گروه سیاسی: بالاخره پس از گمانه‌زنی‌های فراوان، دکتر پزشکیان دیروز اسامی کابینه خود را به مجلس معرفی کرد. سخنان پیشین او درباره دولت وفاق ملی در کنار تشکیل شورای راهبری که اکثر اعضای آن را چهره‌های نزدیک به اصلاح‌طلبان، همچنین دولت روحانی تشکیل داده بودند، تضادهایی را پیش رو قرار می‌دادند که باعث شده بود گمانه‌زنی درباره کابینه دولت پزشکیان بیش از دوره‌های گذشته باشد. مسعود پزشکیان در مقطع رقابت‌های انتخاباتی همواره خود را فراجناحی معرفی می‌کرد و می‌گفت «من حزبی نیستم» اما در کنار او، محمدجواد ظریف به عنوان رئیس شورای راهبری انتخاب دولت چهاردهم حرف‌های دیگری می‌زد: «کابینه پزشکیان ائتلافی نیست، بلکه وحدت ملی است و قرار نیست افرادی که با گفتمان رئیس‌جمهور همراهی ندارند، در کابینه حاضر باشند». در حالی که ظریف در جریان رقابت‌های انتخاباتی گفته بود: «ما آمده‌ایم تا یک دولت وحدت ملی تشکیل دهیم؛ از اصولگرا، اصلاح‌طلب و مستقل همه در دولت پزشکیان جای خواهند داشت». ماحصل این صحبت‌های ضدونقیض تبدیل به گمانه‌زنی‌هایی شد که بازار شایعات پیش‌بینی اسامی اعضای دولت چهاردهم را حسابی داغ کرده بود. هرچه به زمان معرفی رسمی اسامی کابینه نزدیک‌تر می‌شدیم، گمانه‌زنی‌ها بیشتر می‌شد. نهایتا در حالی که جریان انقلاب با توجه به بیانات رهبر انقلاب که در دیدار اعضای مجلس دوازدهم با ایشان گفته بودند «باید همه به رئیس‌جمهور منتخب در ادای وظایف کمک کنیم و از بُن دندان باور کنیم که موفقیت ایشان، پیروزی همه ما است» اعلام کردند که از دولت حمایت خواهند کرد. در طرف مقابل اصلاح‌طلبان سهم‌خواهی خود از دولت جدید را تا به آنجا پیش بردند که گویی به دنبال تشکیل یک شرکت سهامی بودند تا تشکیل دولت وفاق ملی! 

از همین رو هرچه به روزهای پایانی مهلت قانونی معرفی اعضای کابینه به مجلس نزدیک می‌شدیم، فشار اصلاح‌طلبان روی رئیس‌جمهور بیشتر می‌شد. چنانکه محمد فاضلی که زمان انتخابات مشاور اجتماعی رئیس‌جمهور بود در این زمینه انتقادات صریحی نسبت به پزشکیان مطرح کرده و نوشته بود: «داشتن آدم‌هایی از همه کابینه‌ها، توافق‌سازی یا ساختن دولت وفاق ملی نیست، بویژه که برخی آدم‌های همه دولت‌ها، نمادهای بدی هستند، نماد آدم‌هایی که شخص شخیص سرمایه ملی با شنیدن نام‌شان غش می‌کند، کهیر می‌زند و از دست می‌رود. برخی اسامی، فقط اسم نیستند، نمادند، نماد ناجور! نچسب!» 

«عباس عبدی نیز با لحن معتدل‌تری گفته بود: «پزشکیان می‌تواند با نادیده گرفتن اقلیت تندرو بقیه اصولگرایان را در چینش کابینه مشارکت دهد و نوعی وفاق ملی را به نمایش بگذارد».

اندکی بعد با مطرح شدن این گمانه که دکتر پزشکیان قصد دارد از برخی اعضای دولت شهید رئیسی در کابینه استفاده کند، محمود صادقی نماینده مجلس دهم و عبدالله رمضان‌زاده سخنگوی دولت اصلاحات به انتقاد از پزشکیان پرداختند که چرا در گمانه‌زنی‌ها نام این یا آن وزیر دولت شهید رئیسی دوباره آمده است! 

* وزرای کابینه و سوابق آنها

۱- علیرضا کاظمی، وزارت آموزش و پرورش: او تحصیلکرده حوزه و دانشگاه و عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان است. کاظمی سال 1400 و زمانی که وزیر پیشنهادی دولت سیزدهم نتوانست از مجلس رأی اعتماد بگیرد با اعتماد شهید رئیسی سرپرست وزارت آموزش‌و‌پرورش شده بود.

