گروه سیاسی: با معرفی اسامی کابینه به مجلس از سوی رئیس‌جمهور، برای تشکیل هیات دولت چهاردهم تنها خان صحن علنی مجلس شورای اسلامی باقی مانده است. بر اساس اعلام سخنگوی هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی، از امروز (شنبه 27 مرداد) وضعیت وزرای پیشنهادی در صحن بررسی می‌شود و یک به یک به رای اعتماد گذاشته می‌شوند. در این مرحله مهم‌ترین سوال رسانه‌ها و افکار عمومی این است: کدام وزرای پیشنهادی موفق به عبور از خان مجلس خواهند شد و کدام‌یک به جای وزارتخانه باید راهی خانه شوند و در نتیجه مسعود پزشکیان باید به فکر گزینه‌های دیگری باشد؟

به نظر می‌رسد دود سفید از بهارستان به سمت پاستور بلند شده است. رویکرد وفاق و تعامل رئیس‌جمهور باعث شده ترکیب کابینه به نحوی باشد که مجلس هم رویکرد تعاملی در پیش بگیرد. بنابراین حدس و گمان‌ها و البته سخنان نمایندگان مجلس نشان می‌دهد به احتمال بسیار زیاد جز چند نفر، وزرای پیشنهادی رای بگیرند.

* پیام مثبت کمیسیون‌های تخصصی به دولت

هفته گذشته کمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی وظیفه بررسی برنامه‌ها و صلاحیت وزرای پیشنهادی را بر عهده داشتند. معمولا شیوه به این نحو بود که سخنگویان کمیسیون‌ها نظرات اعضای کمیسیون‌ها درباره وزرای پیشنهادی را اعلام می‌کردند. بررسی این سخنان در مجموع نشان می‌دهد دولت چالش اندکی برای گرفتن رای اعتماد دارد اما حداقل 4 نفر از وزرای پیشنهادی وضعیت مبهمی برای گرفتن رای اعتماد دارند. قبل از پرداختن به وضعیت این 4 نفر (وزرای پیشنهادی نفت، کار، صمت و بهداشت) ابتدا ببینیم کمیسیون‌ها چه نگاهی به وزرای پیشنهادی دولت داشته‌اند.

ولی‌الله داداشی، سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس خبر داده 16 نفر از وزرای پیشنهادی دولت از این کمیسیون نمره قبولی گرفتند. او همچنین گفته وزرای پیشنهادی نفت، اقتصاد و بهداشت مورد اقبال نبودند.

سخنگوی کمیسیون فرهنگی هم اعلام کرده نظر این کمیسیون نسبت به وزیر آموزش‌و‌پرورش مثبت بود. احمد راستینه، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس ضمن اشاره به حضور وزرای پیشنهادی آموزش‌و‌پرورش و بهداشت و درمان در این کمیسیون عنوان کرد: «با توجه به برنامه جامعی که وزیر پیشنهادی آموزش‌و‌پرورش در این جلسه ارائه کرد، تقریباً نظر اعضای کمیسیون فرهنگی نسبت به پاسخ‌ها و برنامه‌های کاظمی مثبت بود».

راستینه در ادامه با اشاره به حضور محمدرضا ظفرقندی، وزیر پیشنهادی بهداشت و درمان در کمیسیون فرهنگی مجلس گفت: «وزیر پیشنهادی بهداشت و درمان در این نشست با 3 محور از مواضع کمیسیون روبه‌رو شد. محور اول دغدغه اعضای کمیسیون درباره تجدیدنظر در سیاست‌های نظام سلامت، سیاست‌های پیشگیرانه بر پایه تحرک آحاد جامعه و پیشگیری از بیماری‌ها به عنوان پایه نظام سلامت بود. محور دوم دغدغه‌های نمایندگان کمیسیون، برنامه‌های وزیر پیشنهادی بهداشت درباره ضرورت اجرایی‌سازی قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده بود که به عنوان خواسته مهم کمیسیون فرهنگی در این جلسه مطرح شد. محور سوم مواضع سیاسی وزیر پیشنهادی بهداشت بود که مورد نقد نمایندگان کمیسیون فرهنگی قرار گرفت».

