گروه فرهنگ و هنر: نشست تخصصی تاثیر فناوری‌های نوین بر هنر با نگاهی به نمایشگاه نقاشی «هوش مصنوعی» اثر محمد تیتکانلو، با سخنرانی مرتضی گودرزی‌دیباج، فرزاد زادمحسن، محمود نورایی و محمدعلی سعیدی با حضور جمعی از استادان و کارشناسان هنری در گالری ماهر برگزار شد.

محمدعلی سعیدی، هنرمند و مدیر گالری لاله درباره آثار محمد محمدزاده تیتکانلو در رابطه با هنر و هوش مصنوعی، عنوان کرد: کودکی تیتکانلو در خانواده‌ای سپری شد که همه آرتیست بودند. اصولا افرادی که از ابتدا با سینما و هنرهای نمایشی آشنا می‌شوند، فضای کافی برای ایده‌یابی و خلق آثار هنری دارند و به بانک عاطفی خوبی دست پیدا می‌کنند. این بانک عاطفی به آنها کمک می‌کند در دوره‌های مختلف بتوانند مجموعه‌های خوبی را شکل دهند. تنوع موضوعی و بافت خاصی که در آثار هنری تیتکانلو دیده می‌شود، آنها را منحصربه‌فرد می‌کند. عقبه دیگری از این هنرمند در حوزه‌های عکاسی، سینما، مجسمه‌سازی و سایر دغدغه‌ها در ناخودآگاه این هنرمند قابل مشاهده است که مخاطب را به فضای مابعدالطبیعه، فرازمینی‌ها، آینده و سینمای سوررئالیستی می‌برد.

وی اضافه کرد: رنگ‌ها در آثار استاد تیتکانلو بخوبی پخته شده و می‌توان گفت دست‌خط استاد در این پختگی به وضوح قابل مشاهده است. برخی موج‌های تکنولوژیک در ذهنیت هنرمند شکل می‌گیرد و نمود پیش‌بینی‌‌های او را در آثارش می‌بینیم. البته این ویژگی شامل حال همه نمی‌شود و برخی یک خط را تا پایان عمر ادامه می‌دهند اما هنرمندی که از او صحبت می‌کنیم اینطور نیست و می‌توان گفت هر سال زمینه کاری و شیوه اجرای آثار هنری خود را تغییر می‌دهد.

به دهکده جهانی هنر اعتقاد دارم

محمد تیتکانلو، هنرمند عکاس، نقاش و محقق تاریخ هنر در ادامه با بیان اینکه هنر بازتاب تمدن نوین است، گفت: اگر هنرمند بخواهد گذشته را تکرار کند اتفاقی نمی‌افتد و اگر از نشان‌ها و المان‌های گذشته بهره می‌برد به این دلیل است که آنها از منظر عمومی شناخته شده‌اند. هنرمند پدیده‌ای ساکن نیست و حرکتش با تکنولوژی امروزی شتابان پیش می‌رود. برخی مانند من به دهکده جهانی هنر اعتقاد دارند. ما نمی‌توانیم از عناوینی که در هنرهای جهان گذاشته فرار کنیم و اینجاست که باید چاره‌اندیشی کنیم و ببینیم بر هنر تسلط داریم؟

وی عنوان کرد: درباره هنر و هوش مصنوعی اگر افراد جمع شوند بحث‌هایی شکل می‌گیرد و می‌توانیم با جلوه‌های بصری مناسب در این مواجهه آشنا شویم. امروز هر کسی راه خودش را می‌رود و هنوز به جمع‌بندی در این موضوع نرسیده‌ایم. ما هنرمندان جهانی شناخته‌شده داریم اما کافی نیست. حیطه زیبایی‌شناسی وارد بعد جدیدی شده و تعریف هنر نیز متحول شده است. مساله هنر و و زیبایی‌شناسی هم دیگر امروز از هم جدا شده است. این جدایی یک باید است و ضرورت دنیای امروز است.

