کد خبر: 290619تاریخ: 1403/6/5 00:00
فرانسه با دستگیری پاول دوروف به همه ادعا‌های خود در قبال آزادی بیان پوزخند زد
تلگرام در باستیل!
پاول دوروف، موسس و مدیر روسی - فرانسوی پیام‌رسان تلگرام روز شنبه در فرودگاه پاری - لو بورژه در شمال شهر پاریس و هنگام پرواز با جت شخصی خود توسط سرویس امنیتی فرانسه بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد. رسانه‌های فرانسوی علت بازداشت وی را نبود نظارت کافی بر آنچه دولت فرانسه فعالیت‌های مجرمانه در پلتفرم تلگرام عنوان کرده است، معرفی کردند. تا پیش از این نیز دوروف خاک روسیه را در سال 2014 به دلیل تلاش دولت این کشور برای اعمال محدودیت بر اپ پیام‌رسان تلگرام ترک کرده و در دوبی ساکن بود. وی روز گذشته در سفری هوایی از جمهوری آذربایجان به فرانسه توسط دستگاه امنیتی این کشور دستگیر شد. میلیاردر 39 ساله روس‌تبار که هم‌اکنون تابعیت فرانسوی - اماراتی دارد با اتهام کمبود نظارت بر پیام‌رسان خود و عدم برخورد با محتوای مجرمانه در این شبکه اجتماعی جهانی و محبوب مواجه است. تلگرام از سوی بسیاری از کشورهای غربی به دلیل عدم همکاری با مجریان قانون و سرویس‌های امنیتی این کشورها تحت فشار قرار دارد. تا پیش از این نیز دولت روسیه در سال 2018 به دلایل مشابه اقدام به مسدود کردن تلگرام کرد اما در نهایت سال 2021 این محدودیت لغو شد.
پیام‌رسان تلگرام که تا پیش از این در روسیه، اوکراین و جمهوری‌های شوروی سابق از محبوبیت بالایی برخوردار بود، در سالیان اخیر به دلیل امتناع از سانسور محتوای ضد غرب و در اختیار قرار دادن اطلاعات کاربران به مقامات کشورهای اروپایی و آمریکا، در بین شهروندان این کشورها رواج یافته است. به نظر می‌رسد علت اصلی دستگیری دوروف با انگیزه‌های سیاسی همراه باشد. ولادیسلاو داوانکوف، معاون رئیس دومای روسیه در واکنش به بازداشت پاول دوروف از سرگئی لاوروف، وزیر خارجه این کشور درخواست کرد اقدامات لازم برای آزادسازی مدیر تلگرام را انجام دهد، زیرا به نظر او دستگیری دوروف با انگیزه سیاسی همراه بوده و ممکن است جهت به دست آوردن اطلاعات کاربران روسیه انجام گرفته باشد؛ اقدامی که با توجه به وضعیت خاص تلگرام پس از آغاز جنگ اوکراین بعید به نظر نمی‌رسد. واکنش‌ها به بازداشت مدیر تلگرام در فرانسه به مقامات روسیه محدود نمانده و بسیاری از اشخاص مطرح جهان مانند ایلان ماسک، مالک شبکه اجتماعی ایکس(توئیتر سابق) در واکنش به خبر بازداشت پاول دوروف، خواستار آزادی او شدند. ماسک در توئیتی کنایه‌آمیز نوشت: تصور کنید سال 2030 در اروپا هستید و به دلیل لایک کردن یک میم اعدام می‌شوید. این طعنه ماسک نسبت به وضعیت آزادی بیان در کشورهای اروپایی است. ایلان ماسک نیز مدتی قبل از سوی مقامات اتحادیه اروپایی و کشور انگلستان به دلیل عدم اجرای محدودیت برای معترضان راست افراطی اروپا در شبکه اجتماعی ایکس مورد انتقاد قرار گرفته بود. تاکر کارلسن، مجری معروف و خبرنگار سابق فاکس‌نیوز نیز در توئیتی نوشت: مالک تلگرام زمانی روسیه را ترک کرد که دولت این کشور تلاش کرد شبکه اجتماعی او را کنترل کند. در نهایت این پوتین نبود که او را به دلیل اجازه دادن به مردم برای اعمال آزادی بیان دستگیر کرد؛ این یک کشور غربی، متحد دولت بایدن و عضو ناتو بود که او را بازداشت کرد. چند ماه قبل دوروف در مصاحبه با کارلسن به فشارهای ایالات متحده آمریکا بر تلگرام و تلاش برای ایجاد نفوذ در این پیام‌رسان