۲- ستار هاشمی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات: او با تخصص در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، استاد جوان هوش مصنوعی و عضو هیات علمی دانشگاه شیراز است. مدیرکلی ارتباطات و فناوری اطلاعات استان فارس و معاون فناوری سازمان ثبت اسناد و املاک کشور از جمله سوابق هاشمی است.

۳- حجت‌الاسلام والمسلمین سیداسماعیل خطیب، وزارت اطلاعات: خطیب بخش عمده‌ای از سوابق امنیتی خود را در سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گذرانده است. او سال ۱۴۰۰، به عنوان وزیر اطلاعات در دولت سیزدهم به ریاست شهید ابراهیم رئیسی منصوب شد و اکنون نیز برای همین سمت معرفی شده است.

۴- عبدالناصر همتی، وزارت امور اقتصادی و دارایی: همتی ۷ سال مدیرعامل بانک سینا بود و پس از آن سوم مرداد سال ۱۳۹۷ به پیشنهاد مسعود کرباسیان - وزیر امور اقتصادی و دارایی وقت- با حکم دکتر حسن روحانی به عنوان رئیس کل بانک مرکزی ایران منصوب شد. همتی در دوران ریاست‌جمهوری محمد خاتمی در سال ۱۳۷۷ پیشنهاد تأسیس صندوق ذخیره ارزی را داد که بعداً با نام حساب ذخیره ارزی بنیان نهاده شد، او همچنین طراحی و اجرای خصوصی‌سازی صنعت بیمه را در سال ۱۳۸۲ برعهده داشته است.

۵- سیدعباس عراقچی، وزارت امور خارجه: سیدعباس عراقچی دیپلمات و سیاستمدار ایرانی است که از سال ۱۴۰۰ به‌ عنوان دبیر شورای راهبردی روابط خارجی فعالیت می‌کند. وی از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ سمت معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران را برعهده داشت، همچنین از اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران با گروه ۱+۵ بوده که با حضور در مذاکرات وین چهره آشنایی برای مردم کشورمان به شمار می‌رود. 

۶- محمدرضا ظفرقندی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی: ظفرقندی فوق‌تخصص جراحی عروق و استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی تهران است. وی در حال حاضر دبیرکلی انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران را بر عهده دارد، همچنین ریاست دانشگاه علوم پزشکی تهران، دبیری هیأت امنای دانشگاه علوم پزشکی تهران، عضویت هیأت امنای مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور، عضویت شورای عالی سازمان نظام پزشکی و... از دیگر مسؤولیت‌های اوست که در مقطعی نیز در دفاع‌مقدس به مداوای مجروحان جنگ می‌پرداخت. 

۷- احمد میدری، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی: او معاون رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بوده است. میدری نماینده آبادان در دوره ششم مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس بود. وی دکترای تخصصی اقتصاد و کارشناسی ارشد توسعه و برنامه‌ریزی اقتصادی از دانشگاه تهران دارد.

۸- غلامرضا نوری قزلچه، وزارت جهادکشاورزی: وی از دهه 70 به استخدام وزارت جهاد کشاورزی درآمد و سابقه ۳۰ سال خدمت در این وزارتخانه را در مقاطع و مدارج مختلف از کارشناسی تا مدیریت در کارنامه دارد. وی همچنین قائم‌مقامی و مشاوری وزیر را نیز در سابقه خدمت خود در مجموعه جهاد کشاورزی دارد.

۹- امین‌حسین رحیمی، وزارت دادگستری: وی در دولت شهید رئیسی هم وزیر دادگستری بود. پیش از این در مشاغل مختلف قضایی همچون معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی قوه‌قضائیه و مشاور رئیس قوه‌قضائیه حضور داشته است، همچنین نمایندگی مردم در مجلس شورای اسلامی و دادستانی دیوان محاسبات کشور نیز از جمله مناصبی است که در کارنامه او به چشم می‌خورد.

۱۰- عزیز نصیرزاده، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح: او فارغ‌التحصیل دانشکده خلبانی نیروی هوایی ارتش است که در سوابقش پیوستن به گردان تاکتیکی هواپیمای «اف۱۴» نیز وجود دارد. وی که مقطعی فرمانده نیروی هوایی ارتش بود، هم‌اکنون به‌عنوان جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌کند. امیر نصیرزاده دارای نشان‌های «ورزش»، «ایثار»، «عالی»، «کارشناسی ارشد»، «دوره اول دانشکده افسری»، «دافوس»، «دوره دوم دانشکده افسری»، «دوره سوم دانشکده افسری» و «مقدماتی» است و علاوه بر این نشان‌ها، نشان «خلبانی جنگنده» را نیز بر سینه دارد.