تیتکانلو در ادامه توضیح داد: من هنرم را بر پایه همین ایده‌ها بنا می‌کنم و ترکیب علم و هنر از گذشته مورد توجه من بوده است. امپرسیونیست‌ها و حتی پیکاسو نیز تحت تاثیر علم و دوربین عکاسی بودند و حالا ما با یک تکنولوژی جدید هوش مصنوعی مواجه هستیم و می‌تواند مشابه تجربه امپرسیونیست‌ها با دوربین عکاسی باشد. فرهنگ تخیل علمی در ایران یک کمبود است. جوانان و دانشمندان ما با تخیل علمی خارجی مواجه هستند و حس می‌کنند ما نمی‌توانیم در حالی که اینطور نیست. 

هوش مصنوعی می‌تواند دستیار هنرمند باشد

در ادامه نشست مرتضی گودرزی‌دیباج، استاد دانشگاه، نقاش، منتقد و پژوهشگر هنری با اشاره به روح هنر در جهان هستی، با بیان اینکه خداوند در قرآن که مانیفست خودش را ارائه داده ابتدا سراغ پست‌ترین در عالم یعنی گلی بی‌ارزش می‌رود، گفت: در واقع کار هنر خدا شرف بخشیدن به ماده است. بعد مهندسی پیکره انسان را پی می‌گیرد؛ این درحالی است که سراغ محتوا و موضوع و روح ما نمی‌رود. در واقع به ما می‌آموزد ابتدا ساختار و کالبد ما برای این‌کار باید زیبا و محکم آفریده شود و این اصل در کار هنری هم جواب می‌دهد. وقتی خدا کالبد را به بهترین شکل آفرید به انسان روح می‌دهد و در واقع موضوع و مفهوم بشری را به او می‌دمد و به خودش هم تبریک می‌گوید. هنر خدا می‌آموزد که باید کار هنری را مهندسی کرد.

وی با اشاره به پیشگویی‌های انجام شده درباره آینده هنر و تکنولوژی‌هایی مانند هوش مصنوعی افزود: هوش مصنوعی داده‌هایی را که وجود دارد بر اساس آنچه انسان می‌گوید جمع‌آوری می‌کند و خلقی انجام می‌شود. پس باز هم در این کار یک طرف قضیه انسان است. انسان نسبت به تعهدات اجتماعی مسؤول است، چه هنرمند باشد چه نباشد. البته این مسؤولیت هم حوزه دارد. اگر صرفا روایتگر وقایع باشد خبرنگار است و خبر اول را داده است و در مرحله بعد باید بگوید در قبال وقایع چه باید کرد و مسؤولیت‌ها چیست؟

گودرزی‌دیباج در ادامه گفت: مسؤولیت اجتماعی ما در عالم هنر مطرح می‌شود، پس نقد می‌کنیم هرچند ما نقد هنر نداریم و همه می‌ترسند نقد کنند، بنابراین مسؤولیت اجتماعی در عالم هنر نیاز به بازتعریف دارد و برای این هدف باید روی هنر، کار علمی کرد.

وی در پایان با بیان اینکه هوش مصنوعی امروز ما را می‌ترساند و هنرمندان هم فکر می‌کنند این تکنولوژی جای آنها را خواهد گرفت، گفت: این در حالی است که هوش مصنوعی می‌تواند دستیار هنرمند باشد و فعلا جای هنرمند را نخواهد گرفت. بسیاری از هنرمندان در شرایط جدید نگرانی اقتصادی دارند اما نباید نگران بود، چراکه همچنان هنر اصیل مهم است. هوش مصنوعی فقط یک بستر است و هیچ سبکی هنری محسوب نمی‌شود؛ به جای نگرانی از رقیب شدن هوش مصنوعی بیشتر باید نگران افزایش تنبلی و بی‌سوادی در عالم هنر بود.