گروه فرهنگ و هنر: سرلشکر شهید عباس بابایی، معاون نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی 15 مرداد 1366 به فیض شهادت نائل آمد. وی از خلبانان ماهر و تاثیرگذار جنگ تحمیلی بود که توانست ماموریت‌هایی حساس و استراتژیک را در تاریخ جنگ به ثبت برساند.

شهید بابایی در طول خدمت صادقانه خود سمت‌های مختلفی را بر عهده داشت، از جمله مرداد 1360 به فرماندهی پایگاه هشتم شکاری اصفهان منصوب شد و پس از آن آذر 1362 سمت معاونت عملیات فرماندهی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی به وی محول شد.

عباس بابایی از جمله افسران متعهد نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بود که همواره وفاداری خود را به جمهوری اسلامی با انجام پروازهای متعدد در جبهه‌های جنگ به اثبات رساند. وی در طول مدت خدمت شجاعانه خود بیش از ۳ هزار ساعت پرواز با انواع هواپیماهای شکاری داشت و تنها طی یک سال و نیم بیش از 60 ماموریت جنگی را با موفقیت کامل به انجام رساند.

در طول جنگ تحمیلی سرلشکر بابایی در چندین عملیات مختلف نظامی شرکت داشت و در شرایط دشوار عملیات همواره پشتیبان رزمندگان اسلام بود. شهید بابایی در قرارگاه‌های عملیاتی شخصا حضور می‌یافت و همپای رزمندگان اسلام به بررسی طرح‌ها و نقشه‌های عملیات هوایی می‌پرداخت. شهید بابایی به کمک همکارانش در مدت ایام حج سال 1366 طرحی را برای عبور سالم کشتی‌های تجاری در خلیج‌فارس به اجرا درآورد که ماحصل‌ آن عبور امن 40 فروند کشتی غول‌پیکر تجاری از تنگه خورموسی بود.

وی برای پیشرفت سریع عملیات به نظارت بر کارها اکتفا نمی‌کرد و به‌ رغم ممانعت‌هایی که برای جلوگیری از پرواز وی به دلیل سمتی که داشت به وجود می‌آوردند، خود شخصا در پروازهای عملیاتی شرکت می‌کرد و با مهارت و شجاعتی خاص به مقابله با دشمنان اسلام می‌پرداخت. او با اینکه معاون عملیات نیروی هوایی بود، هیچگاه خود را از صحنه نبرد جدا نمی‌کرد و همیشه در میدان‌های جنگ حضور داشت.

حالا 37 سال از شهادت این رزمنده شجاع و دلیر سپاه اسلام می‌گذرد. طی این مدت برای معرفی دلاوری‌ها و جانفشانی‌های او کتاب‌ها و آثار تصویری قابل توجهی منتشر و تولید شده است. همزمان با سالگرد شهادت این شهید سرافراز مروری بر بخشی از شاخص‌ترین آثار فرهنگی و هنری تولید شده درباره این رزمنده شجاع نیروی هوایی داشته‌ایم.

* آثار مکتوب

بابایی به روایت همسر شهید: این کتاب به گواه همسر شهید یکی از زیباترین آثاری است که شهید بابایی را به تصویر کشیده است، کتابی به روایت صدیقه حکمت، همسر شهید که در آن از رابطه خود با شهید بابایی از دلبستگی‌های‌شان می‌گوید. نثر این کتاب بسیار روان و صمیمی است و علاقه شهید بابایی و همسرش بسیار زیبا به تصویر کشیده شده است. اولین ماجرایی که در کتاب روایت می‌شود، ماجرای سفر حج است که در ابتدا قرار بوده هر دو راهی شوند ولی در آخر شهید بابایی منصرف می‌شود و همسرش به تنهایی راهی خانه خدا می‌شود. پس از بیان این ماجرا، خانم حکمت از سابقه آشنایی خود با عباس بابایی سخن به میان می‌آورد.

عباس بابایی پسر عمه او بوده که ۷ سال از او بزرگ‌تر بوده و با خانواده ایشان رابطه نزدیکی داشته است. عباس دانشجوی رشته خلبانی بود که برای آموزش خلبانی، ۲ سال به آمریکا اعزام شد. صدیقه، وقتی فهمید عباس برای خواستگاری‌اش آمده، خیلی ناراحت شد و به مادرش شکایت کرد که در 16 سالگی از او خسته شده‌اند ولی با گذشت چند ساعت با صحبت‌های مادر، آرام شد و رضایت خودش را اعلام ‌کرد. در بخشی از کتاب می‌خوانیم: «زن می‌دانست مرد دوباره مجابش می‌کند. برایش منطق و استدلال می‌کند. قربان صدقه‌اش می‌رود و می‌خنداندش. این بار اما خنده به لب‌هایش نمی‌آمد. مرد داشت می‌گفت او که این مدت این همه زجر کشیده، قدرت تحملش برای پذیرفتن این یکی هم زیاد شده. می‌گفت وقتی تابوتش را دید گریه و زاری نکند. از خدا خواسته بود اول صبر به زن بدهد و بعد شهادت به خودش. به زن می‌گفت می‌رود حج و صبر از خدا می‌گیرد و بعد... قبولش مشکل بود. همه عمر 11 ساله زندگی مشترک‌شان از این ترسیده بود و حالا مرد داشت دقیقا راجع به همین صحبت می‌کرد. هر چقدر هم مرد برایش حرف می‌زد، این یکی را نمی‌توانست بپذیرد». (صفحه 40)