۱۱- فرزانه صادق، وزارت راه و شهرسازی: فرزانه صادق‌مالواجرد یک معمار و شهرساز است که در حوزه‌های مدیریت شهری و سیاست‌گذاری مرتبط با معماری و شهرسازی فعالیت دارد. او به عنوان دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران فعالیت می‌کند. این شورا مسؤول برنامه‌ریزی و نظارت بر توسعه شهری در ایران است و نقش مهمی در تعیین سیاست‌های معماری و شهرسازی در کشور ایفا می‌کند.

۱۲- سیدمحمد اتابک، وزارت صنعت، معدن و تجارت: محمد اتابک، با داشتن سابقه مدیریت در پروژه‌های زیرساختی بزرگ، همچنین فعالیت در صنایع مختلف از جمله فولاد و معدن، در دوره‌ای معاون اقتصادی و مدیرعامل صنایع معدنی بنیاد مستضعفان بوده است.

۱۳- حسین سیمایی‌صراف، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری: وی هم اکنون دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی است و دروس مختلف حقوق خصوصی و حقوق اسلامی را در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا تدریس می‌کند. وی همچنین وکیل پایه یک دادگستری و داور اتاق بازرگانی ایران نیز هست، همچنین دبیر هیات دولت در دوران ریاست‌جمهوری حسن روحانی بود.

۱۴- سیدعباس صالحی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: او که معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوران وزارت علی جنتی در دولت روحانی بود، بلافاصله پس از استعفای علی جنتی، به سرپرستی این وزارتخانه منصوب شد. صالحی تا زمان اخذ رای اعتماد از مجلس، سرپرست این وزارتخانه باقی ماند و با آغاز به کار دولت دوم حسن روحانی، از سوی حسن روحانی به عنوان وزیر پیشنهادی معرفی و با رای اعتماد از مجلس وزیر فرهنگ و ارشاد شد. 

۱۵- اسکندر مومنی، وزارت کشور: اسکندر مومنی، ریاست پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا، عضویت سپاه پاسداران در زمان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و فرماندهی نیروی انتظامی خراسان را در سوابق خود دارد. وی معاون عملیات ناجا و از بنیان‌گذاران پلیس ۱۱۰ کشور بود و دارای دکترای امنیت ملی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم انتظامی است. وی از سال ۱۳۹۷ تاکنون به ‌عنوان مشاور رئیس‌جمهور و دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر فعالیت می‌کند.

۱۶- سیدرضا صالحی‌امیری، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری: او مشاغلی همچون ریاست کمیته اجتماعی شورای عالی امنیت ملی، عضویت هیات‌رئیسه مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری، معاونت بررسی‌های استراتژیک، عضویت هیات امنای موسسه مطالعات راهبردی، مشاوری رئیس‌جمهور در دولت سیدمحمد خاتمی، عضویت شورای اجتماعی کشور و عضویت شورای اطلاع‌رسانی دولت را در کارنامه دارد. وی از طرف روحانی نیز به عنوان رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی منصوب شد. امیری همچنین تصدی وزارت ارشاد دولت دوم روحانی را نیز بر عهده داشته است.

۱۷- محسن پاک‌نژاد، وزارت نفت: محسن پاک‌نژاد، دانش‌آموخته کارشناسی مهندسی برق از دانشگاه تهران و کارشناسی ارشد مهندسی صنایع از دانشگاه صنعتی امیرکبیر است. او از سال ۱۳۷۰ فعالیت خود را در وزارت نیرو آغاز کرد. معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در امور تولید و معاون وزیر نفت در نظارت بر منابع هیدروکربوری از جمله سوابق محسن پاک‌نژاد است.

۱۸- عباس علی‌آبادی، وزارت نیرو: وی وزیر صمت در دولت سیزدهم بوده است و سابقه کار در جهاد سازندگی، مشارکت در اجرا و مدیریت پروژه‌های نیروگاهی کرخه و کارون ۳، مدیر‌ عاملی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران و معاونت وزیر نیرو در امور برق و انرژی را در کارنامه دارد.

۱۹- احمد دنیامالی، وزارت ورزش و جوانان: دنیامالی سوابقی نظیر معاون فنی و زیر بنایی راه‌آهن جمهوری اسلامی، معاون فنی و مهندسی و عضو هیات عامل سازمان بنادر و کشتیرانی کشور، معاون وزیر راه و ترابری و رئیس سازمان بنادر و کشتیرانی کشور، معاون فنی - مهندسی شهرداری تهران، عضو هیات‌مدیره مهندسین مشاور فجر و توسعه وابسته به جهاد دانشگاهی، موسس و مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه صادرات بندر انزلی و... را در کارنامه دارد.

