محمد رستم‌پور: خبر شگفت‌آمیز بازداشت پاول دورف، مالک و بنیانگذار تلگرام، آن هم از سوی سیستم قضایی فرانسه، دیروز تیتر یک رسانه‌های جهان شد. واکنش‌ها به این خبر تا جایی پیش رفت که رئیس‌جمهور فرانسه مجبور شد اعلام کند بازداشت دورف «سیاسی» نیست. بر اساس آنچه در رسانه‌ها منتشر شده، عدم همکاری دورف با سیستم قضایی فرانسه یا عدم نظارت کافی مدیران تلگرام بر محتواهایی که در این رسانه اجتماعی منتشر می‌شود، دلیل بازداشت وی بوده است. واقعیت پنهان اما چیز دیگری است. مسأله اساسی این است که از چند سال گذشته، دولت‌های مختلف سازوکارهای قانونی را برای رهگیری مجرمانی که در بسترهای مجازی اقدام به فعالیت در سطوح خرد تا کلان دارند، کافی نمی‌دانند.  5 ماه پیش، در جلسه استماع کنگره ایالات متحده با موضوع بررسی فعالیت 5 پلتفرم ایکس، تیک‌تاک، متا، دیسکورد و اسنپ‌چت، سناتور جمهوری‌خواه، لیندسی گراهام یگانه راه باقیمانده برای اتمام فعالیت تبهکاران در حوزه‌هایی مانند سوءاستفاده آنلاین از کودکان، کودک‌آزاری، تشکیل باندهای قاچاق انسان در قالب خدمات اسکورت‌سرویس، خرید و فروش مواد مخدر و سلاح گرم را برداشتن مصونیت این پلتفرم‌ها برای طرح شکایت‌های عمومی شهروندان دانست. مطابق بخش 230 قانون «شایستگی ارتباطات» آمریکا، مدیران پلتفرم‌ها نسبت به محتوای منتشرشده در پلتفرم‌ها مسؤول نیستند و تنها باید سازوکارهای حفاظتی و امنیت‌بخشی برای دور ماندن کاربران از خطر را تدوین و اجرا کنند. در سوی دیگر میدان، پاول دورف، در میان کاربران شبکه‌های اجتماعی به عنوان قهرمان آزادی‌بخشی که حاضر نشده است داده‌های کاربران در کشورهای مختلف را تسلیم نهادهای امنیتی کند، معرفی شده است. 7 سال پیش، ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا در اجلاس داووس در سخنانی تند، تلگرام را به لانه تبهکاران و خانه کودک‌آزارها تشبیه کرد. آن روز، این سخنان عجیب به نظر می‌رسید، چرا که دورف اساسا به دلیل عدم همکاری با سیستم قضایی روسیه از این کشور خارج شد و پس از مدتی به دلیل آنچه فضای مطلوب کاری خواند، در امارات اقامت کرد.  دوگانه «حراست از حریم شخصی کاربران» و «پاسخگویی در برابر دولت‌ها نسبت به فعالیت مخربانه مجرمان» سبب شده همه اتهامات مالک تلگرام درباره همه مدیران سکوهای مجازی مطرح باشد. در آماری حیرت‌انگیز و تأسف‌بار، مرکز ملی کودکان مفقود و مورد آزار قرار گرفته آمریکا (NCMEC) روزانه 100 هزار مورد گزارش سوءاستفاده از کودکان در فضای آنلاین دریافت می‌کند. 

سال 2021، این مرکز، 139 گزارش اخاذی جنسی دریافت می‌کرد و سال 2023 تا پایان ماه اکتبر این رقم به 22.000 گزارش رسید. کودکان زیادی در آمریکا تحت تأثیر آسیب ناشی از اخاذی جنسی، خودکشی کرده‌اند. در نتیجه، غیر از موضوع حقوقی درباره حد و مرز فعالیت آزادانه افراد در پلتفرم‌های مجازی، موضوع این است که از حیث فنی، تا زمانی که مصونیت مدیران پلتفرم‌ها نسبت به محتوای منتشر شده در سکوها وجود داشته باشد، سوءاستفاده از این سکوها ادامه خواهد داشت. در دیگر سو اما این مصونیت به میزان قابل اعتنایی به توسعه محصولات مرتبط با تعاملات انسانی کمک کرده است. چه بسا باید گفت این دوگانه، دوگانه اخلاق و فناوری است.