گروه اقتصادی: پس از تصویب قانون تعیین مالیات برای خانه‌های خالی در مجلس شورای اسلامی، سامانه‌ای به نام املاک و اسکان کشور راه‌اندازی شد تا مالکان و مستأجران بتوانند اطلاعات مربوط به املاک یا محلی که در آن سکونت دارند را در این سامانه ثبت کنند.  سامانه املاک و اسکان مهم‌ترین ابزار مبارزه با احتکار مسکن است. این سامانه بستری مناسب برای جمع‌آوری اطلاعات است تا سیاست‌گذاری‌های صحیح در حوزه مسکن ایجاد شود. شناسایی خانه‌های خالی مهم‌ترین هدف تکمیل و راه‌اندازی سامانه املاک و اسکان بود.

در همین راستا و برای اجرای دقیق قوانین حمایت از مسکن بود که مردادماه سال ۹۹ مقرر شد سامانه املاک و اسکان فعال شود. این تاریخ، نقطه عطفی شد تا قانون «مالیات‌های مستقیم» کشور با جدیت بیشتری دنبال شود. بنابراین، دولت در کنار دیگر دستگاه‌های کشور آمد تا این سامانه به مرور تکمیل شود اما روند اجرا، آنطور که مورد انتظار بود، پیش نرفت.

 با روی کار آمدن دولت سیزدهم و برنامه‌ریزی دقیق‌تر این دولت برای نظام مالیاتی و سامان دادن به بازار مسکن، برنامه جدی برای تکمیل و راه‌اندازی سامانه مذکور مد نظر گرفته شد. در نتیجه روند رشد این سامانه تسریع شد و فعالیت سامانه املاک و اسکان شتاب گرفت. این اقدام دریافت مالیات از خانه‌های خالی را تسهیل می‌کرد تا با احتکار خانه مبارزه شود و سیستم مالیاتی کشور بهبود پیدا کند. با استفاده از این مالیات‌ها می‌توان توسعه کشور را با بودجه به دست آمده کلید زد و سرمایه‌های مردم را از انباشت در بازار مسکن به سمت تولید و مولد شدن هدایت کرد.

* ۴۰ درصد اطلاعات موجود در سامانه املاک قابل استناد است

جواد سادات، مشاور و مدیرکل حوزه وزارتی راه و شهرسازی درباره روند تکمیل سامانه املاک و اسکان گفت: تا امروز اطلاعات بیش از ۷۵ میلیون نفر ایرانی در داخل این سامانه بارگذاری و شناسایی شده ‌است. به عنوان مثال، افراد اطلاعات خود را در دستگاه‌های مختلف اعلام کردند و این خوداظهاری‌ها جمع‌آوری شده است. یعنی نزدیک ۴۰۰ میلیون رکورد داشتیم که از این تعداد رکورد، حدود ۷۵ میلیون نفر ایرانی اطلاعات‌شان مشخص شده است.

وی افزود: از این ۷۵ میلیون ایرانی، قریب به ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر سرپرست خانوار به این سامانه مراجعه و اطلاعات مکانی خود را تأیید کردند. به این معنا که حدود ۳۰ میلیون نفر که در این سامانه هستند، اطلاعات‌شان مورد تأیید قرار گرفته است. یعنی این سامانه در حدود ۴۰ درصد تکمیل شده است و ۱۸۲ هزار مسکن خالی با استفاده از همین سامانه به چرخه بازار برگشت.

* اثر سامانه املاک و اسکان در تخصیص درست منابع بانکی برای توسعه کشور

یکی از دغدغه‌های سیاست‌گذار، تخصیص درست منابع بانکی برای توسعه کشور است. باید توجه داشت که محدودیت منابع وجود دارد. با اطلاعات به دست آمده از سامانه املاک و اسکان، سیاست‌گذار متوجه می‌شود نقطه A نیازی به ساخت خانه ندارد و برعکس نقطه B نیازمند خانه‌های خالی بیشتری است.