اشاره کرده بود. وی در این مصاحبه به تلاش ماموران سرویس‌های امنیتی آمریکا برای استخدام کارمندان تلگرام و ایجاد نفوذ مخفیانه در این اپ اشاره کرده بود. با توجه به نگرانی‌های ایجاد شده درباره نقض آزادی بیان و حریم شخصی کاربران در فضای مجازی به نظر می‌رسد انگیزه سیاسی در پشت پرده بازداشت پاول دوروف دخیل باشد. با توجه به نگرانی‌های ایجاد شده برای دولت فرانسه و سایر کشورهای اروپایی طی اعتراضات سالیان گذشته در این کشورها و عدم همکاری برخی پلتفرم‌ها مانند تلگرام در سانسور و حذف محتوای مربوط به سرکوب خشونت‌آمیز اعتراضات توسط پلیس، به نظر بازداشت مدیر تلگرام با انگیزه سیاسی همراه است. سال گذشته بود که پس از قتل ناهل مرزوق، نوجوان 17 ساله الجزایری - فرانسوی به دست پلیس فرانسه موجی از خشم و اعتراض در سرتاسر فرانسه شعله‌ور شد. در حین اعتراضات تصاویر سرکوب خشونت‌آمیز پلیس فرانسه در بسیاری از شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد و همین موضوع واکنش مقامات فرانسه را برانگیخت. دولت فرانسه خواستار سانسور و حذف محتوای خشونت‌آمیز مربوط به اعتراضات این کشور شد که از سوی برخی پلتفرم‌ها مانند تلگرام پذیرفته نشد؛ مساله‌ای که به چالشی جدی برای مدعیان آزادی بیان تبدیل شده است؛ چالشی که پس از 7 اکتبر و اوج گرفتن اعتراضات حامیان فلسطین در سرتاسر جهان و بویژه در کشورهای غربی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. بسیاری از پلتفرم‌های جهانی مانند اینستاگرام، توئیتر و فیسبوک بارها حامیان فلسطین را تحت سانسور شدید قرار داده و آنها را با محدودیت‌های فراوان رو‌به‌رو کرده‌اند؛ اقداماتی که در تلگرام رخ نداد و کانال‌های مربوط به مقاومت فلسطین و لبنان همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند. به نظر می‌رسد همین امر نیز در واقعه رخ داده برای پاول دوروف بی‌تاثیر
نباشد.
* مدودف: دوروف می‌خواست بی‌وطن باشد اما...
پیام‌رسان تلگرام از آغاز جنگ اوکراین تبدیل به میدان جنگ رسانه‌ای میان مقامات روسیه و اوکراین شده است. به نحوی که مقامات 2 کشور در کانال‌های تلگرامی خود مواضع رسمی‌شان را منتشر می‌کنند و تصاویر بسیاری از عملیات‌های نظامی و اطلاع‌رسانی درباره آنها نیز در این پیام‌رسان صورت می‌گیرد. حتی دیمیتری مدودف نیز واکنش خود را نسبت به خبر بازداشت پاول دوروف در کانال تلگرامی خود قرار داد. مدودف در واکنش به این خبر نوشت: او (دوروف) می‌خواست شهروند جهان باشد و بدون وطن بخوبی زندگی کند اما اشتباه می‌کرد. برای دشمنان مشترک ما او همچنان روس است.
******
گزارش «وطن امروز» از معیارهای دوگانه غرب در قبال تلگرام از ایران تا فرانسه
تلگرافی از تهران به پاریس
گروه سیاسی: خبر بازداشت پاول دوروف، بنیانگذار تلگرام هنگام ورود به کشور فرانسه در رسانه‌های جهان بازتاب بسیاری داشت. اخبار تکمیلی حکایت از آن داشت که بازپرس پرونده دوروف اتهام‌های متعددی را به او نسبت داده است. از جمله اینکه «تلگرام لانه محتواهای مجرمانه است. همین حالا، این پلتفرم به خاطر پخش غیرقانونی بازی‌های لیگ یک سرخط خبرهاست اما در این پیام‌رسان رمزگذاری شده، بسیاری از حساب‌ها توسط جنایتکاران سازمان‌یافته استفاده می‌شود. فراتر از تروریسم، خطرناک‌ترین پدوفیل‌ها در تلگرام با هم ارتباط برقرار می‌کنند تا محتوا تبادل کنند. سال‌هاست که تلگرام به پلتفرم شماره یک برای جنایتکاران سازمان‌یافته تبدیل شده است».