 اعضای کمیسیون آموزش نیز با برنامه‌های 4 وزیر پیشنهادی موافقت کردند. سخنگوی کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه اعضای کمیسیون با چند شرط اساسی به وزیر پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری رای موافق دادند، گفت: «وزیر پیشنهادی علوم با کسب آرای اکثریت، توانست موافقت اعضای کمیسیون تخصصی آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی را به دست آورد». کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی با عنوان کمیسیون فرعی با برنامه‌های 2 وزیر پیشنهادی بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز موافقت کرد.

ابراهیم رضایی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس هم اعلام کرده برنامه وزرای پیشنهادی کشور، اطلاعات، امور خارجه و دفاع در کمیسیون امنیت ملی تایید شد. کمیسیون صنایع هم نظر مثبت خود را نسبت به وزیر صمت و ارتباطات اعلام کرده است.

* احتمال رأی‌آوری آن 4 نفر

اما همان طور که در ابتدای گزارش نوشتیم، احتمال رای‌آوری 4 وزیر پیشنهادی با توجه به گمانه‌زنی‌ها و حال و هوای بهارستان کم است. نخستین فرد، وزیر پیشنهادی نفت است. محسن پاک‌نژاد توسط رئیس‌جمهور به عنوان وزیر پیشنهادی نفت به مجلس معرفی شد.

 پاک‌نژاد متولد ۱۳۴۵ در تهران و دانش‌آموخته کارشناسی مهندسی برق از دانشگاه تهران و کارشناسی ارشد مهندسی صنایع از دانشگاه صنعتی امیرکبیر است. وی فعالیت شغلی خود را از ابتدای دهه ۱۳۷۰ در وزارت نیرو آغاز کرد. وی از سال ۱۳۹۷ تا سال ۱۴۰۰ معاون وزیر نفت در نظارت بر منابع هیدروکربوری بوده است.

برخی از همان ابتدای معرفی پاک‌نژاد نکاتی را درباره او مطرح می‌کردند. برخی او را فرد نزدیک به زنگنه می‌دانند و برخی هم معتقدند او در دقایق آخر به فهرست رئیس‌جمهور اضافه شده و اصلا جلسه‌ای با رئیس‌جمهور نداشته است اما نمایندگان مجلس معتقدند پاک‌نژاد نتوانسته از برنامه‌های خود دفاع کند. بر همین اساس ۱۶ عضو کمیسیون انرژی با وزیر پیشنهادی نفت مخالفت کردند و او تنها موفق شده 7 رای مثبت به دست آورد. غلامرضا دهقان، عضو کمیسیون انرژی با اشاره به حضور  وزیر پیشنهادی نفت در جلسه کمیسیون انرژی گفت: «جلسه کمیسیون تخصصی انرژی درباره وزیر پیشنهادی نفت برگزار شد. در این جلسه آقای وزیر پیشنهادی برنامه کامل، جامع، منسجم و راهبردی که مورد نظر کمیسیون تخصصی بود ارائه نکرد. با توجه به اهمیت موضوع و جایگاه کمیسیون انرژی و وزارت نفت، فردی که باید در راس وزارتخانه نفت قرار بگیرد، باید از لحاظ مدیریتی توانمند و از لحاظ تخصص دارای تجارب کافی باشد و در نهایت همراه با برنامه‌های کلی و اصول کلی نظام و در خط ولایت و رهبری حرکت کند».

عضو کمیسیون انرژی مجلس اظهار کرد: «آقای پاک‌نژاد شرایط عمومی را داشتند اما در دفاع از برنامه‌های خود نتوانستند برنامه مورد نظر کمیسیون را ارائه دهند و در پایان بعد از رای‌گیری نیز نتوانستند نظر کمیسیون را  جلب کنند و از ۲۳ نفر تنها ۷ نفر به ایشان رای مثبت دادند».

حتی برخی گمانه‌زنی‌هایی در فضای رسانه‌ای داشتند مبنی بر اینکه مجلس به دولت اعلام کرده به فکر گزینه جدید برای وزارت نفت باشد.

