اسدالله خسروی: توجه به رشد جوانی جمعیت و تاکید بر افزایش میزان فرزندآوری برای جلوگیری از پیوستن ایران به کشورهای پیر دنیا در آینده نه چندان دور در حالی است که متاسفانه سالانه بیش از 20 هزار جنین در کشور برای یافتن 1000 جنین ناسالم سقط می‌شوند؛ پدیده شومی که به گفته کارشناسان حوزه جمعیت یکی از عوامل مهم کاهش نرخ جمعیت در کشور به شمار می‌رود. اهمیت به رشد جوانی جمعیت کشور تا جایی است که روز گذشته مقام معظم رهبری در دیداری که اعضای هیات دولت با ایشان داشتند، تاکید کردند: «من از آقای دکتر ظفرقندی (وزیر بهداشت) می‌خواهم شخصاً موضوع جوانی جمعیت و برطرف کردن موانع آن را به طور جدی پیگیری کنند».  این در حالی است که دولت چهاردهم، نخستین دولتی است که قانون جوانی جمعیت را با آیین‌نامه‌های نوشته شده و تجربه 2 سال اجرای قانون در اختیار دارد و اگر اراده و عزمی برای اجرای سیاست‌های جمعیتی در قانون جوانی جمعیت داشته باشد بی‌تردید فرصت فوق‌العاده‌ای است تا کارنامه موفق و روشنی را در حوزه جمعیت و فرزندآوری برای خود ایجاد کند. حال از آنجا که برای اجرای قانون جوانی جمعیت 7 سال در نظر گرفته شده که از این دوره 7 ساله، تقریبا 3 سال گذشته و 4 سال باقی مانده است، این 4 سال دقیقا منطبق بر 4 سال دولت چهاردهم خواهد بود؛ دولتی که 4 سال فرصت طلایی برای اجرای قانون جوانی جمعیت در اختیار دارد. تاکید بر رشد جوانی جمعیت کشور به‌گونه‌ای است که طی چند سال اخیر میزان فرزندآوری در کشور نسبت به دهه‌های گذشته بشدت کاهش یافته است به طوری که هم‌اکنون میزان نرخ باروری در کشور 1.6 بوده و در برنامه هفتم پیشرفت ایران پیش‌بینی شده است این نرخ به 2.5 برسد.

* فرزند آوری باید به ارزش تبدیل شود

حسین مروتی، پژوهشگر حوزه جمعیت در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: ایران به دلیل کاهش نرخ باروری متاسفانه یکی از 3 کشور دنیاست که بیشترین سرعت را در حوزه پیری جمعیت دارد و تنها راه برون‌رفت از این معضل، بالا بردن نرخ باروری، تشویق به فرزندآوری و جلوگیری از سقط جنین است تا در آینده نزدیک به کشوری سالخورده تبدیل نشویم.

وی با بیان اینکه یکی از کارهایی که باید در این زمینه انجام شود، توجه به رشد فرزند‌آوری و صدالبته جلوگیری از سقط جنین است، افزود: متاسفانه سالانه بین 150 تا 300 هزار مورد سقط جنین در کشور اتفاق می‌افتد که متوسط آن بیش از 200 هزار مورد است. این در حالی است که آمار کشته‌شدگان جاده‌ای در سال در کشور کمتر از 20 هزار نفر است، یعنی سقط جنین 10 برابر کشته‌شدگان جاده‌ای در طول سال تخمین زده شده است که اکثر جنین‌ها بچه‌های قانونی از پدر و مادر شرعی هستند. این کارشناس حوزه جمعیت افزود: بر اساس قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، غربالگری ناهنجاری جنینی در کشور ساماندهی شده است ولی همچنان هر سال 20 هزار سقط جنین برای اینکه 1000 جنین ناسالم مشخص شود در کشور اتفاق می‌افتد که باید به جد جلوی این معضل گرفته شود.

مروتی تاکید کرد: فرزندآوری بیشتر باید با راهکارهای کارشناسانه به ارزش تبدیل شود. با توجه به وجود شبکه گسترده بهداشت و سلامت در کشور و برخورداری از امکانات و ابزارهای زیرساختی در کنار ده‌ها هزار کارشناس می‌توان با ارتباط چهره به چهره مردم را به فرزندآوری بیشتر و جلوگیری از سقط جنین تشویق و ترغیب کرد، بنابراین اگر به این مساله توجه شود، شاهد کاهش آمار سقط جنین و افزایش میزان باروری در کشور خواهیم بود.