یاسر دستمالچیان، معاون وزیر راه و شهرسازی و دبیر کارگروه تنظیم بازار و کنترل مسکن وزارت راه و شهرسازی درباره این موضوع به «وطن امروز» گفت: تا امروز حدود نیمی از اطلاعات سامانه تکمیل شده است. اگر با همین شیوه، یک مقدار دیگر اطلاعات ثبت شود، سیاست‌گذار می‌تواند تصمیم‌های درست‌تری بگیرد؛ به عنوان مثال، می‌تواند سرمایه‌گذاری خود را در منطقه‌ای ببرد که مستأجر زیاد و خانه کم است. همچنین، می‌تواند روی توزیع مسکن به بازار نیز نظارت داشته باشد. وقتی خانه‌ای ساخته می‌شود اما به بازار عرضه نمی‌شود، یعنی اخلالگر یا افراد سودجو بازار را کنترل می‌کنند. با استفاده از سامانه املاک و اسکان با این افراد نیز می‌توان مبارزه کرد.

* ساماندهی مسکن از برون‌ریز سرمایه جلوگیری می‌کند

دستمالچیان ادامه داد: برگشت خانه‌های خالی به بازار مسکن، اقدامی است که با آن می‌توان از برون‌ریز سرمایه جلوگیری کرد. به عنوان مثال ۱۸۲ هزار خانه خالی با استفاده از سامانه املاک و اسکان امروز به چرخه بازار برگشته است. اگر سیاست‌گذار برای جبران کمبود مسکن درصدد تولید همین تعداد خانه می‌شد، افزایش هزینه برای دولت را به همراه داشت. بالطبع ساخت مسکن نیاز به مصالح، کارگر، زمان و انرژی دارد، اما با این اقدام، هم دست اخلالگرهای بازار مسکن کوتاه شده و هم در هزینه‌های تولید صرفه‌جویی شده است. وی درباره دیگر مزایای سامانه مذکور گفت: ۱۰۰ درصد درآمد حاصل از مالیات بر خانه‌های خالی شناسایی‌شده به حساب شهرداری‌ها در قالب بودجه سنواتی ریخته می‌شود. یعنی ابتدا شهرداری‌ها خانه‌های خالی را شناسایی می‌کنند، سپس به وزارت راه و شهرسازی معرفی می‌کنند، این وزارتخانه با استفاده از این سامانه‌ها متوجه خالی بودن آن می‌شود و در صورت صحت اطلاعات، سازمان امور مالیاتی، مالیات اخذ می‌کند. 

دستمالچیان درباره بودجه سنواتی شهرداری‌ها و امکان انتخاب هزینه‌کرد آن در پروژه‌های عمرانی از سوی مالیات‌دهندگان توضیح داد: مالیات‌های اخذ شده به بودجه سنواتی اضافه می‌شود تا با استفاده از آن شهرداری بتواند بافت‌های فرسوده را احیا کند، همچنین، برای افراد بی‌بضاعت خانه‌های ارزان‌قیمت بسازد. پس اگر فردی نمی‌خواهد خانه خود را به بازار عرضه کند و مالیات پرداخت می‌کند، مبلغ اخذ شده دوباره به چرخه بازار مسکن برمی‌گردد. به بیان دیگر، سامانه املاک و اسکان به منظور اصلاح نظام مالیاتی، تنظیم‌گری بازار و کمک به سیاست‌گذاری کلان ایجاد شده است. پس سیستم اخذ مالیات از افراد صاحب یک خانه و یا مستاجران  نیست. در این باره علیرضا نثاری، نماینده مجلس شورای اسلامی گفت: هدف از استفاده سامانه املاک و اسکان، سروسامان دادن به بازار آشفته مسکن است. این سامانه برای مستأجرهایی تعریف شده که به خاطر همین آشفته بازار با قیمت‌های سرسام‌آور روبه‌رو هستند، چون با عرضه زیاد تعادل قیمت در بازار ایجاد می‌شود.