حداقل بخش عمده‌ای از اتهام‌هایی که بازپرس پرونده دوروف در گفت‌وگو با TFL مطرح کرد، پیش‌تر از سوی برخی مسؤولان کشورمان درباره تلگرام مطرح شده بود. ایران بارها در حوادث مختلفی چون فتنه «زن، زندگی، آزادی»، آشوب‌ها و اغتشاشاتی که در اواخر دهه 90 رخ داد یا در مواقع دیگری چون ترور و عملیات‌های تروریستی، به بهره‌برداری مجرمانه از بستر تلگرام و هماهنگی‌های اقدامات تروریستی از این بستر، اعتراض کرده بود.
با نگاهی به گذشته‌ای نه چندان دور می‌بینیم که برای نخستین بار در مهرماه سال 1396 و زمانی که تلگرام حدود 40 میلیون مشترک در ایران داشت، «عباس جعفری دولت‌آبادی»، دادستان وقت تهران خبر از اعلام جرم علیه این پیام‌رسان خارجی داد و عنوان کرد که پرونده این شبکه پیام‌رسان جهت بررسی به بخش امور بین‌الملل دادسرای تهران ارجاع شده است. دولت‌آبادی در همین رابطه گفته بود: «به موجب این اعلام جرم، شبکه تلگرام علاوه بر ارائه خدمات به گروه‌های تروریستی از جمله گروه داعش، به بستر مناسبی برای فعالیت سایر گروه‌های مجرمانه سازمان‌یافته تبدیل شده و ارتکاب جرائم هرزه‌نگاری کودکان، قاچاق انسان و مواد مخدر را ترویج کرده است».
3 ماه قبل از آنکه دادستان وقت تهران علیه تلگرام اعلام جرم کند، حملات تروریستی داعش به مجلس شورای اسلامی و همین‌طور حرم مطهر امام در خردادماه سال 1396 انجام شد. در همان زمان اعلام شد شبکه اجتماعی «تلگرام» بستر طراحی و عملیاتی کردن این اقدامات تروریستی را فراهم کرده است. چنانکه یکی از عوامل ایجاد ناامنی در کشورمان، گفت‌وگویی با شبکه «کلمه» وابسته به وهابیت انجام داد و طی این گفت‌وگو، به صراحت از نقش شبکه اجتماعی تلگرام در آموزش اوباش و پیشبرد اهداف‌شان یاد کرد. وی در این گفت‌وگو عنوان کرد از ۲ سال پیش از شروع ناامنی‌ها در ایران، با استفاده از تلگرام و ایجاد کانال‌های تلگرامی، آموزش‌های لازم را به اوباش داده و حتی تاکید کرده بود که آتش‌سوزی‌های انجام شده در برخی نقاط ایران کار ساده‌ای نیست و بر اساس همین آموزش‌ها انجام شده است!
دی سال 96 نیز اغتشاشاتی در چند شهر کشور شروع شد و به‌سرعت به نقاط دیگر تسری یافت. طبق اذعان برخی کارشناسان، در دل همین اغتشاشات «شبکه‌سازی و براندازی جریان نفوذ به کمک تلگرام» به شکلی علنی خود را نشان داد. در همین رابطه یکی از پژوهشگران فضای مجازی گفته بود: «ردپای جریان نفوذ در اغتشاشات چند روز گذشته (دی‌ماه 96) به‌خوبی نمایان است و دفاع همه‌جانبه آنان از تلگرام یعنی بستر امن شبکه‌سازی، براندازی و اغتشاش مؤید این نکته است».