* مرگ 20 هزار جنین در طول سال با غربالگری

معاون برنامه‌ریزی و پایش ستاد جوانی جمعیت گفت: در طول یک سال فقط ۱۰۰۰ بچه ناسالم به دنیا می‌آید ولی برای یافتن آنها ۲۰ هزار نوزاد را طی غربالگری‌ها از بین می‌بریم. انسیه کتابچی در نشست بررسی ابعاد قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت افزود: موضوع جمعیت با سبک زندگی و فرهنگ خانواده‌های ایرانی، سلامت، مسائل اجتماعی، مسائل تربیتی و مسائل اقتصادی بشدت گره خورده است، بنابراین قانون سعی کرده مسائلی را که موجب کاهش باروری می‌شود کاهش دهد. وی حوزه سلامت را بخش دیگر قانون عنوان کرد و با تاکید بر اینکه کنترل جمعیت در سال‌های گذشته در حوزه سلامت جامعه اتفاق افتاد، گفت: باید در حوزه سلامت تغییرات و اصلاحاتی رخ می‌داد تا به نفع افزایش باروری و مساله جمعیت باشد. 

وی افزود: موضوع بعدی مشوق‌ها در حوزه فرزندآوری است. در تمام دنیا مردم انتظار دارند وقتی حاکمیت از فرزندآوری حمایت می‌کند برای خانواده‌ها مشوق‌هایی هم قرار دهد. این حمایت‌ها که شامل مشوق‌های مالی، اعطای زمین و... است، بیشتر به جای اینکه فرد را راضی به فرزندآوری کند، نشان‌دهنده استقبال جامعه از فرزندآوری است و خودش فرهنگ‌سازی محسوب می‌شود. کتابچی در رابطه با میزان پیشبرد قانون جوانی جمعیت بیان کرد: اگر به نسبت سایر قانون‌های کشور محاسبه کنیم درباره قانون جوانی جمعیت خیلی خوب کار کرده‌ایم. قوانینی داریم که ۱۰ تا ۱۵ سال خاک می‌خورند و حتی ۵ درصدش هم اجرا نشده‌اند ولی با توجه به اینکه فقط ۳ سال از ابلاغ این قانون می‌گذرد نزدیک به ۳۰ تا ۳۵ درصد این قانون اجرا شد. وی درباره حذف غربالگری و سقط‌های پزشکی جنین در قانون جوانی جمعیت و افزایش احتمال تولد نوزاد ناسالم گفت: ماده ۵۳ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به دنبال حذف غربالگری‌ها نیست، بلکه به دنبال استانداردسازی غربالگری‌ها است. غربالگری در ذات خود به‌معنای یافتن مشکل در جمعیت هدف است.  کتابچی با اشاره به اینکه غربالگری در مرحله اول نتیجه احتمالی دارد و دقیق نیست، اظهار داشت: مثلا نتیجه آزمایش یک روی ۳۴۰ می‌شود، یعنی اگر ۳۴۰ نفر انجام می‌شود. شرایط شما را داشته باشند ۳۳۹ تای آنها سالم هستند و یکی از آنها مریض است. حالا اگر کسی این عدد در او کمتر بود، خطر در این فرد کمی بیشتر است و نیاز به آزمایش تکمیلی دارد. وی درباره آثار اجتماعی این کار بیان داشت: آثار اجتماعی این کار این است که به خانم می‌گفتند ممکن است فرزندت ناهنجاری ژنتیکی داشته باشد ولی به او نمی‌گفتند به احتمال 99.8 درصد بچه سالم است. این علاوه بر هزینه مالی، هزینه روانی ایجاد می‌کرد. کتابچی در ادامه گفت: از یک میلیون غربالگری با مثبت کاذبی که بعضی از آزمایشگاه‌های غیراستاندارد هم داشتند به صورت میانگین در سال به ۱۵۰ هزار نفر می‌گفتیم شما های‌ریسک هستی. در حالی ‌که در طول یک سال بدون هیچ غربالگری فقط ۱۰۰۰ بچه با ناهنجاری ژنتیکی به دنیا می‌آید. یعنی به ۱۴۹ هزار نفر برچسب بیجا می‌زنیم. از این خانواده‌ها این ۱۰۰ هزار نفر هزینه‌های هنگفتی می‌دادند که بفهمند بچه‌شان سالم است یا نه. برخی نیز در آن آزمایش تهاجمی آمینوسنتز بچه‌شان را از دست می‌دادند. ۲۰ هزار بچه را که اکثرا سالم بودند سقط می‌کردند در حالی که از کل ۱۵۰ هزار مورد در بدترین حالت فقط ۱۰۰۰ کودک ناسالم متولد می‌شد. بقیه هم که می‌خواستند به هر قیمتی بچه را نگه دارند تا روز زایمان استرس می‌کشیدند و عمدتا هم سالم بودند.