گروه سیاسی: رئیس‌جمهور از دولت وفاق ملی سخن گفته است. هنوز ابعاد و معنای دقیق این نوع دولت در ادبیات رئیس‌جمهور و مشاوران او مشخص نیست. هرچند پیش‌تر صحبت‌ها و توضیحات کوتاهی در این زمینه داده شده است؛ چنانکه مسعود پزشکیان از حضور همه افراد دولت‌های گذشته سخن گفته و معاون اجرایی رئیس‌جمهور هم از حضور همه گرایش‌های فکری در دولت چهاردهم خبر داده است. اصلاح‌طلبان که گویا هنوز برخی از انتظارات‌شان برآورده نشده است، انتقاد از رئیس‌جمهور را شروع کرده‌اند! 

امروز (یکشنبه 21 مرداد) قرار است لیست افراد کابینه به مجلس معرفی شود تا همه ببینیم پخت و پز پزشکیان برای دولت چهاردهم چگونه است، اینکه کابینه تبدیل به یک شرکت سهامی شده یا آنکه افراد شایسته با گرایش‌های فکری مختلف و آنطور که رئیس‌جمهور گفته با قبله و جهت واحد در کنار هم برای حل مشکلات کشور قرار خواهند گرفت.

اکنون ماجرای کابینه دولت چهاردهم به روز و حتی می‌توان گفت به ساعات پایانی خود رسیده است. براساس اعلام معاون پارلمانی رئیس جمهور، فهرست وزرای پیشنهادی امروز به مجلس معرفی می‌شود. پیش‌تر شهرام دبیری در حساب شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس با انتشار توئیتی این خبر را رسانه‌ای کرده بود.

براساس قانون اساسی کشورمان و قوانین داخلی مجلس، رئیس‌جمهور بعد از مراسم تحلیف 2 هفته فرصت دارد افراد پیشنهادی  برای وزارتخانه‌ها را معرفی کند. این فرصت روز دوشنبه این هفته به پایان می‌رسد.

رئیس‌جمهور دیروز طی احکامی 4 معاون خود را منصوب کرد. محمد اسلامی در سازمان انرژی اتمی ابقا شد. سعید اوحدی به ریاست بنیاد شهید و امور ایثارگران رسید و حسین افشین هم توسط رئیس‌جمهور راهی معاونت علمی شد. همچنین زهرا بهروزآذر هم به عنوان معاون امور خانواده و زنان رئیس‌جمهور منصوب شد. با این انتصابات تقریبا بخش مهمی از معاونان رئیس‌جمهور مشخص شدند.

* فرآیند بررسی افراد پیشنهادی در مجلس

اما فرآیند بررسی وزرای پیشنهادی در مجلس چگونه است؟ حجت‌الاسلام علیرضا سلیمی، سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس در پاسخ به این سوال که چه زمانی لیست وزرای پیشنهادی از سوی رئیس‌جمهور به مجلس ارسال می‌شود؟ گفت: «طبق اخبار واصله از دولت، لیست اعضای کابینه روز یکشنبه 21 مردادماه به مجلس ارائه می‌شود. به محض اعلام وصول لیست اعضای کابینه، کمیسیون‌های تخصصی کار بررسی گزارش‌ها و برنامه‌های وزرای پیشنهادی را آغاز خواهند کرد».

سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس سپس فرآیند بررسی افراد معرفی‌شده را تشریح کرد و گفت: «طبق برنامه‌ریزی انجام‌شده هر ۱۹ وزیر می‌توانند در تمام کمیسیون‌ها حضور و به ارائه برنامه‌های خود بپردازند. بر اساس برنامه‌ریزی انجام‌شده، وزرا در کمیسیون‌های مرتبط با حوزه کاری خود ۲ ساعت و در دیگر کمیسیون‌ها یک ساعت فرصت ارائه برنامه‌های‌شان را خواهند داشت. طبق آیین‌نامه داخلی مجلس، کمیسیون‌های تخصصی یک هفته فرصت دارند گزارش جمع‌بندی خود را درباره وزرای پیشنهادی به هیات‌رئیسه ارائه کنند».

وی با بیان اینکه ما آمادگی داریم به محض دریافت گزارش‌های کمیسیون‌ها، کار بررسی صلاحیت وزرا را در صحن آغاز کنیم، توضیح داد: کار بررسی صلاحیت وزرای کابینه در صحن مجلس ۳۶ ساعت زمان نیاز دارد. بررسی صلاحیت‌ها هم بیش از ۴ روز در صحن به طول خواهد انجامید. جلسات علنی مجلس در زمان بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی به صورت ۲ شیفت برگزار خواهد شد و درباره برگزاری جلسات در ۳ شیفت در صورت نیاز تصمیم‌گیری می‌شود.

