گروه سیاسی: خبر بازداشت پاول دوروف، بنیانگذار تلگرام هنگام ورود به کشور فرانسه در رسانه‌های جهان بازتاب بسیاری داشت. اخبار تکمیلی حکایت از آن داشت که بازپرس پرونده دوروف اتهام‌های متعددی را به او نسبت داده است. از جمله اینکه «تلگرام لانه‌ محتواهای مجرمانه است. همین حالا، این پلتفرم به خاطر پخش غیرقانونی بازی‌های لیگ یک سرخط خبرهاست اما در این پیام‌رسان رمزگذاری شده، بسیاری از حساب‌ها توسط جنایتکاران سازمان‌یافته استفاده می‌شود. فراتر از تروریسم، خطرناک‌ترین پدوفیل‌ها در تلگرام با هم ارتباط برقرار می‌کنند تا محتوا تبادل کنند. سال‌هاست که تلگرام به پلتفرم شماره یک برای جنایتکاران سازمان‌یافته تبدیل شده است».

حداقل بخش عمده‌ای از اتهام‌هایی که بازپرس پرونده دوروف در گفت‌وگو با TFL مطرح کرد، پیش‌تر از سوی برخی مسؤولان کشورمان درباره تلگرام مطرح شده بود. ایران بارها در حوادث مختلفی چون فتنه «زن، زندگی، آزادی»، آشوب‌ها و اغتشاشاتی که در اواخر دهه 90 رخ داد یا در مواقع دیگری چون ترور و عملیات‌های تروریستی، به بهره‌برداری مجرمانه از بستر تلگرام و هماهنگی‌های اقدامات تروریستی از این بستر، اعتراض کرده بود.

با نگاهی به گذشته‌ای نه چندان دور می‌بینیم که برای نخستین بار در مهرماه سال 1396 و زمانی که تلگرام حدود 40 میلیون مشترک در ایران داشت، «عباس جعفری دولت‌آبادی»، دادستان وقت تهران خبر از اعلام جرم علیه این پیام‌رسان خارجی داد و عنوان کرد که پرونده این شبکه پیام‌رسان جهت بررسی به بخش امور بین‌الملل دادسرای تهران ارجاع شده است. دولت‌آبادی در همین رابطه گفته بود: «به موجب این اعلام جرم، شبکه تلگرام علاوه بر ارائه خدمات به گروه‌های تروریستی از جمله گروه داعش، به بستر مناسبی برای فعالیت سایر گروه‌های مجرمانه سازمان‌یافته تبدیل شده و ارتکاب جرائم هرزه‌نگاری کودکان، قاچاق انسان و مواد مخدر را ترویج کرده است».

3 ماه قبل از آنکه دادستان وقت تهران علیه تلگرام اعلام جرم کند، حملات تروریستی داعش به مجلس شورای اسلامی و همین‌طور حرم مطهر امام در خردادماه سال 1396 انجام شد. در همان زمان اعلام شد شبکه اجتماعی «تلگرام» بستر طراحی و عملیاتی کردن این اقدامات تروریستی را فراهم کرده است. چنانکه یکی از عوامل ایجاد ناامنی در کشورمان، گفت‌وگویی با شبکه «کلمه» وابسته به وهابیت انجام داد و طی این گفت‌وگو، به صراحت از نقش شبکه اجتماعی تلگرام در آموزش اوباش و پیشبرد اهداف‌شان یاد کرد. وی در این گفت‌وگو عنوان کرد از ۲ سال پیش از شروع ناامنی‌ها در ایران، با استفاده از تلگرام و ایجاد کانال‌های تلگرامی، آموزش‌های لازم را به اوباش داده و حتی تاکید کرده بود که آتش‌سوزی‌های انجام شده در برخی نقاط ایران کار ساده‌ای نیست و بر اساس همین آموزش‌ها انجام شده است!

دی سال 96 نیز اغتشاشاتی در چند شهر کشور شروع شد و به‌سرعت به نقاط دیگر تسری یافت. طبق اذعان برخی کارشناسان، در دل همین اغتشاشات «شبکه‌سازی و براندازی جریان نفوذ به‌ کمک تلگرام» به شکلی علنی خود را نشان داد. در همین رابطه یکی از پژوهشگران فضای مجازی گفته بود: «ردپای جریان نفوذ در اغتشاشات چند روز گذشته (دی‌ماه 96) به‌خوبی نمایان است و دفاع همه‌جانبه آنان از تلگرام یعنی بستر امن شبکه‌سازی، براندازی و اغتشاش مؤید این نکته است».