روی جلد کتاب نام نویسنده «علی مروج» درج شده اما این نام اصلی نویسنده نیست. ‌فارسی‌نژاد، نویسنده کتاب در گفت‌وگویی عنوان کرده بود: «کتاب «بابایی به روایت همسر شهید» با نام مستعارم (علی مروج) چاپ شد و مایل بودم در چاپ‌های بعدی نام اصلی نویسنده روی کتاب چاپ شود». این اثر نخستین‌بار سال 1380 به عنوان جلد پنجم مجموعه «نیمه پنهان ماه» از سوی انتشارات روایت فتح منتشر شد و چاپ‌های بعد آن در قالب کتابی از مجموعه «آسمان» از سوی همین ناشر به بازار آمد.

فارسی‌نژاد بهترین اتفاق در طول نگارش کتاب را آشنایی با فرزندان شهید بابایی می‌داند: «انتشار این نوع کتاب‌ها و ساخته شدن سریال تلویزیونی «شوق پرواز» بهترین فرصت‌های معرفی این شهید به جامعه بوده است». کتاب «بابایی به روایت همسر شهید» تاکنون بیش از 60 هزار نسخه فروش داشته و برنده جایزه‌ دهمین دوره‌ جشنواره‌ کتاب سال دفاع‌مقدس شده است.

«آسمان مال من بود»: این کتاب، خاطرات سرهنگ خلبان صمدعلی بالازاده به قلم ساسان ناطق است که توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است.

این کتاب در ۱۳ فصل به روایت خاطرات سرهنگ خلبان صمدعلی بالازاده می‌پردازد؛ خاطراتی که از فرودگاه مهرآباد و سفر به آمریکا آغاز شده و در نهایت به روزهای بازنشستگی در اردبیل ختم می‌شود. بالازاده که پس از اتمام دوره‌های تکمیلی پرواز با جنگنده‌های«اف۵» به ایران بازمی‌گردد، طی سال‌های دفاع مقدس با ۱۳۵۶ ساعت و ۲۰ دقیقه پرواز به یکی از فعال‌ترین خلبانان جمهوری اسلامی ایران بدل شد و حتی به باور برخی کارشناسان نظامی نام او در کنار بزرگانی چون شهید عباس بابایی قرار می‌گیرد. خاطرات بالازاده به بخش مهمی از تاریخ معاصر ایران در طول 8 سال دفاع مقدس می‌پردازد و طی آن می‌توان از فضای موجود در نیروی هوایی ایران بویژه در سال‌های ابتدایی جنگ شناخت بیشتری پیدا کرد. این سرهنگ خلبان طی خاطرات خود به ماجرای کودتای نوژه پرداخته و از دید یکی از افسران نیروی هوایی ارتش این دسیسه را تحلیل می‌کند. بخش زیادی از خاطرات بالازاده نیز به شهید عباس بابایی بازمی‌گردد که از این حیث نیز «آسمان مال من بود» از ارزش تاریخی زیادی برخوردار است. بالازاده در این کتاب عملیات‌های هوایی مختلفی را با جزئیات شرح می‌دهد و لحظات نفسگیری را پیش روی مخاطب به نمایش می‌گذارد. یکی از نکات قابل توجه «آسمان مال من بود» شخصیت جذاب و سرکش خود راوی است که در چارچوب‌های نظامی نمی‌گنجد و به شکلی بر اساس باور و اعتقاد خودش عمل می‌کند اما در کنار این ویژگی باید اذعان داشت خاطره‌نگار نیز تبحر خاصی در ثبت و چینش خاطرات داشته است، چنانچه در این کتاب دیالوگ‌ها سهم بسزایی در روایت خاطرات دارند که این به ملموس‌تر شدن فضای خاطره‌ها کمک شایانی کرده است. از طرفی هم به نزدیکی بیشتر مخاطب با شخصیت‌های کتاب منجر شده است که جنبه روایی اثر را تقویت می‌کند. «آسمان مال من بود» با چند تصویر به پایان می‌رسد که بر سندیت و اعتبار آن می‌افزاید و فضای متن را هم برای مخاطب، شفاف‌تر و ملموس‌تر می‌کند.