* روایت رئیس‌جمهور از نگاه حاکم بر انتخاب کابینه

اما قرار است با چه کابینه و افرادی روز یکشنبه مواجه شویم؟ درباره نام افراد طبیعتا تا زمان اعلام رسمی معرفی اسامی، تنها شاهد گمانه‌زنی‌ها هستیم اما اینکه روح حاکم بر کابینه پیشنهادی چگونه خواهد بود، سوالی است که برای پاسخ به آن، بهترین فرد خود رئیس‌جمهور است که مسؤولیت قانونی انتخاب وزرا و تشکیل کابینه  برعهده اوست.

در همین رابطه مسعود پزشکیان در روز خبرنگار به میان خبرنگاران رفت و در آن مراسم اشاره‌های صریحی به نوع نگاه خود برای انتخاب کابینه داشت. رئیس‌جمهور در نشست با خبرنگاران گفت: «در این مدتی که تلاش می‌کنیم هیات وزیران را معرفی کنیم، درباره وفاق گفتیم و دلمان می‌خواهد از همه دولت‌ها در آن حضور داشته باشند. مشکل ما این نیست که آدم‌ها بد هستند، مشکل این است که راه را غلط انتخاب می‌کنیم. اگر راه را درست انتخاب کنیم، به مقصــد می‌رسیم». نفر بعدی کـه رو پنجشنبه به صراحت درباره کابینه سخن گفت محمدجعفر قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس‌جمهور بود. او در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا اعلام کرد از همه سلایق در کابینه حضور خواهند داشت: «همه ایران باید در دولت با گرایش‌ها و نگاه‌های مختلف، نقش داشته باشند. کابینه متشکل از همه گرایش‌های فکری خواهد بود. نگاه ما به همه مردم در سراسر کشور یکسان است و ایران را برای همه می‌خواهیم. باید ۸۵ میلیون ایرانی با نگاه‌ها، قومیت‌ها، فرهنگ‌ها و مناطق مختلف را نمایندگی کنیم».

محمدجواد ظریف، معاون راهبردی رئیس‌جمهور هم به عنوان کسی که مسؤولیت شورای راهبری را برعهده داشت از مسیر پیچیده انتخاب وزرا سخن گفت و اعلام کرد: «شفافیت در مسیر پیچیده انتخاب وزیران را تجربه کردیم. بی‌گمان هر تجربه جدیدی با ایرادها و چالش‌های فراوانی روبه‌رو است که مهم‌ترین آنها مقاومت در برابر تغییر و باور نداشتن به نوآوری و سپردن کار به جوانان است. ‌خوشبختانه رئیس‌جمهور محترم با شجاعت و باور به تغییر، نوآوری و جوانان، گام نخست را در این مسیر دشوار و پرفراز و نشیب برداشته‌ که شایسته قدردانی و سپاس است». این سخنان ظریف نشان می‌دهد شورای راهبری عملا شکست خورده است و هیچکدام از اهداف اعلامی آن تا به امروز در دولت محقق نشده است. نخستین نکته همین جوانگرایی است که با ذره‌بین هم نمی‌توان در انتصابات دولت جوانی پیدا کرد.

* جدایی زودهنگام اصلاح‌طلبان از پزشکیان

اصلاح‌طلبان بعد از شکست دولت روحانی در تحقق وعده‌های دولت یازدهم و دوازدهم اعلام کردند که روحانی اصلاح‌طلب نبوده و ما از سرناچاری از او حمایت کردیم، بنابراین مسؤولیت آن دولت را نمی‌پذیریم. در همین ایام رقابت‌های انتخاباتی مصطفی کواکبیان از اصلاح‌طلبان شناخته‌شده در مناظره با امیرحسین‌ثابتی اعلام کرد که مسؤولیت دولت روحانی را نمی‌پذیریم اما درباره پزشکیان که گزینه جبهه اصلاحات بود نمی‌توانند این ادعا را مطرح کنند. اما بعد از اعلام رئیس‌جمهور مبنی بر استفاده از همه افراد دولت‌های قبلی و گرایش‌های فکری انتقادات اصلاح‌طلبان به پزشکیان شروع شد. محمد فاضلی که در زمان انتخابات مشاور اجتماعی رئیس‌جمهور بود در این زمینه انتقادات صریحی از پزشکیان مطرح کرد و نوشت: «داشتن آدم‌هایی از همه کابینه‌ها، توافق‌سازی یا ساختن دولت وفاق ملی نیست، بویژه که برخی آدم‌های همه دولت‌ها، نمادهای بدی هستند، نماد آدم‌هایی که شخص شخیص سرمایه ملی با شنیدن نام‌شان غش می‌کند، کهیر می‌زند و از دست می‌رود. برخی اسامی، فقط اسم نیستند، نمادند، نماد ناجور! نچسب!».

