با وجود تأکید و اصرار مجلس و کمیسیون صنایع و معادن بر قانون واردات خودروهای نو و کارکرده، این قانون به اجرا درنیامد و نسبت به این ظرفیت بیتوجهی شد. اجرای این قانون بویژه با توجه به قانون واردات خودروهای کارکرده با عمر کمتر از ۵ سال موجب میشد قیمت خودرو در بازار تا حد زیادی متعادل شود.
قیمت خودرو در بازار ایران آبشاری است و با محدودیت واردات خودروهای خارجی که مصرفکننده خاصی دارد، قیمت برخی از آنها تا ۱۰ برابر نسبت به کشورهای همسایه افزایش یافته و بر قیمت تمام خودروها حتی خودروهای داخلی نیز اثر گذاشته است.
* کاهش قیمت خودروهای خارجی بر قیمت خودروهای داخلی مؤثر است
باید سیاستگذاران اقتصادی مدنظر داشته باشند که اگر بتوان قیمت خودروهای خارجی را در کشور کاهش داد، این موضوع بر قیمت خودروهای داخلی نیز اثر میگذارد. با واردات خودروهای کارکرده در فاصله کوتاهی میتوان بازار را تا حدودی سامان داد زیرا واردات خودروهای کارکرده به ثبت سفارش و... نیاز ندارد و در صورت وجود اراده میتوان بستر واردات سریع چنین خودروهایی را فراهم کرد.
مجلس در تصویب قانون واردات خودرو بر این موضوع نظر داشت که دولت باید بر ارزبری و تنظیم قیمت خودرو نظارت ویژه داشته باشد و واردات خودرو را به صورت فوری دنبال کند و تحت فشار هلدینگهایی که از عدم واردات نفع میبرند، این روند را رها نکند. نمایندگان کمیسیون صنایع و معادن بارها تأکید داشتند ممکن است در ابتدا تقاضا برای خودروهای کارکرده خارجی زیاد باشد اما بتدریج این موضوع تنظیم میشود.
نمایندگان مجلس پیش از تصویب قانون واردات خودروهای کارکرده بارها به دولت تأکید کردند تعرفه در واردات خودرو باید به گونهای تعیین شود که خودرو با قیمت مناسب به دست مردم برسد. مهمترین ابزار دولت در تنظیمگری واردات خودرو تعیین تعرفه است و در این زمینه باید به 3 پارامتر شرایط ارزی، تولید داخل و رقابتپذیر کردن بازار توجه کرد.
* باید از ظرفیت واردات به نفع صنعت و بازار خودرو استفاده کرد
رضا تقیپورانوری، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس درباره این موضوع، با بیان اینکه باید از ظرفیت واردات به عنوان تنفس برای ساماندهی بازار خودرو استفاده کرد، گفت: علاوه بر واردات، باید بر افزایش تولید از نظر کمی و کیفی نیز تأکید داشت، زیرا با امکانات موجود تحقق این مهم امکانپذیر است.
تقیپور اظهار کرد: از حدود ۴ سال پیش کمیسیون صنایع و معادن مجلس یازدهم موضوع واردات خودرو را پیگیری کرد تا سرانجام با تأکید نمایندگان این موضوع به قانون تبدیل شد، در ادامه نیز این قانون بسط پیدا کرد و اجازه واردات خودروهای کارکرده با عمر کمتر از ۵ سال صادر شد که متأسفانه قانون واردات خودروهای کارکرده تاکنون اجرایی نشده است.
وی عدم تدوین نظام حکمرانی بازار و صنعت خودرو را علت نابسامانی این حوزه دانست و افزود: مافیای خودرو موجب میشود ناکارآمدی در این حوزه کماکان استمرار داشته باشد، در واقع تعارض منافع موجب شده مردم از شرایط موجود راضی نباشند. در حال حاضر از یک سو تولید داخل از مشکلات مدیریتی رنج میبرد و از سوی دیگر واردات به رغم تأکید مجلس و تصویب قانون به سرعت اجرایی نشده است.