«پرواز سفید»: این کتاب نوشته مرحوم داوود بختیاری‌دانشور، داستانى از مقاطع مختلف زندگى سرتیپ خلبان شهیدعباس بابایى، فرمانده پایگاه‏هاى هوایى اصفهان و تهران در ایام‏ جنگ ایران و عراق است که براى گروه سنى نوجوان نوشته شده است.

مرحوم بختیاری‌دانشور در ابتداى کتاب در فصلى با عنوان «طلوع یک ستاره» به شکلی کوتاه به زندگی فرمانده شهید و خاطراتى از دانشکده خلبانى نیروى هوایى و اعزام به آمریکا برای تکمیل تحصیلات، ایمان و اخلاص وى و شایستگى او در کسب درجات سرهنگى و سرتیپى پرداخته ‏‌است.

10 بخش کتاب داستان‏‌هایى از ایام دوران نوجوانى و جوانى این شهید است که عناوین آنها عبارت است از «باباى مدرسه، باغبان، آمپول‏زن کوچک، نامه، کاپیتان، طناب مرزى، ذرت فروش، فرشته نجات، هواپیماى سى 130 و پرواز سفید».

«پرواز سفید» از مجموعه داستان‌های قصه فرماندهان انتشارات سوره مهر است که زندگی 25 فرمانده دفاع مقدس در آن آمده است. این اثر جزو کتاب‌های نقره‌ای سوره مهر محسوب می‌شود. کتاب‌های نقره‌ای به آثار پرفروش در سوره مهر اطلاق می‌شود.

«پرواز تا بی‌نهایت»: این کتاب با تحقیق و نگارش ع‍لی‌اک‍بر ح‍ک‍مت‌ق‍اض‍ی‌ م‍ی‍رس‍ع‍ی‍د، م‍ح‍مد طاه‍ری‌آذر و رح‍م‍ت‌ال‍له‌ س‍ل‍م‍ان‌م‍اه‍ی‍ن‍ی،‌ از دیگر آثاری است که درباره شهید عباس بابایی نوشته شده است.

این کتاب در 3 فصل «کودکی تا انقلاب»، «انقلاب تا رشادت» و «رشادت تا شهادت» به زندگانی، رشادت‌ها و محسنات اخلاقی شهید بابایی، مانند تواضع، دینداری، بی‌ریایی و... از زبان همسر، مادر، نزدیکان و همکاران نظامی و غیرنظامی می‌پردازد.

از ویژگی‌های برجسته کتاب یادشده، موجز و مفید بودن حکایت‌های متن است که مخاطب را با تنوع روبه‌رو می‌کند و حاصل گفت‌وگو با بیش از 200 نفر از همکاران، دوستان، آشنایان و اعضای خانواده شهید بابایی در سراسر ایران است. 

«همسفر ملائک»، «روزها و رویدادها»، «پرواز تا دیدار با خدا»، «پرواز سفید»، «علمدار آسمان» از دیگر آثاری است که در حوزه نشر درباره شهید بابایی به رشته تحریر در آمده است. 

* آثار تصویری

سریال «شوق پرواز» به کارگردانی مرحوم یدالله صمدی مجموعه نمایشی‌ای بود که سال ۱۳۹۰ با هدف پرداختن به زندگی شخصی و حرفه‌ای شهید عباس بابایی روی آنتن شبکه یک سیما رفت و با استقبال بسیار خوب مخاطبان تلویزیون روبه‌رو شد.

از جمله ویژگی‌های پسندیده و درخور توجه در مورد سریال «شوق پرواز» این بود که در روند پیش‌تولید و سپس تولید این مجموعه تلویزیونی، کارگردان و مشاور فیلمنامه همواره از نظرات و راهنمایی‌های همسر و فرزندان شهید بابایی بهره‌مند می‌شدند.

مرحوم یدالله صمدی، کارگردان سینما در آخرین گفت‌وگوی خود درباره سریال تلویزیونی «شوق پرواز» گفته بود: تصور می‌کنم هر فردی با هر سلیقه‌ای باید سریال «شوق پرواز» را تماشا کند، حال چه اخلاق‌گرا و چه میهن‌پرست باشد و چه ویژگی‌های دیگری داشته باشد.

کارگردان سریال «شوق پرواز» تصریح کرده بود: از دیگر عواملی که باعث جذب جوان‌ها به سریال «شوق پرواز» شد، این بود که ما در این مجموعه به دوره جوانی ، زندگی و  همسر شهید بابایی نیز پرداختیم و در این راستا زندگی جوانان خلبانی را که با همدیگر دوست بودند و رفت و آمد داشتند، به تصویر کشیدیم.