اما موضع عباس عبدی در این زمینه معتدل‌تر بود. او با اشاره به کابینه پزشکیان نوشت: «پزشکیان می‌تواند با نادیده گرفتن اقلیت تندرو بقیه اصولگرایان را در چینش کابینه مشارکت دهد و نوعی وفاق ملی را به نمایش بگذارد».

با مطرح شدن استفاده پزشکیان از برخی اعضای دولت شهید رئیسی، محمود صادقی نماینده مجلس دهم و عبدالله رمضان‌زاده سخنگوی دولت اصلاحات به انتقاد از پزشکیان پرداختند که چرا در گمانه‌زنی‌ها نام وزیر فعلی آموزش‌و‌پرورش برای حضور مجدد در این وزارتخانه مطرح شده است.

اما ایده دولت وفاق ملی در میان دانشگاهیان جریان اصلاح‌طلب هم مخالفانی دارد. «دولت وفاق ملی: یک رویا و ۲ تعبیر» تیتر مطلبی است که محمدمهدی مجاهدی، جامعه‌شناس اصلاح‌طلب نوشته که در جمع‌بندی این مطلب آمده: «در گزینش اعضای کابینه، آقای دکتر پزشکیان اگر معیار و شعارشان این باشد که از همه‌ کابینه‌های قبلی و گروه‌های سیاسی باید در هیات دولت باشند، به احتمال بسیار بالا، همین تعبیر کاذب و ویرانگر تحقق خواهد یافت ولی اگر شعار و معیار ایشان کثرت‌گرایی سیاسی باشد، به احتمال بالا تعبیر صادق و سازنده‌ای از این رویا تحقق خواهد یافت».

در مقابل معاون پارلمانی دولت سیزدهم در گفت‌وگویی رسانه‌ای استفاده پزشکیان از اعضای دولت سیزدهم را تایید کرده است: «من شنیدم پزشکیان بنا دارد از برخی اعضای دولت سیزدهم حدود 3-2 نفری در دولت چهاردهم استفاده کند. برای مثال بحث علی‌آبادی برای برعهده گرفتن وزارت نیرو مطرح است».

با روند فعلی ماه‌عسل اصلاح‌طلبان و پزشکیان خیلی زود به پایان می‌رسد. مگر اینکه اصلاح‌طلبان دست از سهم‌خواهی بردارند و به رئیس‌جمهور اجازه دهند براساس وعده‌ها و معیارهای خود همکاران دولت را انتخاب کند. کابینه شرکت سهامی نیست که هر بخشی از آن به یکی از بلوک‌های قدرت اصلاح‌طلبان واگذار شود که در این صورت مردم ضرر خواهند کرد، چرا که بعید است با این روند کابینه کارآمد تشکیل شود، البته خبرهایی که تا امروز داریم پزشکیان مقابل این سهم‌خواهی‌ها ایستاده است. انتقاد در فضای عمومی هم به همین دلیل از او شدت پیدا کرده و اصلاح‌طلبان در حال اعتراض به رئیس‌جمهور هستند و مدام به او هشدار می‌دهند. بدون تردید فشارهای پشت پرده بسیار بیشتر از این موارد است.

امروز مشخص می‌شود که در نهایت پزشکیان براساس معیارهایی که در زمان انتخابات اعلام کرده یعنی کارآمدی و شایسته‌سالاری و پایبندی به انقلاب و سیاست‌های رهبری افراد را برگزیده یا به باندها و محافل سیاسی اصلاح‌طلب رادیکال میدان داده و دولت را عرصه تاخت و تاز این محافل قرار داده است. 

انتخاب درست افراد برای وزارتخانه‌ها گام اول برای تحقق وعده‌های رئیس‌جمهور است. آقای رئیس‌جمهور! گام اول را محکم و درست بردارید.