نماینده مردم تهران تصریح کرد: آییننامه تدوین شده برای واردات خودروهای کارکرده آییننامه بدی نیست اما باید متولی اجرای آن بدرستی مشخص شود. از دولت و وزارت صمت جدید انتظار داریم این قانون را بدرستی و با سرعت اجرایی کند؛ شرایط فعلی بازار و صنعت خودرو قابل قبول نیست.
تقیپور با بیان اینکه باید از ظرفیت واردات به عنوان تنفس برای ساماندهی بازار خودرو استفاده کرد، اضافه کرد: علاوه بر واردات، باید بر افزایش تولید از نظر کمی و کیفی نیز تأکید کرد، زیرا با امکانات موجود تحقق این مهم شدنی است. کشوری که موشکهای پیشرفته تولید میکند، برای تولید خودروهای باکیفیت با قیمت مناسب مشکلی نخواهد داشت؛ اما اینکه هنوز این اتفاق رخ نداده، نشان میدهد باید توجه بیشتری به آن داشت.
وی افزود: در یک اقدام عاجل باید واردات خودرو تسهیل شود، البته در این زمینه فقط وزارت صمت مسؤول نیست و سایر سازمانها و نهادها مانند بانک مرکزی نیز باید به وظایف خود در حوزه تأمین ارز عمل کنند.
* قیمت ارز و واردات 2 مؤلفه مؤثر بر قیمت خودرو
سعید مؤتمنی، رئیس پیشین اتحادیه نمایشگاهداران خودروی تهران درباره این موضوع به «وطن امروز» گفت: اجرای قانون واردات خودروهای کارکرده زیر 5 سال در کنار واردات خودروهای نو همراه با اخبار مثبت ثبات قیمت ارز و ادامهدار بودن این روند بر بازار خودرو تأثیر دارد و موجب کاهش قیمت تمام خودروهای داخلی و خارجی در بازار خواهد شد.
وی با بیان اینکه به طور کلی هرگونه خبر مثبت، چه واردات و چه مسائل سیاسی بر بازار تأثیرگذار است، تأکید کرد: هر گونه اقدام در راستای واردات خودروهای نو و کارکرده بر قیمت خودروهای مونتاژی چینی و داخلی اثرگذار است و در میانمدت موجب بازگشت رقابت به بازار خودرو خواهد شد.
این فعال بازار خودرو افزود: موضوعاتی از جمله تعرفه گمرکی و تأیید سریع و بدون مانع ارز تأمینی برای خرید این خودروها و اینکه این تعرفه و هزینههای جانبی چقدر در قیمت نهایی مؤثر خواهد بود، در کنار اینکه دولت قدمهایی در راه افزایش تعداد عرضه از کانال تولید داخلی و واردات برمیدارد، میتواند اثرات مثبتی بر بازار خودرو داشته باشد و ادامه این روند منجر به سامان و آرامش بازار خودرو خواهد شد و موجب میشود نگاه سرمایهای از خودرو برداشته شود و مردم خودرو را مثل سایر کالاها با نگاه مصرفی خرید و فروش کنند.
* واردات خودروهای کارکرده باعث کاهش قیمت لوازم یدکی خودروهای ایرانی میشود
مصطفی اسکویی، فعال بازار لوازم یدکی، درباره این موضوع با اشاره به تأثیر واردات خودروهای کارکرده بر بازار لوازم یدکی گفت: واردات خودروهای کارکرده باعث کاهش قیمت لوازم یدکی خودروهای ایرانی میشود و میتواند روی صنعت تولید لوازم یدکی اثرگذار باشد. اسکویی بیان کرد: با افزایش واردات خودروهای کارکرده، فروش لوازم یدکی برای خودروهای ایرانی احتمالا کاهش مییابد و تولیدکنندگان لوازم یدکی باید به فکر بازارهای جایگزین به جای بازار کنونی باشند.
وی افزود: در نهایت واردات خودروهای کارکرده به کشور درصورتی که با توجه به آییننامههای مناسب و با تعیین تعرفههای مناسب سرعت گیرد، میتواند به سود مشتریان و صنعت خودروی کشور باشد. با این حال، باید برای تأمین زیرساختهای لازم برای تعمیر و نگهداری خودروهای وارداتی، اقدامات لازم انجام شود تا این امر در برخی نقاط تقاطع این دو صنعت، به صنعت تولید لوازم یدکی ضربه نزند.