* واکنش‌ها به اعلام اسامی کابینه دولت چهاردهم

اعلام اسامی کابینه چهاردهم به مجلس، واکنش‌های معنا‌داری را بویژه از جانب طیف اصلاح‌طلب در پی داشت. حسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی با بیان اینکه کابینه مطلوب با کابینه مقدور تفاوت دارد! در این باره گفت: طی چند وقت اخیر آقای ظریف و دوستان ایشان در کمیته‌ها و شورای راهبری با مشارکت بخش خصوصی تلاش کردند ۳ تا 5 نفر برای هر وزارتخانه معرفی شود. آنچه ما هدف گرفته بودیم یک کابینه مطلوب بود، آنچه امروز می‌بینیم کابینه مقدور است. فرق است بین یک کابینه مطلوب با یک کابینه مقدور. احمد زیدآبادی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز از وجود ۲ یا ۳ باگ در کابینه معرفی‌شده گفت و در کانال تلگرامی خود نوشت: «اگر این چند نفری که اصطلاحا «باگ» کابینه به نظر می‌رسند، خود را متعهد به همراهی با سیاست‌های اعلام‌شده رئیس‌جمهور کرده باشند که چه بهتر، اما اگر احیانا بخواهند ساز مخصوص خود را ناهماهنگ با ارکستر دولت بنوازند، آنگاه این به‌عهده رئیس‌جمهور است که بخواهد تسلیم آنان شود، یا آنکه قاطعانه به همکاری آنان خاتمه دهد». آذری جهرمی هم که در دوره رقابت‌های انتخاباتی از اعضای اصلی ستاد پزشکیان بود و بعد از انتخاب وی نیز بارها انتقادهایی از «پیرمردهای پرحاشیه سیاست» مطرح کرده بود، درباره اعلام اسامی وزرای دولت چهاردهم به مجلس در صفحه ایکس خود نوشت: «موفقیت دولت، موفقیت ملت است؛ انتقادهای زودهنگام و بیانیه‌های تضعیف‌کننده موضع رئیس‌جمهور در پی معرفی کابینه؛ شلیک به پای خود است. یار شاطر باشیم نه بار خاطر؛ وقت برای انتقاد زیاد است!».

* کابینه 60 ساله‌های جوان!

محمدجواد ظریف که اکنون معاون راهبردی رئیس‌جمهور است، زمانی که به عنوان رئیس شورای راهبری انتخاب اعضای دولت چهاردهم به صداوسیما رفته بود تا گزارشی از روند این شورا ارائه دهد، گفته بود قرار است 60 درصد اعضای کابینه در سنین زیر 50 تا 55 ساله باشند اما با اعلام اسامی کابینه به مجلس مشخص شد همگی بالای 50 سال و فقط ۳ نفرشان زیر 55 سال هستند! (فرزانه صادق وزیر پیشنهادی راه و شهرسازی: متولد سال 1355، ستار هاشمی وزیر پیشنهادی ارتباطات و فناوری اطلاعات: متولد ۱۳۵۵ و غلامرضا نوری قزلچه وزیر پیشنهادی جهادکشاورزی: متولد سال ۱۳۴۹)، حسین رحیمی وزیر پیشنهادی دادگستری، حسین سیمایی وزیر پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری، محسن پاک‌نژاد وزیر پیشنهادی نفت و علیرضا کاظمی وزیر پیشنهادی آموزش‌و‌پرورش نیز بین 56 تا 59 سال هستند و باقی 12 وزیر همگی بالای 60 سال سن دارند، همچنین تعداد بانوان این کابینه که پیش‌تر اعلام شده بود جنسیت زن امتیازی برای انتخاب او است، فقط یک نفر است؛ (فرزانه صادق، وزیر پیشنهادی راه و شهرسازی) و همگی این 19 نفر شیعه‌مذهب هستند. به هر روی انتخاب اعضای کابینه که از وظایف رئیس‌جمهور، همچنین از اختیارات او است، دیروز انجام و اسامی 19 وزیر کابینه به مجلس ارائه شد. همان‌طور که قانون اختیار انتخاب و معرفی کابینه را به رئیس‌جمهور داده است، مجلس نیز طبق وظایف قانونی خود باید نسبت به تایید صلاحیت این افراد اقدام کند.

 

***