اما نفر بعدی، وزیر پیشنهادی کار است. با اینکه کمیسیون اجتماعی رای مثبت به میدری داده اما احتمال رای‌آوری او کم است. رضایی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس از جلسه پرچالش این کمیسیون با میدری سخن گفته است. رضایی نقل کرده «میدری به نمایندگان گفت دغدغه شما دغدغه دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی هم بوده اما آنها اعتماد کردند. (با این وجود) شاهد واکنش منفی نمایندگان نسبت به وزیر پیشنهادی کار بودیم».

گزینه بعدی، وزیر پیشنهادی صمت است. سیدمحمد اتابک چهره کمتر شناخته شده در فضای رسانه‌ای و عمومی کشور است. اتابک دارای مدرک کارشناس ارشد مهندسی عمران از دانشگاه میشیگان آمریکا دارای سابقه مدیریتی در هیأت مدیره انجمن سیمان، هیأت مدیره سیمان تهران، عضو شورای مشورتی وزارت صنایع و مجلس و سایر حوزه‌های صنعتی است. اتابک در کارنامه خود نایب رئیسی اتاق بازرگانی، معاونت اقتصادی بنیاد مستضعفان، مدیرعاملی و نایب رئیسی شرکت سیمان تهران، مدیرعاملی و نایب رئیسی هیات مدیره شرکت اکباتان، عضویت و ریاست هیات مدیره شرکت‌های مختلف از جمله سرمایه‌گذاری بانک مسکن، شرکت صدرا و چندین شرکت تولیدی را دارد. برخی معتقدند اتابک اشراف کافی به حوزه‌های مختلف صمت ندارد و همچنین از برنامه‌های خود هم نتوانسته دفاع کند. البته مخالف‌های علنی و کمیسیونی با او هم شدید نبود.

اما وزیر پیشنهادی بهداشت واقعا کار دشواری پیش رو دارد. محمدرضا ظفرقندی، زاده ۱۳۳۷ در تهران، یک پزشک و سیاستمدار است که از ۳ اسفند ۱۳۹۷ تا ۱۰ مهر ۱۴۰۰ در اوج همه‌گیری «کووید- ۱۹» رئیس سازمان نظام پزشکی ایران بود.  ظفرقندی فوق تخصص جراحی عروق و استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی تهران است. وی در حال حاضر دبیرکلی انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران را بر عهده دارد.

تقریبا نگاه بسیاری از کمیسیون‌ها به او به دلیل مواضع سیاسی در گذشته منفی است. با این حال وزیران بهداشت سال‌های قبل از او حمایت کردند اما با توجه به اینکه ظفرقندری حاضر به عدول از مواضع سیاسی قبلی خود نشده، به احتمال زیاد نخواهد توانست از مجلس رای اعتماد بگیرد و باید پزشکیان گزینه دیگری را معرفی کند.

در مجموع از این 4 نفر شاید میدری بتواند رای اعتماد بگیرد اما ظفرقندی و پاک‌نژاد به احتمال بسیار زیاد خواهند افتاد و اتابک هم در یک وضعیت میانه قرار دارد. البته در رایزنی‌ها و توافق‌های پشت‌ پرده هم در این زمینه موثر است و باید ببینیم دولت چهاردهم موفق به عبور کم‌چالش از بهارستان می‌شود یا خیر. رای آوردن وزرای پیشنهادی در مجموع مثبت است، چرا که باعث می‌شود دولت هر چه سریع‌تر خدمت را شروع کند. توصیه رهبری به نمایندگان و دولت تشکیل سریع دولت چهاردهم است اما نمایندگان مجلس هم بر اساس قانون وظایفی دارند که تشخیص رای اعتماد یا عدم اعتماد به وزرای پیشنهادی یکی از این اختیارات و وظایف است و نمی‌توان از نمایندگان سلب مسؤولیت کرد. به نظر می‌رسد احتمالا 15 وزیر در روزهای آتی در وزارتخانه‌های خود مستقر خواهند شد و بعید است که موفق به کسب رای اعتماد نشوند.

***