ۲ شاخص افزایش قیمت جهانی انس طلا و نوسان نرخ ارز است. در واقع قیمت انس طلای جهانی با ۲ هزار و ۴۳۳ دلار به طور متوسط با ۴۷ دلار افزایش همراه شد. همچنین قیمت سکه نسبت به ابتدای هفته با حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان افزایش روبه‌رو شد.