اما پیش از اینکه ناآرامی‌هایی سال‌های 96 و 98 در ایران رخ دهد، سران منافقین در کنفرانس پاریس که سال 2017 برگزار شد، در ارتباط با بدنه اجتماعی در ایران و تعدد کانال‌ها و گروه‌های آنان در این شبکه اجتماعی و همین‌طور صفحات متعددی که در اینستاگرام ایجاد کرده بودند، اعتراف کردند. از طریق همین کانال‌های تلگرامی یا صفحات اینستاگرامی بود که آنها فراخوان‌های مختلف، ایجاد چالش‌های اینترنتی و هشتگ‌سازی، آموزش ایجاد اغتشاش، آموزش ساخت بمب دستی، تحریک برای تخریب اموال عمومی، آتش زدن مساجد و حسینیه‌ها، ضرب‌وشتم مردم، آتش زدن پرچم مقدس کشور و شعارهای ساختارشکنانه و... را آموزش داده و ترویج می‌کردند. همچنین از دیگر کارکردهای این شبکه‌های اجتماعی استفاده از آنها در موضوعات مختلف مانند نافرمانی‌های مدنی، ایجاد اغتشاشات و انقلاب‌های رنگی بود که منافقین به آنها اعتراف کردند.
پس از آشوب‌های دی‌ماه 1396، برای نخستین بار بحث فیلتر کردن تلگرام در ایران پیش آمد. در همان زمان آذری‌جهرمی، وزیر اسبق ارتباطات گفته بود: «ما ابتدا بنا بر این داشتیم که شبکه‌های اجتماعی را حفظ کنیم، ما با همان صلاح شورای امنیت کشور با مدیر پیام‌رسان تلگرام مکاتبه کرده و از وی درخواست کردیم بنا بر مدارکی که موجود است فعالیت این کانال را متوقف کند و وی نیز ۳ کانال از مجموعه این کانال‌ها را بست ولی مجددا این کانال ایجاد شد و با توجه به ضعف نقاط مرجع خبری در کشور ما و هجوم مردم به سمت اینکه بخواهند بدانند چه خبر است و اطلاعات چگونه است، مراجعات زیاد شد و مدیر تلگرام به‌رغم تعهداتی که خودشان دادند به مقررات خود پایبند نبود و همکاری نکرد».
طبق گفته‌های وزیر وقت ارتباطات، ایران ابتدا به تلگرام اعتراض کرده و خواسته بود فعالیت کانال‌های تروریستی را متوقف کند اما این پیام‌رسان پس از مدتی دوباره به این کانال‌ها اجازه فعالیت داده بود. لذا پس از فیلتر شدن موقت تلگرام در دی‌ماه سال 96، در نهایت این پیام‌رسان ۱۰ اردیبهشت ۹۷ با دستور قضایی از دسترسی کاربران خارج شد؛ اقدامی که تاکنون نیز ادامه داشته است.
ایران سال‌هاست که از سوی کشورهای غربی و اروپایی که فرانسه یکی از آنهاست، متهم به نقض آزادی بیان می‌شود اما هیچ‌کدام از این کشورها که ایران را متهم به چنین مواردی می‌کنند، به هیچ عنوان روی مساله امنیت ملی کشورشان کوتاه نمی‌آیند. در ماجرای بازداشت پاول دوروف نیز دیدیم چطور کشوری چون فرانسه که خود را مهد دموکراسی می‌داند به محض پیش کشیده شدن بحث امنیت ملی‌اش، به‌سرعت اقدام به دستگیری پاول دوروف می‌کند، در حالی که کشورمان پس از چند آشوب سراسری و همین‌طور پشت سر گذاشتن چندین حادثه تروریستی و دادن تذکر به مالک تلگرام، نهایتا این پیام‌رسان خارجی را از دسترس کاربران خارج کرد.
غرب همواره روی مفاهیمی چون آزادی بیان یا جریان آزاد اطلاعات مانور می‌دهد اما به محض آنکه پای امنیت ملی‌اش به میان آید، تمام ژست‌های آزادی‌خواهانه را به یک‌باره کنار می‌گذارد. به قول «تاکر کارلسن» چهره مشهور رسانه‌ای و مجری سابق فاکس‌نیوز: «پاول دوروف زمانی روسیه را ترک کرد که دولت تلاش کرد شرکت رسانه اجتماعی او، تلگرام را کنترل کند اما در نهایت، این پوتین نبود که او را به خاطر اجازه دادن به مردم برای اعمال آزادی بیان دستگیر کرد، بلکه این یک کشور غربی، متحد دولت بایدن و یکی از اعضای ناتو بود که او را بازداشت کرد».