اما پیش از اینکه ناآرامی‌هایی سال‌های 96 و 98 در ایران رخ دهد، سران منافقین در کنفرانس پاریس که سال 2017 برگزار شد، در ارتباط با بدنه اجتماعی در ایران و تعدد کانال‌ها و گروه‌های آنان در این شبکه اجتماعی و همین‌طور صفحات متعددی که در اینستاگرام ایجاد کرده بودند، اعتراف کردند. از طریق همین کانال‌های تلگرامی یا صفحات اینستاگرامی بود که آنها فراخوان‌های مختلف، ایجاد چالش‌های اینترنتی و هشتگ‌سازی، آموزش ایجاد اغتشاش، آموزش ساخت بمب دستی، تحریک برای تخریب اموال عمومی، آتش زدن مساجد و حسینیه‌ها، ضرب‌وشتم مردم، آتش زدن پرچم مقدس کشور و شعارهای ساختارشکنانه و... را آموزش داده و ترویج می‌کردند. همچنین از دیگر کارکردهای این شبکه‌های اجتماعی استفاده از آنها در موضوعات مختلف مانند نافرمانی‌های مدنی، ایجاد اغتشاشات و انقلاب‌های رنگی بود که منافقین به آنها اعتراف کردند.

پس از آشوب‌های دی‌ماه 1396، برای نخستین بار بحث فیلتر کردن تلگرام در ایران پیش آمد. در همان زمان آذری‌جهرمی، وزیر اسبق ارتباطات گفته بود: «ما ابتدا بنا بر این داشتیم که شبکه‌های اجتماعی را حفظ کنیم، ما با همان صلاح شورای امنیت کشور با مدیر پیام‌رسان تلگرام مکاتبه کرده و از وی درخواست کردیم بنا بر مدارکی که موجود است فعالیت این کانال را متوقف کند و وی نیز ۳ کانال از مجموعه این کانال‌ها را بست ولی مجددا این کانال ایجاد شد و با توجه به ضعف نقاط مرجع خبری در کشور ما و هجوم مردم به سمت اینکه بخواهند بدانند چه خبر است و اطلاعات چگونه است، مراجعات زیاد شد و مدیر تلگرام به‌رغم تعهداتی که خودشان دادند به مقررات خود پایبند نبود و همکاری نکرد».

طبق گفته‌های وزیر وقت ارتباطات، ایران ابتدا به تلگرام اعتراض کرده و خواسته بود فعالیت کانال‌های تروریستی را متوقف کند اما این پیام‌رسان پس از مدتی دوباره به این کانال‌ها اجازه فعالیت داده بود. لذا پس از فیلتر شدن موقت تلگرام در دی‌ماه سال 96، در نهایت این پیام‌رسان ۱۰ اردیبهشت ۹۷ با دستور قضایی از دسترسی کاربران خارج شد؛ اقدامی که تاکنون نیز ادامه داشته است.

ایران سال‌هاست که از سوی کشورهای غربی و اروپایی که فرانسه یکی از آنهاست، متهم به نقض آزادی بیان می‌شود اما هیچ‌کدام از این کشورها که ایران را متهم به چنین مواردی می‌کنند، به هیچ عنوان روی مساله امنیت ملی کشورشان کوتاه نمی‌آیند. در ماجرای بازداشت پاول دوروف نیز دیدیم چطور کشوری چون فرانسه که خود را مهد دموکراسی می‌داند به محض پیش کشیده شدن بحث امنیت ملی‌اش، به‌سرعت اقدام به دستگیری پاول دوروف می‌کند، در حالی که کشورمان پس از چند آشوب سراسری و همین‌طور پشت سر گذاشتن چندین حادثه تروریستی و دادن تذکر به مالک تلگرام، نهایتا این پیام‌رسان خارجی را از دسترس کاربران خارج کرد. 

غرب همواره روی مفاهیمی چون آزادی بیان یا جریان آزاد اطلاعات مانور می‌دهد اما به محض آنکه پای امنیت ملی‌اش به میان آید، تمام ژست‌های آزادی‌خواهانه را به یک‌باره کنار می‌گذارد. به قول «تاکر کارلسن» چهره‌ مشهور رسانه‌ای و مجری سابق فاکس‌نیوز: «پاول دوروف زمانی روسیه را ترک کرد که دولت تلاش کرد شرکت رسانه اجتماعی او، تلگرام را کنترل کند اما در نهایت، این پوتین نبود که او را به خاطر اجازه دادن به مردم برای اعمال آزادی بیان دستگیر کرد، بلکه این یک کشور غربی، متحد دولت بایدن و یکی از اعضای ناتو بود که او را بازداشت کرد».